SCENA SECUNDA

MORS, MOLEONTIS UMBRA

MORS Moleontis umbra, qui quid exequendum habes,
Quod nostra levius opera conficiat tibi,
Effare; morti nemo frustra supplicat.
Si bilis atra, et pervicax irae sitis,
Qua totus aestuas, riganda est sanguine,
Frustra invocabis numina, et lentis moris
Franges doloris impetum, possum brevi
Comprendio praestare quod mille ambitus.
Nam bella, morbi, pestis, et peior fames
Mihi ministrant, turba ceu satellitum.
His saevio, et sine his; mihi namque est mali
Ars mille formis, saeculis incognita,
Semperque morbi nova propago pullulat.
Quin grandis etiam pompa medicorum mihi
Operam ministrat, tergit ingenium meum
Labor scholarum; discipula Machaonis
Profiteor esse. Simplici graderer via,
Si non acuta consilia medici darent,
Ut vita ab ipsa fieret antepharmacum
Vitae: sub illo rore potor dulcius.
Ingratus apparatus est reliquus necis,
Medicina lethum temperat cum gratiis.
MOL. Communis ordo est, et necessitas mori.
Quae lege fati, et more transfigitur suo,
Vindicta non est illa, sed maturitas
Caduca vitae; semper et homines prope.
Non est mori miseria, sed misere mori.
MORS Quae tanta curis pectus insanis agit
Crudelis ira! Tam furentis impetus
Non est origo tenuis, effare hoc mihi.
Morti vacabit semper excidii novas
Audire causas. MOL. exequar lubentius,
Ut fama tanti sceleris, et meritus pudor
Iusto dolore sauciam te concitet
Nostris favere partibus; mixta manu,
Intorta sic vindicta feriet fortius.
Haec gloriosa regna latae Bactriae
Olim Oxyartes frater obtinuit meus,
Quae regna moriens credidit dextrae meae,
Dum temperando filius sceptro foret
Par Oromasdes; non erat in animo mihi
Fidei deesse, aut lineae rectae viam
Limare regni devia cupidine.
Haerebat ista cura sed factis meis,
Ut fieret usu dignus imperio patris,
Annisque pariter. Ille sed morae impotens,
Regnique saeva fervidus cupidine,
Praeoccupavit tempus et Gangaridum
Regem petivit, cuius et natam thoris
Despondit, et conflavit ad bellum viros.
Diuque marte pendulo, tandem tamen,
Pugna potitur (qualis est belli alea),
Vitaque me, et regno exuit, vita altera.
Sed damna vitae gravia nec solii forent
(Utrumque quamvis grave sit), his nisi additum
Natae fuisset dedecus et iniuria.
Quam ne superbo praeda victori foret,
Mali futuri providens, et nunc dati
(Tam certus augur rebis in malis timor)
Et sole et orbe nesciis, sylva intima
Clausi secretam (sed palam illa est foemina)
Quam non recondunt castitas, pudor, fides.
Quin et Dianae dedicatam virginem
Turri sacravi marmoris reconditam,
Ut illa casto flore serviret deae,
Illamque tutam ab hoste servaret dea.
Sed nulla turris, nulla religio satis
Munita, quam non curiositas levis,
Profana vel libido faciat perviam.
Frustra deos rogavimus, frustra pii.
Deos tyrannis usus, haud pietas facit,
At sola simplex turba veneratur deos.
Rex Oromasdes forte venatu suis
Sociis aberrans repperit natam meam
Sylvis reclusam, cumque Atossae coniugis
Maritus esset, ambiit stupro meam
Violare natam. Sed meam natam nego,
Quae cum tyranno, et sanguinis nimis sui,
Et adultero, et quod leve erat, homicida patris,
Amore, stupro, nuptiis haesit malis.
Quin et quod uxor sterilis abnuit dare,
Dedit tyranno liberos; fecit patrem,
Per quem illa patre caruit, atque illa pater.
Id nempe solum defuit malis meis,
Foecundus hosti ut essem, et ex qua surgeret
Vindicta patris, hostis oriretur domus;
Et spes senectae, et regii throni iubar.
Inimicus orbus ne esset, ego pater fui,
Felicitatem credidi natam, via
Sola haec miseriae fuerat, ad summum mali.
Nisi a seipso, nemo fit plene miser:
In impudicam hanc pellicem, et matrem malam,
Quae neptis esse, et esse nata vult mihi,
Sed utrumque nomen neptis, et natae execror:
Et hunc tyrannum, sanguinis nostri luem,
Nepos, generque qui cupit dici meus;
Sed utrumque nomen patrui, et soceri execror.
In hunc, in illam, in utrumque, et utrinque irruant
Moleontis odia. Bene fit: utrosque implicat
Unus reatus. Saepe violentus furor
Cum iustus hostis defuit, deferbuit.
In quos feratur ira nostra repperit;
Ne desit hostis, nata se nostra obviat.
Saevire discam hinc rectius, et in filia
Experiar, in nepote quod post exequar.
Mors Ingens malorum messis, et scelerum ambitus
Perplexus, unde tot capita, et propagines
Odii resultant, fertilis morti seges.
Sed quale tanta ad scelera commentum placet?
Unde ordieris? Cuius auspiciis ages?
Authore quo, quid incipis momentum habet.
MOL. Pulchre statutum est: vota se nostra explicant.
Spem de futuris foveo, principium liquet.
Ministra sceleris sola Suspicio placet,
Homines latere gestiens, et se latens.
Ut suspicetur, suspicax etiam sui.
Mors Quid moliaris sentio, et monstrum scio,
Quod plurimos morti dedit, plures dabit.
Isthic morare; quod cupis sistam tibi.