Caput XIX.

De vitando consilio adulatorum.

Similiter vitandum est consilium adulatorum et simulatorum et assentatorum, non solum in adversis, sed etiam in secundissimis rebus. Ait enim Tullius: “Etiam in secundissimis rebus maxime utendum est consiliis amicorum, hijsque major etiam quam ante tribuenda est auctoritas. Iisdem temporibus cavendum, ne assentatoribus patefaciamus aures, ne adulari nos sinamus: in quo falli facile est. Tales enim nos esse putamus, ut jure laudemur: ex quo nascuntur innumerabilia peccata, cum homines inflati opinionibus turpiter irridentur et in maximis versantur erroribus.”

 ²⁰² Unde sciendum est “nullam in amicitia pestem esse majorem quam adulationem, blanditiam, assentationem.” ²⁰³ Sed “licet perniciosa sit assentatio, tamen nocere nemini potest, nisi ei, qui eam recipit atque ea delectatur. Ita fit, ut is assentatoribus patefaciat aures suas maxime, qui sibi assentetur et se maxime ipse delectet.” ²⁰⁴ Unde Cato dixit:

Cum te alius laudat, judex tuus esse memento:

Plus aliis de te, quam tu tibi, credere noli.

 ²⁰⁵

Inde et Seneca in Epistolis dixit: “Intus te ipsum considera: non qualis sis, aliis credas.”

 ²⁰⁶ “Multo magis ad rem pertinet, qualis tibi videaris, quam qualis aliis.” ²⁰⁷ Sapientius enim est “malle placere sibi quam populo.” ²⁰⁸ Et de consilio capiendo in secundissimis rebus consonat Seneca, De Formula Honestæ Vitæ, dicens: “Tunc consilia salutaria tibi advoca, cum tibi alludit vitæ prosperitas: tunc te velut in lubrico retinebis ac sistes, nec tibi dabis impetus liberos, [sed circumspicies,] qua eundum sit et quousque.” ²⁰⁹ In consiliis itaque et in aliis rebus “non acerba verba, sed blanda timebis.” ²¹⁰ Dixit enim Salomon: “Malus homo, qui blande loquitur, innocentium laqueus est;” ²¹¹ et iterum: “Homo qui blandis fictisque sermonibus loquitur amico suo, rete expandit pedibus ejus.” ²¹² Et Tullius dixit “Nullæ sunt occultiores insidiæ, quam eæ, quæ latent in simulatione officii aut in aliquo necessitudinis nomine.” ²¹³ Secundum Tullium ergo “multo melius est de quibusdam acerbos inimicos mereri, quam eos amicos, qui dulces videantur; illos sæpe verum dicere, hos nunquam.” ²¹⁴ Et Cato dixit:

Sermones blandos blæsosque vitare memento.

 ²¹⁵

Non ergo movearis ad blanda verba, dulcia vel composita, sed ad rem tantum; ait enim Seneca in Epistolis: “Ad rem movearis, non ad verba composita;”

 ²¹⁶ nam “oratio ejus, qui veritati operam dat, incomposita debet esse et simplex.” ²¹⁷ Et licet te forte crederes sapientem, “non tamen tuæ prudentiæ innitaris,” ²¹⁸ sed consilio sapientiam ab alio investigabis, ut ait Cassiodorus: “Sapientiam quærit in altero apud quem est scientiæ magnitudo;” ²¹⁹ dubitare enim et a sapientibus consilium petere non est inutile nec verecundum.