Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
S. Thomas Aquinas De ente et essentia IntraText - Concordances (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text Cap. grey = Comment text
1 | absque 2 4 | in intellectu habet esse abstractum ab omnibus individuantibus, 3 4 | hominis absolute considerata abstrahit a quolibet esse, ita tamen 4 5 | secundum quod a materia abstrahitur. Unde in anima vel in intelligentia 5 7 | coloris, quae causantur ex abundantia vel paucitate lucis, ex 6 4 | universalis conveniat naturae sic acceptae, quia de ratione universalis 7 6 | recessum a potentialitate et accessum ad actum purum. Et ideo 8 7 | subiecto relinquitur esse accidentale, quando accidens subiecto 9 7 | possit attribui. Unde nomina accidentalia concretive dicta non ponuntur 10 7 | sicut et diffinitio formae accidentalis. Unde et in diffinitione 11 7 | si unum accidens alterius accidentis principium sit, sicut principium 12 4 | species, quod de necessitate accideret, si ratio speciei conveniret 13 5 | materia et forma, ut hoc modo accipiatur essentia in eis sicut in 14 1 | alio nomine natura dicitur accipiendo naturam secundum primum 15 5 | habens formam et esse, et accipitur ibi forma pro ipsa quiditate 16 6 | habeat esse absolutum, ex quo acquisitum est sibi esse individuatum 17 7 | principium relationis est actio et passio et quantitas; 18 2 | patet in saporibus, quia ex actione calidi digerentis humidum 19 4 | quiddam, quod completur per actionem intellectus componentis 20 5 | secundum exigentiam qualitatum activarum et passivarum et aliarum, 21 6 | in quo super esse aliquid adderetur. Similiter etiam, quamvis 22 6 | condicionis est, ut nulla sibi additio fieri possit; unde per ipsam 23 6 | intellectu suo praecisionem additionis; quia si hoc esset, nihil 24 2 | naturalis ponatur sicut additum essentiae eius vel ens extra 25 | adhuc 26 4 | omnia individua intellectus adinvenit rationem speciei et attribuit 27 3 | designari, potest alia perfectio adiungi, ut vita vel aliquid huiusmodi. 28 5 | vel quiditatis, hoc est adveniens extra et faciens compositionem 29 4 | sunt extra animam, prout aequaliter est similitudo omnium et 30 7 | sicut nigredo cutis est in aethiope ex mixtione elementorum 31 1 | dicuntur; dicimus enim quod affirmatio est opposita negationi et 32 1 | dici ens omne illud, de quo affirmativa propositio formari potest, 33 7 | complementum accidit ex agente exteriori, sicut diaphaneitas 34 4 | quod intellectus est qui agit universalitatem in rebus. 35 5 | recipiuntur in ea et secundum quod aguntur per eam. Unde oportet quod 36 6 | participando eiusdem rationis albedinem. Sed diversus gradus perfectionis 37 6 | diversificat speciem, sicut albius et minus album in participando 38 | aliarum 39 | alicui 40 | aliorum 41 5 | materiam, sed si inveniantur aliquae formae, quae non possunt 42 | aliqui 43 | aliquibus 44 | aliquod 45 | aliter 46 2 | Non autem potest dici quod alterum eorum tantum essentia esse 47 Concl| consummatio huius sermonis. Amen.~ 48 | an 49 4 | ut nomine humanitatis vel animalitatis. Et ideo dicit Avicenna 50 6 | Avicenna quod individuatio animarum vel multiplicatio dependet 51 3 | determinata, ut patet, cum dicitur animatum, scilicet illud quod habet 52 Pro | ad horum difficultatem aperiendam dicendum est quid nomine 53 7 | risus contingit ex aliqua apprehensione animae hominis. Sciendum 54 7 | aliquando vero secundum aptitudinem tantum, sed complementum 55 7 | exterius. Et in talibus aptitudo est accidens inseparabile, 56 2 | potest, quamvis hoc quidam asserere conentur. Ex his enim quae 57 1 | libro De Duabus Naturis assignat, secundum scilicet quod 58 4 | huiusmodi. Unde quicquid aliorum attribuatur sibi, falsa est attributio. 59 7 | generis vel speciei possit attribui. Unde nomina accidentalia 60 4 | attribuatur sibi, falsa est attributio. Verbi gratia, homini in 61 5 | positionis auctor videtur fuisse Avicebron, auctor libri Fontis Vitae. 62 6 | per suum effectum, sicut bipes ponitur differentia hominis. 63 2 | Et huic consonat verbum Boethii in commento praedicamentorum, 64 6 | esse tantum, est per puram bonitatem eius. Esse autem commune 65 4 | quae in diffinitione eius cadunt. Album vero aut nigrum vel 66 Pro | secundum Philosophum in I Caeli et Mundi, ens autem et essentia 67 2 | saporibus, quia ex actione calidi digerentis humidum causatur 68 7 | est causa caloris in rebus calidis, ut in II Metaphysicae dicitur, 69 7 | sicut ignis qui est in fine caliditatis est causa caloris in rebus 70 2 | calore, sed a sapore qui calidum et humidum complectitur. 