Caput XIII.

De cupiditate seu voluptate vitanda in consiliis.

Providere etiam debes, ne cupiditas vel voluptas, consilium tuum impediendo, te vel consiliarios tuos in tantum hebetet, ut nimia voluptas sensum devincat; et hoc multis rationibus: prima, quia “cupiditas est radix omnium malorum,”

 ¹³⁸ ut beatus Paulus dixit in Epistola ad Timotheum.

Secunda vero ratione, quia voluptas omne animi lumen extinguit et omne malum et vitium in se habet; nam dicit Tullius, De Senectute: “Nullam capitaliorem pestem, quam voluptatem corporis hominibus a natura datam, cujus voluptatis avidæ libidines et temere et effrenate ad potiendum incitantur. Hinc patriæ poditiones, hinc rerum publicarum eversiones, hinc cum hostibus clandestina colloquia nasci dicebat; nullum denique scelus, nullum malum facinus esse, ad quod suscipiendum non libido voluptatis impelleret; stupra vero et adulteria et omne malum flagitium nullis aliis illecebris excitari nisi voluptatis. Cumque homini sive natura sive quis deus nihil mente præstabilius dedisset, huic divino muneri ac dono nihil tam esse inimicum quam voluptatem. Nec enim, libidine dominante, locum temperantia esse, nec omnino in voluptatis regno virtutem posse consistere.”

 ¹³⁹ “Quocirca nihil esse tam detestabile tamque pestiferum quam voluptatem, si quidam ea, cum major esset, omne animi lumen extingueret.” ¹⁴⁰ Et certe voluptas ita pessima est, ut nunquam oriatur, nisi præceserit dolor; ait enim Petrus Alfunsus: “Nulla quippe voluptas oritur, nisi dolor præcesserit, ut nemo unquam delectatur bibendo, nisi prius doluerit sitiendo; nemo delectatur in comestione, nisi dolor præcesserit in fame, aut etiam in requie, nisi prius doluerit ex labore, et sic in ceteris affectibus.” ¹⁴¹ Et nota, quod in qualibet etiam minima voluptate periculum imminet; unde illud: Quicunque voluptuosus fuerit, vitio carere non poterit.

Tertia vero ratione in consiliis et aliis rebus vitare ac removere debes cupiditatem, quia parit peccatum et generat mortem. Ait enim beatus Jacobus in Epistola sua: “Unusquisque enim temptatur a concupiscentia sua abstractus et illectus; deinde cum concupiscentia conceperit, parit peccatum: peccatum cum consummatum fuerit, generat mortem.”

 ¹⁴² Et certe in tantum est pessima cupiditas, ut “cupienti animo nihil satis festinetur;” ¹⁴³ quare dici consuevit: “Cupiditati tarda est celeritas.” ¹⁴⁴

Quarta vero ratione vitanda est cupiditas et a consiliis penitus removenda, quia “omnes cupiditates portæ sunt inferni, per quas itur in mortem,”

 ¹⁴⁵ “quæ si aliter auferri non possent, ipsum cor evellendum esset.” ¹⁴⁶

Quinta vero ratione non solum in consiliis, sed etiam in omnibus actibus tuis omnino cupiditatem expellere ac removere debes, quia “cupiditas nihil amat, nisi quod non licet;”

 ¹⁴⁷ quare Seneca dixit: “Ferocissima cupiditas pestis est, quæ solet egenos facere quos capit, quia finem quærendi non invenit.” ¹⁴⁸ “Altera enim cupiditas ex fine alterius nascitur.” ¹⁴⁹ Quare idem ait: “Fortior est qui cupiditatem vincit, quam qui hostem subicit.” ¹⁵⁰

Sexta denique ratione “cupiditas omnino in omnibus negotiis omnibusque actibus removenda est atque fugienda, et igne ac ferro succidenda, totoque artificio separanda”

 ¹⁵¹ propter infirmitatem vitandam maxime; nam si cupiditas finem quærendi non invenerit, ut dictum est, illam merito fugere debes. Scriptum est enim in Didascalo Hugonis, in titulo Quomodo sit legenda divina Scriptura ad Correctionem Morum: “Noli sequi infinita; nam ubi finis non est, requies non esse potest; ubi pax non est, Deus habitare non potest. In pace, inquit propheta, factus est locus ejus, et in Sion habitatio ejus.” ¹⁵²