LIII. India. In ea de
ritu hominum et qualitate, de cúli clementia, de natura soli, de serpentibus
Indicis, de leucrocotta bestia, de eale bestia, de tauris Indicis, de
mantichora bestia, de bubus Indicis, de monocerote bestia, de anguillis
Gangeticis, de Gangeticis vermibus, de balæna Indica, de physetere, de ave psittaco,
de Indicis lucis, de ficu Indica, de Indicis arundinibus, de arboribus in
insula Indiæ nascentibus, de piperis arbore, de ebeno, de adamante lapide, de
lapide beryllo, de chrysoberyllo lapide, de chrysopraso lapide, de
hyacinthizonte lapide.
Ab Emodis montibus auspicatur
India, a Meridiano mari porrecta ad Eo, favonii spiritu saluberrima. In anno bis
æstatem habet, bis legit frugem, vice hiemis etesias patitur auras. Hanc
Posidonius adversam Galliæ statuit. Sane nec quidquam ex ea dubium: nam Alexandri
Magni armis comperta, et aliorum postmodum regum diligentia peragrata penitus
cognitioni nostræ addicta est. Megasthenes sane apud Indicos reges
aliquantisper moratus, res Indicas scripsit, ut fidem, quam oculis subjecerat,
memoriæ daret. Dionysius quoque, qui et ipse a Philadelpho rege spectator
missus est, gratia periclitandæ veritatis, paria prodidit. Tradunt ergo in India fuisse quinque millia
oppidorum præcipua capacitate, populorum novem millia. Diu etiam credita est
tertia pars esse terrarum. Nec mirum sit, vel de hominum, vel de urbium copia,
quum soli Indi nunquam a natali solo recesserint.
Indiam
Liber pater primus ingressus est, utpote qui Indis subactis omnium primus
triumphavit. Ab hoc ad Alexandrum Magnum numerantur annorum sex millia
quadringenti quinquaginta unus, additis et amplius tribus mensibus, habita per
reges computatione, qui centum quinquaginta tres tenuisse medium ævum
deprehenduntur.
Maximi in ea amnes Ganges, et Indus: quorum Gangen quidam fontibus incertis
nasci et Nili modo exsultare contendunt; alii volunt a Scythicis montibus
exoriri. Hypanis etiam ibi nobilissimus fluvius, qui Alexandri Magni iter
terminavit, sicuti aræ in ripa ejus positæ probant. Minima Gangis latitudo per octo millia
passuum, maxima per viginti patet; altitudo, ubi vadosissimus est, mensuram
centum pedum devorat.
Gangarides extimus est lndiæ populus; cujus rex equites mille, elephantos
septingentos, peditum sexaginta millia in apparatu belli habet.
Indorum
quidam agros exercent, militiam plurimi, merces alii; optimi ditissimique rem
publicam curant, reddunt judicia, assident regibus. Quietum ibi eminentissimæ
sapientiæ genus est, vita repletos incensis rogis mortem accersere. Qui vero
ferociori sectæ se dediderunt, et silvestrem agunt vitam, elephantos venantur,
quibus perdomitis ad mansuetudinem aut arant, aut vehuntur.
In Gange insula est
populosissima, amplissimam continens gentem, quorum rex peditum quinquaginta
millia, equitum quatuor millia in armis habet. Omnes sane, quicumque præditi sunt
regia potestate, non sine maximo elephantorum, equitum, peditumque numero
militarem agitant disciplinam.
Prasia gens validissima Palibotram urbem incolunt, unde quidem gentem ipsam
Palibotros nominarunt. Quorum rex peditum sexaginta millia, equitum triginta
millia, elephantorum octo millia omnibus diebus ad stipendium vocat. Ultra
Palibotram mons Maleus, in quo umbræ hieme in septentriones, æstate in austros
cadunt, vicissitudine hac durante mensibus senis. Septentriones in eo tractu in
anno semel, nec ultra quindecim dies parent, sicut auctor est Beton, qui
perhibet hoc in plurimis Indiæ locis evenire.
Indo flumini proximantes, versa ad meridiem plaga, ultra alios torrentur
calore; denique vim sideris prodit hominum color. Montana Pygmæi tenent. At ii, quibus
est vicinus Oceanus, sine regibus degunt. Pandæa gens a feminis regitur, cui
reginam primam assignant Herculis filiam. Et Nysa urbs regioni isti datur. Mons
etiam Jovi sacer, Meros nomine, in cujus specu nutritum Liberum patrem veteres
Indi affirmant: ex cujus vocabuli argumento lascivienti famæ creditur, Liberum
patrem femine natum.
