bold = Main text
     Caput                                         grey = Comment text

 503 XXIII|                in animo et conscientia delinqui dominus dixit. Si, inquit,
 504 I    |        idololatrian admittit quicunque delinquit. Id enim facit quod ad idolorum
 505 XI   |               quam procurator idolorum demonstraris? Nemo contendat posse hoc
 506 XII  |                causa dubitas? Iam tunc demonstratum est nobis et pignera et
 507 XXI  |             maledictum indigne tulisse demonstrauerat remaledicens. Ad quid enim
 508 I    |                facit honores illi suos denegans et conferens aliis, ut fraudi
 509 I    |                rapiat aut alii debitum deneget, et utique erga hominem
 510 XX   |                 Sed ait: nomen aliorum deorum ne commemoremini neque audiatur
 511 I    |              et in omnibus idololatria deprehendatur. Sed et alias, cum uniuersa
 512 VIII |              honore et usu daemoniorum deprehenduntur. ~
 513 X    |             necessitas ad excusationem deputatur, quia aliter discere non
 514 XVIII|             damnauit, in pompa diaboli deputauit. Non enim damnasset, nisi
 515 XII  |                negotia propter dominum derelinquenda, cum Iacob et Iohannes uocati
 516 XII  |              domino et patrem nauemque derelinquunt, cum Matthaeus de teloneo
 517 XVIII|           plenissime dedit formam suis derigendo omni fastigio et suggestu
 518 V    |             Christus non alia ex causa descenderit quam peccatorum liberandorum.
 519 XVI  |               de alicuius idoli honore descendit. Nullum denique cultum a
 520 VIII |             faciliores. Nam qui signum describit, quanto facilius abacum
 521 IX   |            propono, angelos esse illos desertores dei, amatores feminarum,
 522 IV   |          uersuros daemonas et spiritus desertorum angelorum, ut pro deo aduersus
 523 XVIII|        apparuisset Danielem idolis non deseruisse nec Belem nec draconem colere,
 524 VIII |               ambitio quam superstitio desiderabit. Coronas quoque magis luxuria
 525 VIII |        repensatur. Quot parietes signa desiderant? Quot templa et aedes idolis
 526 V    |             suuspensi in modum figuram designasse dominicae crucis a serpentibus
 527 II   |                etiam in concupiscentia designat, si oculum quis impegerit
 528 XIV  |           nullo merito nomen lacessit. Desinamus, et non blasphemabitur.
 529 XXIV |           omnis uertex eius ad inferos desorbet. Nemo dicat: quis tam tuto
 530 XI   |              quo quo ore fumantes aras despuet et exsufflabit, quibus ipse
 531 I    |             suo quodque nomine iudicio destinatur, in idololatriae tamen crimine
 532 XXI  |       benedicere per deum, ut et idola destruas et deum praedices et adimpleas
 533 VI   |            quod manu confiteris? Verbo destruere quod facto struis? Vnum
 534 V    |        omnipotenti, quem illi hoc modo destruunt ut mutabilem, dum alibi
 535 XXIII|      circumsistat et, si ita euenerit, det fratribus operandi copiam
 536 III  |          caelator exculpat, an phrygio detexat, quia nec de materia refert,
 537 XIV  |       blasphemia, quae nobis omni modo deuitanda est, haec opinor est, si
 538 XXIV |             relaxauit, ut idololatriae deuitandae uacaremus. Haec erit lex
 539 XII  |              pestis etiam de longinquo deuitemus, non in his tantum quae
 540 XXIV |          naufragium est, inrespirabile deuoratis hypobrychium in idololatria.
 541 I    |             crimina, tam exitiosa, tam deuoratoria salutis cetera quoque ad
 542 V    |                nos, dum per semetipsam diabolum id est serpentem interfectum
 543 III  |             omnis generis simulacrorum diabolus saeculo intulit, rude illud
 544 XIV  |            indulgendum est, habes, non dicam tuos dies tantum, sed et
 545 XX   |            pronuntiemus, quae nobis ut dicamus conuersatio extorquet. Nam
 546 XXIII|            crimine maius excludere, ut dicas falsum plane effici cauendo
 547 XXIV |              ad inferos desorbet. Nemo dicat: quis tam tuto praecauebit?
 548 XVIII|    potestatibus idololatriae ab initio dicata habent profanationis suae