71 7 | igne, qui semper est actu calidus; aliquando vero secundum 72 7 | fine caliditatis est causa caloris in rebus calidis, ut in 73 1 | quod intellectu quoquo modo capi potest. Non enim res est 74 2 | calidi digerentis humidum causatur dulcedo, et quamvis hoc 75 1 | per formam significatur certitudo uniuscuiusque rei, ut dicit 76 4 | praedicabilitatis potest claudi in ratione huius intentionis, 77 2 | genere. Sed materia neque cognitionis principium est, neque secundum 78 2 | extraneum a re nec per eam res cognosceretur, quae omnia essentiae conveniunt. 79 2 | res per essentiam suam et cognoscibilis est et in specie ordinatur 80 1 | diversis generibus et speciebus collocantur, sicut humanitas est essentia 81 7 | disgregativum dicuntur differentiae coloris, quae causantur ex abundantia 82 7 | ex quo diversae species colorum causantur. ~ 83 4 | Et ideo patet defectus Commentatoris in III de anima, qui voluit 84 7 | consequitur materiam sine communicatione formae. in his tamen accidentibus, 85 3 | sed genus dicitur unum per communitatem formae significatae. Unde 86 4 | materia, sed haberet rationem communitatis secundum quod esset commune 87 5 | autem dictis philosophorum communiter repugnat, qui eas substantias 88 5 | dicit. Et ideo Philosophus comparat eam tabulae, in qua nihil 89 4 | universalis secundum quod comparatur ad res extra animam, quia 90 3 | est totum scilicet formam complectens et materiam, tamen cum praecisione 91 7 | accidens, est ens in se completum, subsistens in suo esse. 92 4 | praedicabilitatis attribuit, componens illud cum altero, non est 93 4 | per actionem intellectus componentis et dividentis, habens fundamentum 94 5 | dicuntur huiusmodi substantiae componi ex quo est et quod est vel 95 5 | resultat unum esse in uno composito, quamvis illud esse, prout 96 5 | simplicitatem causae primae omnes concedant, tamen compositionem formae 97 4 | una vel plures, neutrum concedendum est, quia utrumque est extra 98 Pro | sunt quae primo intellectu concipiuntur, ut dicit Avicenna in principio 99 4 | intellectus in omnibus hominibus concludere, quia non est universalitas 100 Concl| CONCLUSIO~Sic ergo patet quomodo essentia 101 2 | forma. Huic etiam ratio concordat, quia esse substantiae compositae 102 7 | ideo in substantiis nomina concreta, quae compositum significant, 103 5 | separantur a materia et a condicionibus eius; nec efficiuntur intelligibiles 104 6 | esse, quod deus est, huius condicionis est, ut nulla sibi additio 105 2 | quamvis hoc quidam asserere conentur. Ex his enim quae dicta 106 7 | eorum effectibus, sicut congregativum et disgregativum dicuntur 107 Concl| generis vel speciei et per consequens nec diffinitio propter suam 108 7 | de anima. Aliqua vero ex consequentibus formam sunt, quae habent 109 4 | accepta potest dupliciter considerari: uno modo, secundum rationem 110 7 | ponitur corpus a naturali, qui considerat animam solum in quantum 111 4 | propriam, et haec est absoluta consideratio ipsius. Et hoc modo nihil 112 3 | differentiae rationalis consistit in determinatione formae 113 2 | compositum est. Et huic consonat verbum Boethii in commento 114 4 | repraesentans multos homines, constat quod illa imago vel species 115 3 | corpore, sicut ex partibus constituetur animal. Potest etiam hoc 116 7 | rei vel quod non intrat constitutionem rei, est separabile, sicut 117 3 | generis est per differentiam constitutivam, quae ex forma rei sumitur. 118 2 | quae ex pluribus principiis constituuntur, quod res non denominatur 119 Concl| simplicitatem. In quo sit finis et consummatio huius sermonis. Amen.