Extra Indi ostium sunt insulæ duæ, Chryse et Argyre, adeo fecundæ copia
metallorum, ut plerique eas aurea sola prodiderint habere et argentea. Indis
omnibus promissa cæsaries, non sine fuco cæruli aut crocei coloris. Cultus
præcipuus in gemmis. Nullus funerum apparatus. Praterea, ut Jubæ et Archelai
regum libris editum est in quantum mores populorum dissonant, habitus quoque
discrepantissimus est: alii lineis, alii laneis peplis vestiuntur, pars nudi,
pars obscena tantum amiculati, plurimi etiam flexibilibus libris circumdati. Quidam populi adeo proceri, ut elephantos,
velut equos, facillima insultatione transiliant. Plurimis placet, neque
animal occidere, neque vesci carnibus. Plerique tantum piscibus aluntur, et e
mari vivunt. Sunt qui proximos parentesque priusquam annis aut ægritudine in
maciem eant, velut hostias cædunt: deinde peremptorum viscera epulas habent,
quod ibi non sceleris sed pietatis loco numerant. Sunt etiam qui, quum
incubuere morbi, procul a ceteris in secreta abeunt, nihil anxie mortem
exspectantes.
Astacanorum gens laureis viret silvis, lucis buxeis; vitium vero, et arborum
universarum, quibus gratia dulcis est, proventibus copiosissima.
Philosophos habent Indi, gymnosophistas vocant, qui ab exortu ad usque solis
occasum contentis oculis orbem candentissimi sideris contuentur, in globo
igneo, rimantes secreta quædam, arenisque ferventibus perpetem diem alternis
pedibus insistunt. Ad montem, qui Nulo dicitur, habitant quibus adversæ plantæ
sunt, et octoni digiti in plantis singulis. Megasthenes per diversos Indiæ
montes esse scribit nationes capitibus caninis, armatas unguibus, amictas
vestitu tergorum, ad sermonem humanum nulla voce, sed latratibus tantum
sonantes, asperis rictibus. Apud
Ctesiam legitur quasdam feminas ibi semel parere, natosque canos illico fieri.
Esse rursum gentem alteram, quæ in juventa cana sit, nigrescat in senectute,
ultra ævi nostri terminos perennantem. Legimus monocolos quoque ibi nasci
singulis cruribus, et singulari pernicitate; qui ubi defendi se velint a
calore, resupinati plantarum suarum magnitudine inumbrentur. Gangis fontem qui
accolunt, nullius ad escam opis indigi, odore vivunt pomorum silvestrium,
longiusque pergentes eadem illa in præsidio gerunt, ut olfactu alantur. Quod si
tetriorem spiritum forte traxerint, exanimari eos certum est.
Perhibent esse et gentem feminarum, quæ quinquennes concipiant, sed ultra
octavum annum vivendi spatium non protrahunt. Sunt qui cervicibus
carent, et in humeris habent oculos. Sunt qui silvestres, hirti corpora,
caninis dentibus, stridore terrifico. Apud eos vero, quibus ad vivendi rationem
exactior cura est, multæ uxores in ejusdem viri cúunt matrimonium, et, quum
maritus homine decesserit, apud gravissimos judices suam quæque de meritis
agunt causam, et quæ officiosior ceteris sententia judicum vicerit, hoc palmæ
refert præmium, ut arbitratu suo accendat rogum conjugis, et supremis ejus
semetipsam det inferias; ceteræ in nota vivunt.
Enormitas in serpentibus tanta est, ut cervos et animantium alia ad parem molem
tota hauriant; quin etiam oceanum Indicum, quantus est, penetrent, et insulas
magno spatio a continenti separatas pabulandi petant gratia. Idque ipsum palam est, non qualibet
magnitudine evenire, ut per tantam sali latitudinem ad loca permeent destinata.
Sunt illic multæ ac mirabiles bestiæ, quarum partem persequemur.
Leucrocotta velocitate præcedit feras universas; ipsa asini feri magnitudine,
cervi clunibus, pectore ac cruribus leoninis, capite melium, bisulca ungula,
ore ad usque aures dehiscente, dentium locis osse perpetuo. Hæc quod ad formam;
voce autem loquentium hominum sonos æmulatur.