 549 XXI  |             Quid refert, deos nationum dicendo deos an audiendo confirmes?
 550 XIV  |        adulteris et ceteris criminosis dicens, ceterum de mundo exiretis,
 551 XX   |     consuetudinis uitium est Mehercule dicere, Medius Fidius, accedente
 552 XXIII|               tale fecisses, sic tamen dicereris deierare, fecisse si consenseris.
 553 XII  |               si post fidem obsignatam dicimus: non habeo quo uiuam. Iam
 554 XII  |           omnem causationem. Quid enim dicis? Egebo. Sed felices egenos
 555 XII  |          propositioni respondebo. Sero dicitur. Ante enim fuit deliberandum
 556 XXIII|            scribere, etiamsi lingua in dictando cessat immobilis et quieta,
 557 XXIII|               cum manibus suis a corde dictat et nomen filii sine ore
 558 XIII |               ab homine debetur, citra diei obseruationem luas uel recipias.
 559 VIII |            crimine expediunt. Nec enim differt, an extruas uel exornes,
 560 XII  |                 Sed quae penes homines difficilia, penes deum facilia. Sic
 561 II   |               ramos ponigit, tot uenas diffundit, ut de hoc cum maxime materia
 562 IX   |           regna caelorum sperare cuius digitus aut radius abutitur caelo. ~
 563 XIV  |              contumelia aliaue materia digna quae cui non inmerito dignae
 564 XIV  |            digna quae cui non inmerito dignae querelae, in qua nomen merito
 565 V    |               figurae istius expositio dignioribus reuelata est, dummodo dummodo
 566 XVIII|            huius saeculi potestates et dignitates non solum alienas, uerum
 567 XVIII|      dignitatum et potestatum insertae dignitati et potestatibus idololatriae
 568 XVIII|            purpura uel cetera insignia dignitatum et potestatum insertae dignitati
 569 IX   |                etiam ignorans alia uia digressos, quoniam et qua uenerant
 570 XIV  |              et feriae a deo aliquando dilectae, Saturnalia et Ianuariae
 571 VI   |             per te habeant sacerdotem; diligentia tua numen illorum est. Negas
 572 XI   |               pro magnitudine periculi diligentiam extendunt obseruationis,
 573 XXI  |            pugnam uocaris et scis tibi dimicandum esse: si amica, quanto securius
 574 III  |                formam sonat; ab eo per diminutionem ei!dwlon deductum aeque
 575 II   |               uniuersa nomina criminum discedant in operum suorum proprietates,
 576 X    |                 diuersa est enim ratio discendi et docendi. Si fidelis litteras
 577 XIX  |             dominus in Petro exarmando discinxit. Nullus habitus licitus
 578 XIII |      subscribimus aduersus fidem fidem disciplinamque communicantes nationibus
 579 X    |        frequentabit? Ipsam primam noui discipuli stipem Mineruae et honori
 580 XII  |          seruire potest. Si uis domini discipulus esse, crucem tuam tollas
 581 X    |        catechizat. At cum fidelis haec discit, si iam sapit, quid sit,
 582 VI   |                de quibus uiuimus? Quam discordiam suscepimus in eos, quibus
 583 XI   |      incommodis, de cogitationibus, de discursibus negotiationibusne instruuntur,
 584 II   |            dominus quam extensius ista disponat, certi sumus, cum adulterium
 585 I    |               modum et seorsum perinde disposita in idololatria condicionem
 586 V    |           fecit? Seorsum figurae, quae dispositioni alicui arcanae praestruebantur,
 587 XVII |              apparuerunt. Hinc proxime disputatio oborta est, an seruus dei
 588 XI   |               si si quis et de turario dissimulabit. Scilicet ad alios peruenit
 589 II   |             tantum ignorata, sed etiam dissimulata subuertit. Plerique idololatrian
 590 XIII |                sin uero et sin uero et dissimulaueris, temptatus addictus es.
 591 XXI  |         transferes sponsionem tuam, ut dissoluas obligationem eius, per quem
 592 VIII |             cisternam liare et cymatia distendere et multa alia ornamenta
 593 V    |             non habeo aliud quo uiuam, districtius repercuti potest: uiuere
 594 X    |            quam docere litteras capit; diuersa est enim ratio discendi
 595 XIII |         refrigerium consecutus, contra diues in tormento ignis constitutus