~ 120 3 | partis et non sicut implicite contenta in ratione animalis, et 121 4 | ut sit unum quid omnibus conveniens, quod ratio universalis 122 5 | videntur rebus ratione materiae convenire, aequivoce conveniunt substantiis 123 5 | esse sine altero, sed non convertitur. Talis autem invenitur habitudo 124 7 | quod non est per organum corporale, sicut probat Philosophus 125 3 | et erit superveniens ipsi corpori, ita quod ex ipsis duobus, 126 6 | essentia in substantiis creatis intellectualibus, in quibus 127 7 | dicitur quod simitas est nasi curvitas. Sed e converso esset, si 128 7 | dicimus quod simum est nasus curvus. Similiter etiam est, si 129 7 | remanent, sicut nigredo cutis est in aethiope ex mixtione 130 1 | simplicium cognitionem accipere debemus et ex posterioribus in priora 131 4 | absolutam, nullum istorum esse debetur. Falsum enim est dicere 132 4 | particularis. Et ideo patet defectus Commentatoris in III de 133 6 | tantum, non oportet quod deficiant ei reliquae perfectiones 134 5 | materia esse probant. Cuius demonstratio potissima est ex virtute 135 6 | ex corpore occasionaliter dependeat quantum ad sui inchoationem, 136 5 | prout est animae, non sit dependens a corpore. Et ideo post 137 5 | habet in eo quod est forma dependentiam ad materiam, sed si inveniantur 138 3 | ex qua sequitur in ipsa designabilitas trium dimensionum cum praecisione, 139 3 | differunt, quamvis alius modus designationis sit utrobique, quia designatio 140 1 | nulla res propria operatione destituatur. Quiditatis vero nomen sumitur 141 3 | determinans ipsum, sicut forma determinat materiam, quae est una numero, 142 3 | intellectu eius sit materia determinata, ut patet, cum dicitur animatum, 143 3 | cum praecisione formae determinatae perficientis speciem significet 144 3 | rei sumitur. Haec autem determinatio vel designatio, quae est 145 2 | materiam signatam, quae sub determinatis dimensionibus consideratur. 146 3 | est etiam in genere ut non determinatum. Si enim animal non esset 147 6 | illorum errorem incidamus, qui deum dixerunt esse illud esse 148 1 | posterioribus in priora devenire, ut, a facilioribus incipientes, 149 7 | agente exteriori, sicut diaphaneitas in aere, quae completur 150 3 | dimensiones; et ideo, cum dicebatur quod corpus est quod habet 151 Pro | difficultatem aperiendam dicendum est quid nomine essentiae 152 6 | inveniuntur aliqui philosophi dicentes quod deus non habet quiditatem 153 4 | secundum utrumque consequuntur dictam naturam accidentia. Et in 154 3 | significationem corporis sic dicti. Et hoc modo corpus erit 155 5 | Fontis Vitae. Hoc autem dictis philosophorum communiter 156 6 | Commentator in V Metaphysicae dicunt. Sed habet eas modo excellentiori 157 6 | sumitur genus, modo tamen differenti. Una enim substantia separata 158 2 | naturales et mathematicae non differrent. Nec potest dici quod materia 159 5 | potentia et actus, non erit difficile invenire multitudinem intelligentiarum; 160 Pro | errare contingat, ad horum difficultatem aperiendam dicendum est 161 7 | poneretur sicut genus, quia tunc diffinirentur per modum substantiarum 162 7 | incompletam, quia non possunt diffiniri, nisi ponatur subiectum 163 2 | etiam materiam; aliter enim diffinitiones naturales et mathematicae 164 7 | differentiae, si in abstracto diffiniuntur secundum quod sunt proprie 165 2 | quia ex actione calidi digerentis humidum causatur dulcedo, 166 3 | ipsa designabilitas trium dimensionum cum praecisione, ut scilicet 167 7 | sicut congregativum et disgregativum dicuntur differentiae coloris, 168 5 | quibus materia ad formam disponitur. ~ 169 7 | qualitas secundum quod est dispositio substantiae, et sic de aliis 170 5 | accidit eis secundum quod sunt distantes a primo principio, quod 171 5 | substantiis separatis. Est ergo distinctio earum ad invicem secundum 172 6 | suam puritatem est esse distinctum ab omni esse. Propter quod 173 6 | generis aut speciei non distinguatur secundum rationem naturae 174 3 | speciei, non tamen oportet ut diversarum specierum, quarum est idem 175 6 | minorem perfectionem, quae non diversificant speciem. Gradus enim perfectionis 176 7 | vero in eis sumuntur ex diversitate principiorum, ex quibus 177 6 | vel species, sed esse est diversum in diversis. Nec oportet, 178 6 | rationis albedinem. Sed diversus gradus perfectionis in ipsis 179 4 | intellectus componentis et dividentis, habens fundamentum in re 180 7 | quantitas; et ideo secundum haec dividit Philosophus relationem in 181 6 | iterum est necessarium, ut divisio intellectualium substantiarum 182 6 | errorem incidamus, qui deum dixerunt esse illud esse universale, 183 3 | et materiae, sicut forma domus superadditur partibus integralibus 184 5 | tantum. Et ex hoc