PARS
SECUNDA:
DE OPERATIONE SINGULIS DIEBUS IN LOCIS SANCTIS
XXIV . 1. Ut autem sciret affectio
vestra, quae operatio singulis diebus cottidie in locis sanctis habeatur,
certas vos facere debui, sciens, quia libenter haberetis haec cognoscere. Nam
singulis diebus ante pullorum cantum aperiuntur omnia [h]ostia Anastasis et descendent
omnes monazontes et parthene, ut hic dicunt, et non solum hii, sed et laici
praeter, viri aut mulieres, qui tamen volunt maturius vigilare. Et ex ea hora
usque in luce dicuntur <h>ymni et psalmi responduntur, similiter et
antiphonae: et cata singulos <h>ymnos fit oratio. Nam presbyteri bini vel
terni, similiter et diacones, singulis diebus vices habent simul cum
monazontes, qui cata singulos <h>ymnos vel antiphonas orationes dicunt.
2. Iam autem ubi coeperit lucescere, tunc incipiunt
matutinos <h>ymnos dicere. Ecce et supervenit episcopus cum clero et
statim ingreditur intro spelunca et de intro cancellos primum dicet orationem
pro omnibus: commemorat etiam ipse nomina, quorum vult, sic benedicet
cathecuminos. Item dicet orationem et benedicet fideles.
Et post hoc exeunte episcopo de intro cancellos omnes ad manum ei accedunt, et
ille eos uno et uno benedicet exiens iam, ac sic fit missa iam luce.
3. Item hora sexta denuo descendent omnes similiter ad
Anastasim et dicuntur psalmi et antiphonae, donec commonetur episcopus;
similiter descendet et non sedet, sed statim intrat intra cancellos intra
Anastasim, id est intra speluncam, ubi et mature, et inde similiter primum facit
orationem, sic benedicet fideles, et sic exiens de <intro> cancellos
similiter ei ad manum acceditur. Ita ergo et hora nona fit sicuti et ad sexta.
4.
Hora autem decima, quod appellant hic lycinicon, nam nos dicimus lucernare,
similiter se omnis multitudo colliget ad Anastasim, incenduntur omnes candelae
et cerei et fit lumen infinitum. Lumen autem de foris non affertur, sed de
spelunca interiori eicitur, ubi noctu ac die semper lucerna lucet, id est de
intro cancellos. Dicuntur etiam psalmi lucernares, sed et antiphonae diutius.
Ecce et commonetur episcopus et descendet et sedet susum, nec non etiam et
presbyteri sedent locis suis, dicuntur <h>ymni vel antiphonae.
5.
Et ad ubi perdicti fuerint iuxta consuetudinem, levat se episcopus et stat ante
cancellum, id est ante speluncam, et unus ex diaconibus facit commemorationem
singulorum, sicut solet esse consuetudo. Et diacono dicente singulorum nomina
semper pisinni plurimi stant respondentes semper: kurie eleuson, quod dicimus
nos: miserere Domine, quorum voces infinitae sunt.
6.
Et at ubi diaconus perdixerit omnia, quae dicere habet, dicet orationem primum
episcopus et orat pro omnibus; et sic orant omnes, tam fideles quam et
cathecumini simul. Item mittet vocem diaconus, ut
unusquisque, quomodo stat, cathecuminus inclinet caput; et sic dicet episcopus
stans benedictionem super cathecuminos. Item fit oratio et denuo mittet
diaconus vocem et commonet, ut unusquisque stans fidelium inclinent capita sua;
item benedicet fideles episcopus et sic fit missa Anastasi.
7.
Et incipient episcopo ad manum accedere singuli. Et postmodum de
Anastasim usque ad Crucem <cum> <h>ymnis ducitur episcopus, simul
et omnis populus vadet. Ubi cum perventum fuerit, primum facit
orationem, item benedicet cathecuminos; item fit alia oratio, item benedicit
fideles. Et post hoc denuo tam episcopus quam omnis turba vadent denuo post
Crucem et ibi denuo similiter fit sicuti et ante Crucem. et similiter ad manum
episcopo acceditur sicut ad Anastasim, ita et ante Crucem, ita et post Crucem.
Candelae autem vitreae ingentes ubique plurimae pendent et cereofala plurima
sunt tam ante Anastasim quam etiam ante Crucem, sed et post Crucem. Finiuntur ergo haec omnia cum crebris.
Haec operatio cottidie per dies sex ita habetur ad Crucem et ad Anastasim.
8.
Septima autem die, id est dominica die, ante pullorum cantum colliget se omnis
multitudo, quaecumque esse potest in eo loco, ac si per pascha in basilica,
quae est loco iuxta Anastasim, foras tamen, ubi luminaria pro hoc ipsud
pendent. Dum enim verentur, ne ad pullorum cantum non occurrant, antecessus
veniunt et ibi sedent. Et dicuntur <h>ymni nec non et antiphonae, et
fiunt orationes cata singulos <h>ymnos vel antiphonas. Nam et presbyteri
et diacones semper parati sunt in eo loco ad vigilias propter multitudinem,
quae se colliget. Consuetudo enim talis est, ut ante pullorum cantum loca
sancta non aperiantur.
9.
Mox autem primus pullus cantaverit, statim descendet episcopus et intrat intro
speluncam ad Anastasim. Aperiuntur [h]ostia omnia et intrat omnis multitudo ad
Anastasim, ubi iam luminaria infinita lucent, et quemadmodum ingressus fuerit
populus, dicet psalmum quicumque de presbyteris et respondent omnes; post hoc
fit oratio. Item dicit psalmum quicumque de diaconibus, similiter fit
oratio, dicitur et tertius psalmus a quocumque clerico, fit et tertio oratio et
commemoratio omnium.
10.
Dictis ergo his tribus psalmis et factis orationibus tribus ecce etiam
thymiataria inferuntur intro spelunca Anastasis, ut tota basilica Anastasis
repleatur odoribus. Et tunc ubi stat episcopus intro cancellos, prendet
evangelium et accedet ad [h]ostium et leget resurrectionem Domini episcopus
ipse. Quod cum coeperit legi, tantus rugitus et mugitus fit omnium hominum et
tantae lacrimae, ut quamvis durissimus possit moveri in lacrimis Dominum pro
nobis tanta sustinuisse.
11.
Lecto ergo evangelio exit episcopus et ducitur cum <h>ymnis ad Crucem et
omnis populus cum illo. ibi denuo dicitur unus psalmus et fit oratio. Item
benedicit fideles et fit missa. Et exeunte episcopo omnes ad manum accedunt.
12.
Mox autem recipit se episcopus in domum suam, et iam ex illa hora revertuntur
omnes monazontes ad Anastasim et psalmi dicuntur et antiphonae usque ad lucem
et cata singulos psalmos vel antiphonas fit oratio: vicibus enim quotidie
presbyteri et diacones vigilant ad Anastasim cum populo. De laicis etiam, viris
aut mulieribus, si qui volunt, usque ad lucem loco sunt, si qui nolunt,
revertuntur in domos suas et reponent se dormito.
|