[CAPUT VI.]

De amicitia loquacis vel lingosi.

Amor eciam tuus non te ita decipiat, ut in amicitiam loquacis vel lingosi vel fatui te trahat. Ideo autem amicitia illorum est vitanda, quia “in multiloquio non dest peccatum.”¹⁶⁰ De lingoso per prophetam dicitur, “Vir lingosus non dirigetur in terra.”¹⁶¹ Et Ihesus filius Sirac dixit, “Terribilis est in civitate sua homo lingosus, et temerarius in verbo suo odibilis est.”¹⁶² Et alibi, “Fatuo non erit amicus, et non erit gratia in bonis illius.”¹⁶³ Et alibi, “Qui odit loquacitatem, extinguit malitiam.”¹⁶⁴ Et alibi idem dixit, “Cum viro lingoso ne loquaris, nec in igne illius struas ligna.”¹⁶⁵ Si enim cum illis loqui non debes; illorum amicitiam retinere non potes. Et alibi idem dicit, “Ne cum fatuis consilium habeas, non enim poterunt diligere, nisi que ipsis placent.”¹⁶⁶ Et scito quod fatui dicuntur qui multa fantur, et superflua dicunt, sic dicti a for, faris vel fare, fatur. Et eciam Tullius dixit, “Ciniquorum tota ratio abicienda est.”¹⁶⁷ Cinos graece, latine dicitur canis. Inde cinici dicuntur latrantes ut canes. Et ideo cum talibus contendere non debemus, quia non intendunt rationi. “Nam sicut ignis, quanto magis ligna susceperit,”¹⁶⁸ semper in maiorem flammam erigitur, ita malus homo, quanto magis rationem audierit, semper in maiorem malitiam excitatur. Quare Cato dixit,

Contra verbosos noli contendere verbis:

Sermo datur cunctis, animi sapientia paucis.¹⁶⁹

Sed verba loquacium audire tacitus et prospicere debes, et ab illis eciam discere. Ait enim Seneca, “Equo animo audienda sunt inproborum convitia.”¹⁷⁰ Unde Cato dixit,

Prospito cuncta tacitus, quod quisque loquatur:

Sermo hominum mores celat, simul indicat idem.¹⁷¹