Est et eale, ut equus cetera, cauda vero elephanti, nigro colore, maxillis
aprugnis, præferens cornua ultra cubitalem modum longa, ad obsequium cujus
velit motus accommodata: neque enim rigent, sed moventur, ut usus exigit
prúliandi; quorum alterum quo cum pugnat, protendit, alterum replicat, ut si
nisu aliquo fuerit alterius acumen obtusum, acies succedat alterius. Hippopotamis
comparatur; et ipsa sane aquis fluminum gaudet.
Indicis tauris color fulvus est, volucris pernicitas, pilus in contrarium
versus, hiatus omne quod caput. Hi quoque circumferunt cornua flexibilitate qua
volunt, tergi duritia omne telum respuunt, et tam immiti ferocitate, ut capti
animas projiciant furore.
Mantichora quoque nomine inter hæc nascitur, triplici dentium versu cúunte
ordinibus alternis, facie hominis, glaucis oculis, sanguineo colore, corpore
leonino, cauda veluti scorpionis aculeo spiculata, voce tam sibila, ut imitetur
modulos fistularum, tubarumque concinentum. Humanas carnes avidissime affectat.
Pedibus sic viget, saltu sic
potest, ut morari eam nec extentissima spatia possint, nec obstacula altissima.
Sunt præterea boves unicornes et tricornes, solidis ungulis nec bifissis.
Sed atrocissimum est monoceros, monstrum mugitu horrido, equino corpore,
elephanti pedibus, cauda suilla, capite cervino. Cornu e media fronte ejus
protenditur, splendore mirifico, ad longitudinem pedum quatuor, ita acutum, ut
quidquid impetat, facile ictu ejus perforetur. Vivus non venit in hominum
potestatem: et interimi quidem potest, capi non potest.
Aquæ etiam gignunt miracula non minora. Anguillas ad tricenos pedes longas
educat Ganges; quem Statius Sebosus inter miracula præcipua ait vermibus
abundare, cæruleis nomine et colore. Hi bina habent brachia longitudinis
cubitorum non minus senum, adeo robustis viribus, ut elephantos ad potum
ventitantes, mordicus comprehensos ipsorum manu rapiant in profundum. Indica
maria balænas habent ultra spatia quatuor jugerum; sed et quos physeteras
nuncupant, qui enormes supra molem ingentium columnarum, ultra antennas se
navium extollunt, haustosque fistulis fluctus ita eructant, ut nimbosa alluvie
plerumque deprimant alveos navigantium.
Sola India mittit avem psittacum, colore viridem, torque puniceo, cujus rostri
tanta duritia est, ut quum e sublimi præcipitat in saxum, nisu se oris
excipiat, et quodam quasi fundamento utatur extraordinariæ firmitatis; caput
vero tam valens, ut si quando ad discendum plagis siet admonendus, nam studet,
ut quod homines alloquatur, ferrea clavicula sit verberandus. Dum in pullo est,
atque adeo intra alterum ætatis suæ annum, quæ monstrata sunt, et citius
discit, et retinet tenacius; major pullo, est et obliviosus, et indocilis.
Inter nobiles et ignobiles discretionem digitorum facit numerus; qui præstant,
quinos in pedes habent digitos, ceteri ternos; lingua lata, multoque latior
quam ceteris avibus: unde perficitur ut articulata verba penitus eloquatur.
Quod ingenium ita Romæ deliciæ miratæ sunt, ut barbaris psittacos mercem
fecerint.
Indorum nemora in tam proceram sublimantur excelsitatem, ut transjaci ne
sagittis quidem possint. Pomaria ficus habent, quarum codices in orbem spatio
sexaginta passuum extuberantur; ramorum umbræ ambitu bina stadia consumunt;
foliorum latitudo forma; Amazonicæ peltæ comparatur; pomum eximiæ suavitatis.