 596 XII  |             uendenda sunt et egentibus diuidenda. Sed filiis et posteritati
 597 XIX  |                Non conuenit sacramento diuino et humano, signo Christi
 598 XXIII|               ore uocalior. Quaere, an dixerit qui dixisse compertus est.
 599 XVIII|           uestitu incultus, neque enim dixisset, ecce qui teneris uestiuntur,
 600 X    |           docendi. Si fidelis litteras doceat, insertas idolorum praedicationes
 601 X    |             est enim ratio discendi et docendi. Si fidelis litteras doceat,
 602 III  |             uocabuli interpretatio. Ei]doj Graece formam sonat; ab
 603 XVIII|             qui teneris uestiuntur, in domibus regum sunt; uultu denique
 604 XVIII|               et ignobilitate incessit domicilio incertus: nam filius, inquit,
 605 XVIII|            saeculi liberauit, ex forma dominica agere debebis. Ille dominus
 606 V    |               modum figuram designasse dominicae crucis a serpentibus id
 607 XIV  |      Christianorum sibi uindicat ! Non dominicum diem, non pentecosten, etiamsi
 608 II   |             ingenium de malitia et dei dominium de disciplina, qua nos aduersus
 609 XV   |               renuntiasti, ne indueris domui tuae faciem noui lupanaris. ~
 610 VIII |             aedes idolis aedificantur? Domus uero et praetoria et balnea
 611 XVIII|               deseruisse nec Belem nec draconem colere, quod multo postea
 612 X    |     professoribus litterarum. Immo non dubitandum affines illos essem ultimo
 613 XII  |            liberorum et parentum causa dubitas? Iam tunc demonstratum est
 614 X    |              admittit, multo magis, si dudum sapit. Aut ubi coeperit
 615 III  |              ab eo per diminutionem ei!dwlon deductum aeque apud nos
 616 XI   |              idololatria? Viderint, si eaedem merces, tura dico et cetera
 617      | earum
 618 I    |          ornatus? In illa lasciuiae et ebrietatis, cum plurimum uictus et
 619 III  |                huius monstri artifices ebullissent, sola templa et uacuae aedes
 620 VII  |               Christianum ab idolis in ecclesiam uenire, de aduersaria officina
 621 VII  | contaminauerunt. Adleguntur in ordinem ecclesiasticum artifices idolorum. Pro
 622 XI   |          incendiis odorum perpetratur, ecquid maioris operae et erga daemonia
 623 XVII |              non spectacule spectacula edat de suo aut de publico aut
 624 XVII |              de suo aut de publico aut edendis praesit, nihil sollemne
 625 XVII |                sollemne pronuntiet uel edicat, ne iuret quidem; iam uero
 626 III  |           omnis quae idolum quoquomodo edit. Neque enim interest, an
 627 IX   |              fuit concessa, ut Christo edito nemo exinde natiuitatem
 628 XXIII|       excludere, ut dicas falsum plane effici cauendo quod non #facis.
 629 VI   |             deum praedicare qui tantos efficis? Verum deum praedicare qui
 630 III  |              enim interest, an plastes effingat, an caelator exculpat, an
 631 XII  |          causationem. Quid enim dicis? Egebo. Sed felices egenos dominus
 632 XII  |              dicis? Egebo. Sed felices egenos dominus appellat. Victum
 633 XII  |          atquin omnia uendenda sunt et egentibus diuidenda. Sed filiis et
 634 VIII |              iam tam usitatis usitatis egerimus, non puto nos a contagio
 635 IX   |        maledictus ab apostolis de fide eiectus est: alter magus, qui cum
 636      | eiusdem
 637 V    |               sed totis membris uictum elaborare. Pateat igitur ecclesia
 638 XIII |       gaudebimus ex gaudebimus. Sic et Eleazar apud inferos in sinu Abrahae
 639 XXII |                deum. Si cui cui dedero eleemosynam uel aliquid praestitero
 640 IV   |    Antecesserat Enoch praedicens omnia elementa, omnem mundi censum, quae
 641 I    |             quem occiderit? Si quid ad elogii ambitionem facit, non extraneum
 642 XXII |                sibi in deum conuertens emundet. Benedici per deos nationum
 643 IX   |                per manuum inpositionem enundinaret, maledictus ab apostolis
 644 X    |               honorifica quaeque eorum enuntiare, tum sollemnia festaque