causantur duae aliae differentiae: una 185 6 | substantiarum sit semper per duas differentias veras, quia 186 4 | est similitudo omnium et ducens in omnium cognitionem in 187 2 | tamen denominatur corpus dulce a calore, sed a sapore qui 188 2 | hoc modo calor sit causa dulcedinis, non tamen denominatur corpus 189 2 | digerentis humidum causatur dulcedo, et quamvis hoc modo calor 190 4 | homo. Haec autem natura duplex habet esse, unum in singularibus 191 6 | perfectionis in recipiendo eandem formam non diversificat 192 7 | differentias accidentium ex eorum effectibus, sicut congregativum et 193 6 | causa significatur per suum effectum, sicut bipes ponitur differentia 194 6 | per unam qualitatem posset efficere operationes omnium qualitatum, 195 5 | rei (dico sicut a causa efficiente) quia sic aliqua res esset 196 5 | condicionibus eius; nec efficiuntur intelligibiles in actu, 197 Pro | ideo ne ex eorum ignorantia errare contingat, ad horum difficultatem 198 Pro | PROOEMIUM~Quia parvus error in principio magnus est 199 6 | esse tantum, ut in illorum errorem incidamus, qui deum dixerunt 200 6 | etiam ipsae differentiae essentiales ignotae sunt, unde significantur 201 3 | significet totum id quod est essentialiter in individuo, licet indistincte. 202 2 | magis occultae, ideo ab essentiis substantiarum compositarum 203 | eum 204 6 | dicunt. Sed habet eas modo excellentiori omnibus rebus, quia in eo 205 Concl| universales logicae inveniuntur, excepto primo, quod est in fine 206 3 | quod a significatione eius excluditur vel praeciditur materia 207 5 | operationem habent nisi secundum exigentiam qualitatum activarum et 208 4 | quod ratio universalis exigit. Relinquitur ergo quod ratio 209 3 | moveri per principium in ipso existens cum praecisione alterius 210 5 | ibi species, ut Avicenna expresse dicit. Huiusmodi ergo substantiae 211 3 | determinatione specialis formae, exprimens naturam rei ab eo quod est 212 3 | determinate differentia exprimit, quae non est alia quam 213 7 | complementum accidit ex agente exteriori, sicut diaphaneitas in aere, 214 7 | completur per corpus lucidum exterius. Et in talibus aptitudo 215 2 | necessitate esset accidens et extraneum a re nec per eam res cognosceretur, 216 5 | advenit ab aliquo principio extrinseco, sicut lumen in aere ex 217 5 | hoc est adveniens extra et faciens compositionem cum essentia, 218 2 | accidentia faciunt, ut albedo facit actu album. Unde et quando 219 2 | sicut etiam accidentia faciunt, ut albedo facit actu album. 220 6 | individuatum ex hoc quod facta est forma huius corporis, 221 4 | aliorum attribuatur sibi, falsa est attributio. Verbi gratia, 222 7 | specialem, sicut masculinum et femininum in animalibus, quorum diversitas 223 6 | est, ut nulla sibi additio fieri possit; unde per ipsam suam 224 6 | sed non quantum ad sui finem. Et quia in istis substantiis 225 Concl| simplicitatem. In quo sit finis et consummatio huius sermonis. 226 6 | superiori recipiunt, non tamen finiuntur inferius, quia earum formae 227 7 | accidente et subiecto non fit unum per se. Unde non resultat 228 5 | Avicebron, auctor libri Fontis Vitae. Hoc autem dictis 229 6 | differentia vero ab eo quod est formale in ipsa. Unde dicit Avicenna 230 3 | designatae, significat partem formalem. Et ideo humanitas significatur 231 6 | universale, quo quaelibet res formaliter est. Hoc enim esse, quod 232 1 | quo affirmativa propositio formari potest, etiam si illud in 233 3 | una per remotionem omnium formarum, sed genus dicitur unum 234 1 | hoc est quod Philosophus frequenter nominat quod quid erat esse, 235 5 | positionis auctor videtur fuisse Avicebron, auctor libri 236 4 | componentis et dividentis, habens fundamentum in re ipsa unitatem eorum, 237 2 | habent species in rebus generabilibus est aliquod medium, id est 238 7 | ordinem, quem habet ad formam generalem, et ideo remota forma speciali 239 2 | acquiritur, non dicitur generari simpliciter, sed secundum 240 4 | tamen praedicari convenit generi per se, cum in eius diffinitione 241 6 | differunt ab invicem in gradu perfectionis secundum recessum 242 2 | compositum. Oousia enim apud graecos idem est quod essentia apud 243 4 | falsa est attributio. Verbi gratia, homini in eo quod est homo 244 7 | significatur, oportet ut eo modo habeant essentiam quo habent diffinitionem. 