|
XXVII. Numidia. In ea de ursis.
Quod est a flumine Amsaga, Numidiæ datur. Hujus incolæ quamdiu errarunt
pabulationibus vagabundis, Nomades dicti sunt. Urbes in ea quam plurimæ
nobilesque, sed Cirta eminet, dein Chulli purpurario fuco Tyriis velleribus
comparatæ. Omnis hæc regio finibus in Zeugitanum limitem desinit. Qua parte
silvestris est, feras educat; qua jugis ardua est, equos alit. Eximio etiam marmore prædicatur.
Numidici ursi forma ceteris præstant, rabie duntaxat et villis profundioribus:
nam genitura par est quoquo loco genitis. Eam protinus dixero. Cúunt non
itidem, quo quadrupedes aliæ; sed apti amplexibus mutuis, velut humanis
conjugationibus copulantur. Desiderium veneris hiems suscitat. Secreti honore
reverentur mares gravidas, et in iisdem licet foveis, partitis tamen per
scrobes secubationibus dividuntur. Lucinæ illis properatius tempus est: quippe
uterum trigesimus dies liberat: unde evenit, ut præcipitata fecunditas informes
creet partus. Carnes pauxillulas edunt, quibus color candidus, oculi nulli, et de festina
immaturitate tantum rudis sanies, exceptis unguium lineamentis. Has lambendo
sensim figurant, et interdum adpectoratas fovent; ut assiduo incubatu calefactæ
animalem trahant spiritum. Interea cibus nullus. Sane diebus primis
quatuordecim matres in somnum ita concidunt, ut nec vulneribus excitari queant.
Enixæ quaternis latent mensibus. Mox egressæ in diem liberum, tantam patiuntur
insolentiam lucis, ut putes obsitas cæcitate. Invalidum ursis caput, vis maxima
in brachiis et in lumbis: unde interdum posticis pedibus insistunt. Insidiantur
alvearibus apium, maxime favos appetunt, nec avidius aliud, quam mella captant.
Quum gustavere mandragoræ mala,
moriuntur; sed eunt obviam, ne malum in perniciem convalescat, et formicas
devorant ad recipiendam sanitatem. Si quando tauros adoriuntur, sciunt, quibus
potissimum partibus immorentur; nec aliud, quam cornua aut nares, petunt: cornua,
ut pondere defatigentur; nares, ut acrior dolor sit in loco teneriore.
M. Messala consule, Domitius Ænobarbus curulis ædilis ursos Numidicos centum,
et totidem Æthiopas venatores in Circo Romano edidit: idque spectaculum inter
memorabiles titulos annotatur.
|