XIX . 1. Ac sic denuo
faciens iter per mansiones aliquot perveni ad civitatem, cuius nomen in
scripturis positum legimus, id est Batanis, quae civitas usque in hodie est.
Nam et ecclesia cum episcopo vere sancto et monacho et confessore habet et
martyria aliquanta. Ipsa etiam civitas abundans multitudine hominum est; nam et
miles ibi sedet cum tribuno suo.
2. Unde denuo proficiscens, pervenimus in
nomine Christi Dei nostri Edessam. Ubi cum pervenissemus, statim
perreximus ad ecclesiam et ad martyrium sancti Thomae. Itaque ergo iuxta
consuetudinem factis orationibus et cetera, quae consuetudo erat fieri in locis
sanctis, nec non etiam et aliquanta ipsius sancti Thomae ibi legimus.
3.
Ecclesia autem, ibi quae est, ingens et valde pulchra et nova dispositione, ut
vere digna est esse domus Dei; et quoniam multa erant, quae ibi desiderabam
videre, necesse me fuit ibi stativa triduana facere.
4.
Ac sic ergo vidi in eadem civitate martyria plurima nec non et sanctos
monachos, commanentes alios per martyria, alios longius de civitate in
secretioribus locis habentes monasteria.
5.
Et quoniam sanctus episcopus ipsius civitatis, vir vere religiosus et monachus
et confessor, suscipiens me libenter ait mihi: «quoniam video te, filia, gratia
religionis tam magnum laborem tibi imposuisse, ut de extremis porro terris
venires ad haec loca, itaque ergo, si libenter habes, quaecumque loca sunt hic
grata ad videndum Christianis, ostendimus tibi». Tunc
ergo gratias agens Deo primum et sic ipsum rogavi plurimum, ut dignaretur
facere, quod dicebat.
6. Itaque ergo duxit me primum ad palatium Aggari regis et
ibi ostendit mihi archiotypam ipsius ingens, simillimam, ut ipsi dicebant,
marmoream, tanti nitoris ac si de margarita esset; in cuius Aggari vultu
parebat de contra vere fuisse hunc virum satis sapientem et honoratum. Tunc ait mihi sanctus episcopus: «ecce rex
Aggarus, qui antequam videret Dominum, credidit ei, quia esset vere filius
Dei». Nam erat et iuxta archiotypa similiter de tali marmore facta, quam dixit
filii ipsius esse Magni, similiter et ipsa habens aliquid gratiae in vultu.
7.
Item perintravimus in interiori parte palatii; et ibi erant fontes piscibus
pleni, quales ego adhuc nunquam vidi, id est tantae magnitudinis et vel tam
perlustres aut tam boni saporis. Nam ipsa civitas aliam aquam penitus non habet
nunc nisi eam, quae de palatio exit, quae est ac si fluvius ingens argenteus.
8.
Et tunc retulit mihi de ipsa aqua sic sanctus episcopus dicens: «quodam
tempore, posteaquam scripserat Aggarus rex ad Dominum et Dominus rescripserat
Aggaro per Ananiam cursorem, sicut scriptum est in ipsa epistola: transacto
ergo aliquanto tempore superveniunt Persi et girant civitatem istam.
9.
Sed statim Aggarus epistolam Domini ferens ad portam cum omni exercitu suo
publice oravit. Et post dixit: «Domine Iesu, tu promiseras nobis, ne
aliquis [h]ostium ingrederetur civitatem istam, et ecce nunc Persae inpugnant
nos». Quod cum dixisset tenens manibus levatis epistolam ipsam apertam rex, ad
subito tantae tenebrae factae sunt, foras civitatem tamen ante oculos Persarum,
cum iam prope plicarent civitati, ita ut usque tertium miliarium de civitate
essent: sed ita mox tenebris turbati sunt, ut vix castra ponerent et
pergirarent in miliario tertio totam civitatem.
10. Ita autem turbati sunt
Persae, ut nunquam viderent postea, qua parte in civitate ingrederentur, sed
custodirent civitatem per giro clusam hostibus in miliario tamen tertio, quam
tamen custodierunt mensibus aliquod.
11. Postmodum autem, cum viderent
se nullo modo posse ingredi in civitatem, voluerunt siti eos occidere, qui in
civitate erant. Nam monticulum istum, quem vides, filia, super civitate hac, in
illo tempore ipse huic civitati aquam ministrabat. Tunc videntes hoc Persae
averterunt ipsam aquam a civitate et fecerunt ei decursum contra ipso loco, ubi
ipsi castra posita habebant.
12. In ea ergo die et in ea hora,
qua averterant Persae aquam, statim hii fontes, quos vides in eo loco, iusso
Dei a semel eruperunt: ex ea die hi fontes usque in hodie permanent hic gratia
Dei. Illa autem aqua, quam Persae averterant, ita siccata est in ea hora, ut
nec ipsi haberent vel una die quod biberent, qui obsedebant civitatem, sicut
tamen et usque in hodie apparet; nam postea nunquam nec qualiscumque humor ibi
apparuit usque in hodie.
13. Ac sic iubente Deo, qui hoc
promiserat futurum, necesse fuit eos statim reverti ad sua, id est in Persida.
Nam et postmodum quotienscumque voluerunt venire et expugnare hanc civitatem
hostes, haec epistola prolata est et lecta est in porta, et statim nutu Dei
expulsi sunt omnes hostes».
14. Illud etiam retulit sanctus
episcopus: «eo quod hii fontes ubi eruperunt, ante sic fuerit campus intra
civitatem subiacens palatio Aggari. Quod palatium Aggari quasi in editiori loco
positum erat, sicut et nunc paret, ut vides. Nam consuetudo talis erat in illo
tempore, ut pabtia, quotiensque fabricabantur, semper in editioribus locis
fierent.
15. Sed postmodum quam hii fontes
in eo loco eruperunt, tunc ipse Aggarus filio suo Magno, id est isti, cuius
archiotypa vides iuxta patre posita, hoc palatium fecit in eo loco, ita tamen,
ut hii fontes intra palatium includerentur».
16. Postea ergo quam haec omnia
retulit sanctus episcopus, ait ad me: «eamus nunc ad portam, per quam ingressus
est Ananias cursor cum illa epistola, quam dixeram». Cum ergo
venissemus ad portam ipsam, stans episcopus fecit orationem et legit nobis ibi
ipsas epistolas et denuo benedicens nos facta est iterato oratio.
17.
Illud etiam retulit nobis sanctus ipse dicens: «eo quod ex ea die, qua Ananias
cursor per ipsam portam ingressus est cum epistolam Domini, usque in praesentem
diem custodiatur, ne quis immundus, ne quis lugubris per ipsam portam transeat,
sed nec corpus alicuius mortui eiciatur per ipsam portam».
18.
Ostendit etiam nobis sanctus episcopus memoriam Aggari vel totius familiae
ipsius valde pulchra, sed facta more antiquo. Duxit etiam nos et ad illum
palatium superiorem, quod habuerat primitus rex Aggarus, et si qua praeterea
loca erant, monstravit nobis.
19.
Illud etiam satis mihi grato fuit, ut epistolas ipsas sive Aggari ad Dominum
sive Domini ad Aggarum, quas nobis ibi legerat sanctus episcopus, acciperem
mihi ab ipso sancto. Et licet in patria exemplaria ipsarum haberem, tamen
gratius mihi visum est, ut et ibi eas de ipso acciperem, ne quid forsitan minus
ad nos in patria pervenisset; nam vere amplius est, quod hic accepi. Unde si Deus noster Iesus iusserit et
venero in patria, legitis vos, dominae animae meae.
|