245 3 | individuationis, sic se habebit per modum partis. Et hoc 246 6 | Invenitur enim triplex modus habendi essentiam in substantiis. 247 5 | formae plus de potentia habentes et magis propinquae materiae 248 2 | universalia diffinitionem non haberent, si essentia est id quod 249 | hac 250 5 | essentiae vel quiditates harum substantiarum sint aliud 251 6 | tamen ignota. Nec oportet has differentias esse accidentales, 252 | hic 253 4 | unitatem intellectus in omnibus hominibus concludere, quia non est 254 | hunc 255 7 | perfectum, sicut calor in igne, qui semper est actu calidus; 256 7 | post in illo genere, sicut ignis qui est in fine caliditatis 257 Pro | Metaphysicae, ideo ne ex eorum ignorantia errare contingat, ad horum 258 5 | homo vel phoenix et tamen ignorare an esse habeat in rerum 259 5 | intellectus possibilis esset ignorata, non possemus invenire multitudinem 260 6 | differentiae essentiales ignotae sunt, unde significantur 261 | illam 262 6 | ideo ab eo quod consequitur illas in quantum sunt immateriales 263 4 | homines, constat quod illa imago vel species statuae haberet 264 6 | separata convenit cum alia in immaterialitate et differunt ab invicem 265 6 | autem propria substantiarum immaterialium nobis ignota sunt; unde 266 5 | intelligente sit omnino immunitas a materia, ita quod neque 267 5 | quod intelligibilitatem non impediat materia quaelibet, sed materia 268 5 | haberet materia, scilicet impedire intelligibilitatem, a forma 269 3 | praedicabatur de specie, implicabat in sua significatione, quamvis 270 5 | neque etiam sit sicut forma impressa in materia, ut est de formis 271 6 | dependeat quantum ad sui inchoationem, quia non acquiritur sibi 272 6 | tantum, ut in illorum errorem incidamus, qui deum dixerunt esse 273 2 | substantiarum compositarum incipiendum est, ut a facilioribus convenientior 274 1 | devenire, ut, a facilioribus incipientes, convenientior fiat disciplina, 275 3 | humanitas in suo intellectu includat tantum ea, ex quibus homo 276 7 | Diffinitionem autem habent incompletam, quia non possunt diffiniri, 277 3 | est, natura speciei est indeterminata respectu individui sicut 278 1 | significatur per diffinitionem indicantem quid est res, inde est quod 279 3 | ipsa indeterminatione vel indifferentia procedit, non autem ita, 280 5 | totum genus suum materia indiget, ut dictum est) et huiusmodi 281 4 | esse abstractum ab omnibus individuantibus, et ideo habet rationem 282 7 | Et quia unaquaeque res individuatur ex materia et collocatur 283 5 | materiae quidam nituntur inducere in intelligentias et in 284 6 | quod intelligentiae sunt infinitae inferius et finitae superius. 285 5 | tantum. Alias iretur in infinitum in causis, cum omnis res, 286 5 | sicut lumen in aere ex influentia solis. Non autem potest 287 7 | talibus aptitudo est accidens inseparabile, sed complementum, quod 288 3 | contingat videri poterit, si inspiciatur qualiter differt corpus 289 3 | domus superadditur partibus integralibus eius, sed magis est forma, 290 4 | ex universalitate formae intellectae unitatem intellectus in 291 3 | sensitivam habet et ulterius intellectivam. Similiter etiam et super 292 5 | inter alias substantias intellectuales plus habet de potentia, 293 7 | dependet ad materiam, ut anima intellectualis; materia vero non habet 294 6 | in eis genus, sicut est intellectualitas vel aliquid huiusmodi. Ab 295 6 | necessarium, ut divisio intellectualium substantiarum sit semper 296 4 | quia utrumque est extra intellectum humanitatis et utrumque 297 3 | recipit praedicationem eorum intellectuum, ex quibus constituitur. 298 5 | intelligi sine hoc quod aliquid intelligatur de esse suo; possum enim 299 3 | tres dimensiones in eo, intelligebatur: quaecumque forma esset, 300 5 | potissima est ex virtute intelligendi, quae in eis est. Videmus 301 5 | quod in qualibet substantia intelligente sit omnino immunitas a materia, 302 5 | difficile invenire multitudinem intelligentiarum; quod esset impossibile, 303 5 | quidam nituntur inducere in intelligentias et in animam, cuius positionis 304 5 | per virtutem substantiae intelligentis secundum quod recipiuntur 305 3 | Avicenna quod genus non intelligitur in differentia sicut pars 306 4 | claudi in ratione huius intentionis, quae est genus, quae similiter 307 