[CAPUT XX.]

De tristicia.

Circa prudentiam eciam illud nota quod si bene prudens fueris, tristiciam huius seculi ab animo tuo penitus fugabis. Nam Salomon ait, “Sicut tinea vestimento et vermis ligno, ita tristicia nocet hominis cordi.”²⁰⁶ Et iterum, “Non contristabit iustum quicquid ei acciderit; impii autem replebuntur malo.”²⁰⁷ Et Ihesus Sirac dixit, “Multos enim occidit tristicia, et non est utilitas in illa.”²⁰⁸ Et alibi idem dixit, “Animus gaudens floridam vitam facit, spiritus tristis exicat ossa.”²⁰⁹ Et Seneca in epistolis dixit, “Nichil est stultius quam famam captare tristitie et lacrimas approbare;”²¹⁰ “Nichil enim sapienti viro accidere potest, quod eum contristet: stat rectus sub quolibet pondere.”²¹¹ Et alibi idem dixit, “Nulla res citius ad odium venit quam dolor; recens dolor libenter ad se consolatorem inducit, inveteratus vero deridetur, nec inmerito: aut enim simulatus est aut stultus.”²¹² Et Pamfilius dixit,

Ut graviter doleat, non pertinet ad sapientem,

Cum dolor ad dominum premia nulla ferant.²¹³

Unde alibi idem dixit,

Stulte cur insanis, quid te dolor urget inanis?

Acquirit gemitus premia nulla tuus.

Tenperet ergo tuum modus et prudentia fletum;

Terge lacrimas tuas; prospice quid facias.²¹⁴

Et eciam supradictis Seneca dixit, “Non afligitur sapiens liberorum vel amicorum amissione: enim animo fert illorum mortem quo suam expectat.”²¹⁵ “Malo enim, ut relinquas dolorem quam ab illo relinquaris: et quam primum id facere desiste, quod, eciam si voles, diu facere non poteris.”²¹⁶ Unde quidam sapiens nuntiata sibi filii morte inquid, “Cum enim genui moriturum scivi.”²¹⁷

Si ergo moriantur amici tui, non eos plorabis. Nam ut idem ait, “Nec sicci sint oculi amissio amico nec fluant: lacrimandum est, et non plorandum.”²¹⁸ Servias itaque amicis tuis in vita sua, et eos repara, si potes. Nam ut idem ait, “Sanctius est amicum reparare quam flere.”²¹⁹ Et temperatus tamen fletus inter tristes non est prohibitus immo census, secundum beatum Paulum qui dixit in epistola prima ad Romanos, “Gaudete cum gaudentibus et flete cum flentibus,”²²⁰ et cetera. Et eciam secundum Cassiodorum, “Piaculum quoddam est inter tristes velle gaudere.”²²¹ Et eciam Tullius De Amicitia dixit, “Proprium est animi bene constituti, et letari bonis rebus et dollere contrariis.”²²²

Ideo eciam repellere debes tristitiam huius seculi, quia ut beatus Paulus dixit in epistola secunda ad Corrinthos, circa medium: “Seculi autem tristitia mortem operatur. Que enim secundum Deum est tristitia, penitenciam in salutem stabilem operatur.”²²³ Et ideo illam a te repellere non debes, sed potius illam die noctuque studeas habere, quia postea “convertitur in gaudium,”²²⁴ ut Dominus in evangelio dixit. Unde Salomon ait, “Cor sapientum ubi tristitia, et cor stultorum ubi letitia.”²²⁵ Et iterum, “Melius est ire ad domum luctus quam ad domum convivii.”²²⁶

Prudentia vero acquisita iustitiam tanquam tibi necessariam semper ante occulos habeas, illam diligendo et usque ad mortem pro illa pugnando. De qua satis tibi supra dixi in titulo De Amore et Dilectione Rerum Incorporalium.