Quæ palustria sunt, arundinem creant ita crassam, ut fissis internodiis, lembi
vice vectitet navigantes. E radicibus ejus exprimitur humor dulcis ad
melleam suavitatem. Tylos Indiæ insula est; ea fert palmas, oleam creat, vinis
abundat. Terras omnes hoc miraculo sola vincit, quod quæcumque in ea arbos
nascitur, nunquam caret folio. Mons Caucasus inde incipit, qui maximam orbis
partem perpetuis jugis penetrat. Idem fronte, qua soli obversus est, arbores
piperis ostentat, quas ad juniperi similitudinem diversos fructus edere
asseverant. Eorum, qui primus erumpit, velut corylorum fimbria, dicitur piper
longum; qui deinde caducus torretur fervido sole, vocamen trahit de colore; at
qui ex ipsa arbore stringitur, ut est, album piper dicitur. Sed, ut piper sola India, ita et ebenum sola
mittit, nec tamen universa, verum exigua sui parte silvas hoc genus edit. Arbor
est plerumque tenuis, et frequentior vimine, raro in crassitudinem caudicis
extuberatur, hiulco cortice et admodum reticulato, dehiscentibus venis, adeo ut
per ipsos sinus pars intima vix tenui libro contegatur; lignum omne atque
mediale eadem ferme et facie et nitore, qui est in lapide gagate. Indi reges ex eo
sceptra summunt, et quascumque deorum imagines nonnisi ex ebeno habent. Idem
ferunt, materia ista liquorem noxium non contineri, et quidquid maleficum
fuerit, tactu ejus averti: hac gratia pocula ex ebeno habent. Ita nihil mirum, si peregre sit in pretio,
quod etiam ipsi, quibus provenit, honorantur. Ebenum Romæ Mithridatico triumpho
primum Magnus Pompeius exhibuit. Mittit India et calamos odoratos, potentes
adversum intestinæ ægritudinis incommoda; dat et multa alia fragrantia mirifici
spiritus suavitate.
Indicorum lapidum in adamantibus dignitas prima, utpote qui lymphationes
abigunt, venenis resistunt, et pavitantium vanos metus pellunt. Hæc primum de
iis prædicari oportuit, quæ respicere ad utilitatem videbamus; nunc reddemus
quæ adamantum sint species, et quis colos cuique eximius. In quodam crystalli
genere invenitur, materiæ in qua nascitur adæque similis splendore
liquidissimo, in mucronem sexangulum utrinque secus leniter turbinatus, nec
unquam ultra magnitudinem nuclei avellanæ repertus. Huic proximus in
excellentissimo auro deprehenditur, pallidior, ac magis ad argenti colorem
renitens. Tertius in venis cupri apparet, propior ad æream faciem. Quartus in
metallis ferrariis legitur, pondere ceteros antecedens, non tamen et potestate:
nam et hi, et qui in cupro deprehenduntur, frangi queunt, plerique etiam
adamante altero perforantur; at illi, quos primos significavimus, nec ferro
vincuntur nec igne domantur. Verum tamen, si diu in sanguine hircino
macerentur, non aliter, quam si calido vel recenti, malleis aliquot ante
fractis, et incudibus dissipatis, aliquando cedunt, atque in particulas
dissiliunt; quæ fragmenta scalptoribus in usum insigniendæ cujuscumque modi
gemmæ expetuntur. Inter adamantem et magnetem est quædam naturæ occulta
dissensio, adeo ut juxta positus non sinat magnetem capere ferrum; vel, si
admotus magnes ferrum traxerit, quasi prædam quamdam adamas magneti rapiat,
atque auferat.
Lychnitem perinde fert India, cujus lucis vigorem ardor excitat lucernarum: qua
ex causa lychniten Græci vocaverunt. Duplex ei facies: aut enim purpurea emicat
claritate, aut meracius suffunditur cocci rubore, per omne intimum sui,
siquidem pura sit, inoffensam admittens perspicuitatem; at si excanduit rediis
solis incita, vel ad calorem digitorum attritu excitata est, aut palearum
cassa, aut chartarum fila ad se rapit, contumaciter scalpturis resistens; ac si
quando insignita est, dum signa exprimit, quasi quodam animali morsu partem
ceræ retentat. Beryllos in sexangulas formas Indi atterunt, ut
hebetem coloris lenitatem angulorum repercussu excitent ad vigorem. Beryllorum
genus dividitur in speciem multifariam; eximii intervirente glauci et cæruli
temperamento, quamdam præferunt puri maris gratiam. Infra hos sunt
chrysoberylli, qui languidius micantes nube aurea circumfunduntur. Chrysoprasos
quoque ex auro et porraceo mixtam lucem trahentes, æque beryllorum generi
adjudicaverunt. Hyacinthizontas, scilicet qui hyacinthos prope referant, et
ipsos probent; eos vero, qui crystallo similes, capillamentis intercurrentibus
obscurantur (hoc enim vitio illorum nomen est) scientissimi lapidum plebi
dederunt. Indici reges hoc genus gemmas in longissimos cylindros amant fingere,
eosque perforatos elephantorum setis suspendunt, ac monilia habent, aut ex
utroque capite inserunt aureos umbilicos, ut marcentem faciem ad nitelam
incendant pinguiorem, quo per industriam metallo hinc inde addito fulgentiorem
trahant lucem.
|