7 | substantiales et accidentales tantum interest, quia sicut forma substantialis 308 7 | essentiam rei vel quod non intrat constitutionem rei, est 309 Pro | significetur et quomodo in diversis inveniatur et quomodo se habeat ad 310 5 | intelligentiae quiditas est ipsamet intelligentia, ideo quiditas 311 | ipse 312 2 | quod essentia apud nos, ut ipsemet dicit in libro de duabus 313 5 | ipsa est esse tantum. Alias iretur in infinitum in causis, 314 | ista 315 | istam 316 | istis 317 | istorum 318 3 | esset, sive animalitas sive lapideitas sive quaecumque alia. Et 319 6 | inferius, quia earum formae non limitantur ad capacitatem alicuius 320 6 | absolutum, sed receptum et ideo limitatum et finitum ad capacitatem 321 Concl| intentiones universales logicae inveniuntur, excepto primo, 322 3 | praedicatur de differentia per se loquendo, ut dicit Philosophus in 323 7 | quae completur per corpus lucidum exterius. Et in talibus 324 7 | abundantia vel paucitate lucis, ex quo diversae species 325 5 | principio extrinseco, sicut lumen in aere ex influentia solis. 326 Pro | parvus error in principio magnus est in fine, secundum Philosophum 327 6 | accidentales, quia sunt secundum maiorem et minorem perfectionem, 328 7 | accidentium non semper sunt manifesta, ideo quandoque sumimus 329 7 | formam specialem, sicut masculinum et femininum in animalibus, 330 3 | speciem significet partem materialem totius, sicut corpus est 331 3 | quae quidem perfectio est materialiter se habens ad ulteriorem 332 5 | forma recipitur in diversis materiis, sicut multiplicatur natura 333 2 | diffinitiones naturales et mathematicae non differrent. Nec potest 334 6 | animalia per quaedam, quae sunt media inter animalia et plantas, 335 2 | generabilibus est aliquod medium, id est compositum ex materia 336 7 | quantitas ex eo quod est mensura substantiae, et qualitas 337 6 | sunt secundum maiorem et minorem perfectionem, quae non diversificant 338 7 | cutis est in aethiope ex mixtione elementorum et non ex ratione 339 7 | ratione animae, et ideo post mortem in eis remanet. Et quia 340 3 | potest provenire sensus et motus, quaecumque sit illa forma, 341 4 | singularibus etiam habet multiplex esse secundum singularium 342 5 | recipiuntur in materia designata multiplicantur secundum divisionem eius, 343 3 | igitur nomen quod est corpus multipliciter accipi potest. Corpus enim, 344 6 | substantiis non invenitur multitudo individuorum in una specie, 345 5 | praeter hoc forma aliqua; et multo minus reciperet additionem 346 4 | corporalis repraesentans multos homines, constat quod illa 347 Pro | Philosophum in I Caeli et Mundi, ens autem et essentia sunt 348 7 | significantur, ut albedo et musica. Et quia accidentia non 349 7 | vel genera, ut album vel musicum, nisi per reductionem, sed 350 1 | Philosophis in nomen quiditatis mutatur. Et hoc est quod Philosophus 351 7 | dicitur quod simitas est nasi curvitas. Sed e converso 352 7 | sicut dicimus quod simum est nasus curvus. Similiter etiam 353 3 | praecisione eorum, per quae nata est materia designari. Sic 354 2 | aliter enim diffinitiones naturales et mathematicae non differrent. 355 7 | animae ponitur corpus a naturali, qui considerat animam solum 356 2 | diffinitione substantiae naturalis ponatur sicut additum essentiae 357 7 | suo esse. Quod quidem esse naturaliter praecedit accidens quod 358 2 | Diffinitio autem substantiarum naturalium non tantum formam continet, 359 | ne 360 6 | animalibus. Nec iterum est necessarium, ut divisio intellectualium 361 1 | quem modum privationes et negationes entia dicuntur; dicimus 362 1 | affirmatio est opposita negationi et quod caecitas est in 363 3 | essentiam quandam; et quandoque negatur, sicut dicimus quod essentia 364 3 | tertia constituta, quae neutra illarum est. Homo enim neque 365 4 | eius cadunt. Album vero aut nigrum vel quicquid huiusmodi, 366 4 | actum intellectus completur. Nihilominus tamen id, cui intellectus 367 5 | formae et materiae quidam nituntur inducere in intelligentias 368 2 | in simplicibus veriori et nobiliori modo, secundum quod etiam 369 6 | reliquae perfectiones et nobilitates, immo habet omnes perfectiones, 370 2 | secundum quod etiam esse nobilius habent. Sunt enim causa 371 5 | substantias a materia separatas nominant et absque omni materia esse 372 3 | hominem. Si enim animal nominaret tantum rem quandam, quae 373 1 | quod Philosophus frequenter nominat quod quid erat esse, id 374 | nos 375 2 | compositis forma et materia nota est, ut in homine anima 376 6 | individuatio eius ex corpore occasionaliter dependeat quantum ad sui 377 1 | et quod caecitas est in oculo. Sed primo modo non potest 378 | omnem 379 5 | materia, non tamen in eis est omnimoda simplicitas nec sunt actus 380 | omnino 381 2 | ousia significat compositum. Oousia enim apud graecos idem est 382 1 | rei, cum nulla res propria operatione destituatur. Quiditatis 383 6 | qualitatem posset efficere operationes omnium qualitatum, in illa 384 5 | sub forma corporali, tunc oporteret quod hoc haberet materia, 385 1 | enim quod affirmatio est opposita negationi et quod caecitas 386 6 | idem quod esse, ideo sunt ordinabiles in praedicamento, et propter 387 2 | cognoscibilis est et in specie ordinatur vel genere. Sed materia 388 5 | In quibus etiam invenitur ordo et gradus usque ad primas 389 7 | intelligere, quod non est per organum corporale, sicut probat 390 6 | accidentales, quae ex essentialibus oriuntur, sicut causa significatur 391 2 | praedicamentorum, ubi dicit quod ousia significat compositum. Oousia 392 6 | albius et minus album in participando eiusdem rationis albedinem. 393 5 | res materialis trahatur ad participandum esse suum, ita scilicet 394 7 | secundum quid rationem entis participant. Quod tamen diversimode 395 7 | unde inveniuntur in omnibus participantibus naturam generis vel speciei, 396 6 | ipsis formis vel naturis participatis speciem diversificat, sicut 397 Pro | PROOEMIUM~Quia parvus error in principio magnus 398 7 | relationis est actio et passio et quantitas; et ideo secundum 399 3 | subiectum praedicatur de passione. Sed diffinitio vel species 400 3 | subiectum est de intellectu passionum. Et ideo etiam genus non 401 5 | qualitatum activarum et passivarum et aliarum, quibus materia 402 5 | nisi aequivoce. Unde etiam pati, recipere, subiectum esse 403 7 | causantur ex abundantia vel paucitate lucis, ex quo diversae species 404 6 | subtracto corpore individuatio pereat, quia cum habeat esse absolutum, 405 2 | proprius est accidentibus, quae perfectam essentiam non habent. Unde 406 3 | praecisione formae determinatae perficientis speciem significet partem 407 5 | actus purus, sed habent permixtionem potentiae. Et hoc sic patet. 408 3 | ulteriorem etiam perfectionem pertingat, sicut patet in homine, 409 6 | ideo inveniuntur aliqui philosophi dicentes quod deus non habet 410 1 | est quod nomen essentiae a Philosophis in nomen quiditatis mutatur. 411 5 | Vitae. Hoc autem dictis philosophorum communiter repugnat, qui 412 5 | intelligere quid est homo vel phoenix et tamen ignorare an esse 413 7 | solum in quantum est forma physici corporis. Sed tamen inter 414 6 | media inter animalia et plantas, secundum Philosophum in 415 6 | natura procedit per gradus de plantis ad animalia per quaedam, 416 4 | exsistens extra singularia, ut Platonici ponebant, quia sic genus 417 4 | una et eadem Socratis et platonis nec posset in pluribus plurificari. 418 5 | inveniantur in illis substantiis plura individua eiusdem speciei, 419 4 | potest sibi accidere. Si enim pluralitas esset de intellectu eius, 420 4 | considerata possit dici una vel plures, neutrum concedendum est, 421 4 | platonis nec posset in pluribus plurificari. Alio modo consideratur 422 5 | impossibile est, ut fiat plurificatio alicuius nisi per additionem 423 4 | commune repraesentativum plurium. Et quia naturae humanae 424 1 | etiam si illud in re nihil ponat. Per quem modum privationes 425 4 | singularia, ut Platonici ponebant, quia sic genus et species 426 1 | nisi quod aliquid in re ponit. Unde primo modo caecitas 427 7 | accidentalia concretive dicta non ponuntur in praedicamento sicut species 428 5 | intelligentias et in animam, cuius positionis auctor videtur fuisse Avicebron, 429 5 | possibilis esset ignorata, non possemus invenire multitudinem in 430 5 | intelligatur de esse suo; possum enim intelligere quid est 431 1 | cognitionem accipere debemus et ex posterioribus in priora devenire, ut, 432 6 | perfectionis secundum recessum a potentialitate et accessum ad actum purum. 433 3 | illa, per quam in re illa poterant designari tres dimensiones; 434 3 | quomodo contingat videri poterit, si inspiciatur qualiter 435 5 | probant. Cuius demonstratio potissima est ex virtute intelligendi, 436 | potius 437 7 | quidem esse naturaliter praecedit accidens quod supervenit. 438 3 | significatione eius excluditur vel praeciditur materia designata. Et quia 439 4 | ita tamen quod non fiat praecisio alicuius eorum. Et haec 440 6 | includit in intellectu suo praecisionem additionis; quia si hoc 441 3 | id quod est genus, prout praedicabatur de specie, implicabat in 442 2 | verbum Boethii in commento praedicamentorum, ubi dicit quod ousia significat 443 4 | sic genus et species non praedicarentur de hoc individuo; non enim 444 3 | homo, sed pars eius, non praedicaretur de eo, cum nulla pars integralis 445 4 | praedicatur de Socrate. Et tamen praedicari convenit generi per se, 446 4 | eius diffinitione ponatur. Praedicatio enim est quiddam, quod completur 447 3 | essentiae quandoque invenitur praedicatum in re, dicimus enim Socratem 448 5 | ordo et gradus usque ad primas formas elementorum, quae 449 5 | principio, quod est actus primus et purus. Unde illae formae, 450 7 | ideo quaedam accidentia principaliter consequuntur formam et quaedam 451 1 | debemus et ex posterioribus in priora devenire, ut, a facilioribus 452 1 | nihil ponat. Per quem modum privationes et negationes entia dicuntur; 453 1 | non habent, ut patet in privationibus; sed sumitur essentia ab 454 | pro 455 5 | absque omni materia esse probant. Cuius demonstratio potissima 456 7 | organum corporale, sicut probat Philosophus in III de anima. 457 1 | significationem essentiae procedendum est. Sciendum est igitur 458 5 | aliqua res seipsam in esse produceret, quod est impossibile. Ergo 459 4 | nec iterum illud separatum proficeret in cognitionem huius singularis. 460 Pro | PROOEMIUM~Quia parvus error in principio 461 5 | potentia habentes et magis propinquae materiae in tantum quod 462 3 | et differentia se habent proportionaliter ad materiam et formam et 463 1 | illud, de quo affirmativa propositio formari potest, etiam si 464 1 | alio modo quod significat propositionum veritatem. Horum autem differentia 465 7 | quia propriae passiones ex propriis principiis subiecti causantur, 466 | proprio 467 4 | haberet esse singulare et proprium secundum quod esset in hac 468 2 | hic modus diffinitionis proprius est accidentibus, quae perfectam 469 6 | est esse tantum, est per puram bonitatem eius. Esse autem 470 6 | possit; unde per ipsam suam puritatem est esse distinctum ab omni 471 6 | potentialitate et accessum ad actum purum. Et ideo ab eo quod consequitur 472 7 | efficitur per se unum una quadam natura ex earum coniunctione 473 4 | in eo quod homo. Unde si quaeratur utrum ista natura sic considerata 474 7 | mensura substantiae, et qualitas secundum quod est dispositio 475 6 | qualitatum, in illa una qualitate omnes qualitates haberet, 476 6 | sicut si aliquis per unam qualitatem posset efficere operationes 477 6 | illa una qualitate omnes qualitates haberet, ita deus in ipso 478 3 | corpus, quod est in genere quantitatis. Contingit autem in rebus, 479 | quare 480 | quas 481 1 | secundum primum modum illorum quattuor, quos Boethius in libro 482 | quibusdam 483 | quiddam 484 2 | sed in accidentibus est quodammodo et secundum quid. Substantiarum 485 | quoddam 486 1 | omne illud quod intellectu quoquo modo capi potest. Non enim 487 | quos 488 | quot 489 6 | in participando eiusdem rationis albedinem. Sed diversus 490 6 | gradu perfectionis secundum recessum a potentialitate et accessum 491 5 | aequivoce. Unde etiam pati, recipere, subiectum esse et omnia 492 5 | forma aliqua; et multo minus reciperet additionem materiae, quia 493 2 | diffinitione sua subiectum recipiant, quod est extra genus eorum. 494 6 | Gradus enim perfectionis in recipiendo eandem formam non diversificat 495 5 | subsistens, hoc esse non recipiet additionem differentiae, 496 5 | vel per hoc quod forma recipitur in diversis materiis, sicut 497 6 | esse suum, quod a superiori recipiunt, non tamen finiuntur inferius, 498 4 | intellectu, sed secundum quod refertur ad res ut similitudo rerum, 499 7 | principium sit, sicut principium relationis est actio et passio et quantitas; 500 6 | oportet quod deficiant ei reliquae perfectiones et nobilitates,