 645 X    |                Minus est inquinamenti? Eoque praestat quaestus et nominibus
 646 X    |                 tum sollemnia festaque eorundem obseruare, ut quibus uectigalia
 647 XII  |              regibus mancipatae, ut ad eosdem spiritus immundos pertinentis,
 648 IV   |                Propter hanc causam, ad eradicandam scilicet materiam idololatriae,
 649      | eram
 650 V    |       propositionem: cur ergo Moses in eremo simulacrum serpentis ex
 651 II   |                profusione et in animae ereptione reputandum. At enim, dominus
 652      | eris
 653 VIII |               luxuria quam sollemnitas erogat. Cum igitur ad haec artificiorum
 654 V    |                praestruebantur, non ad erogationem legis, sed ad exemplarium
 655 IV   |             Omnia igitur colit humanus error praeter ipsum omnium conditorem.
 656 IV   |         spiritibus infernis et omnibus erroribus non secundum scientiam,
 657 XII  |              coeperit, defectus postea erubescat. Sed et nunc habes dicta
 658 XII  |               propter deum relinquendi erunt. De artibus et negotiationibus
 659 XI   |              antequam idola in saeculo essent, his mercibus adhuc informis
 660      | estis
 661 XXII |      dissimulat in quacumque causa pro ethnico habitus, et utique omnis
 662 XV   |           nostrae. Plures iam inuenias ethnicorum fores sine lucernis et laureis,
 663 XIV  |          nostrum ad iustam blasphemiam ethnicum deducat aut fraude aut iniuria
 664 XXIII|                circumsistat et, si ita euenerit, det fratribus operandi
 665 XVIII|              aduersus idololatrian. Ad euitandum remedia deesse non possunt,
 666 XXIV |              ab ethnicis agnoscimur et examinamur, haec accedentibus ad fidem
 667 XIX  |               militem dominus in Petro exarmando discinxit. Nullus habitus
 668 V    |               opere tolerant, si nulla exceptio est aritum quas dei disciplina
 669 XIV  |             quisque octauo quoque die. Excerpe singulas sollemnitates nationum
 670 XXIII|            potes leuiore crimine maius excludere, ut dicas falsum plane effici
 671 XI   |               praestat? Ille quidem si excluserit daemonmm, non sibi placeat
 672 XI   |              fide. Neque enim inimicum exclusit. Facile debuit de eo impetrare,
 673 III  |          plastes effingat, an caelator exculpat, an phrygio detexat, quia
 674 VIII |             linit? Qui de tilia Martem exculpit, quanto citius armarium
 675 IV   |              erant tunc qui fingunt et exculpunt, omnes uani, qui faciunt
 676 X    |              bibit. Huic necessitas ad excusationem deputatur, quia aliter discere
 677 V    |                impensius respondebo ad excusationes huiusmodi artificum, quos
 678 XXIV |          attonita. Ceterum inenatabile excussis profundum est, inextricabile
 679 XII  |            habes dicta domini post. et exempla adimentia tibi omnem causationem.
 680 V    |              erogationem legis, sed ad exemplarium causae suae. Alioquin si
 681 XI   |            genus lucrum alterius causa exercere posse. Sic et homicidii
 682 XVIII|               nullum ne in suos quidem exercuit, quibus sordido ministerio
 683 XXIV |             quis tam tuto praecauebit? Exeundum de saeculo erit. Quasi non
 684 XI   |                operae aut conscientiae exhibeo. Nam quod ipsam carnem meam
 685 X    |            carae cognationis honoraria exigenda omnia, Florae Florae scholae
 686 IX   |         angelis eorum. Eadem poena est exilii discipulis et magistris.
 687 XXIV |              erit. Quasi non tanti sit exire, quam idololatren in saeculo
 688 XIV  |               dicens, ceterum de mundo exiretis, non utique eas habenas
 689 X    |              haec competere Christiano existimabit, nisi qui putabit conuenire
 690 II   |         obligetur, quemadmodum si quis existimet adulterium in osculis et
 691 I    |                Post talia crimina, tam exitiosa, tam deuoratoria salutis
 692 XI   |              prospexit? Qua constantia exorcizabit alumnos suos, quibus domum
 693 VIII |                differt, an extruas uel exornes, si templum, si aram, si
 694 XXIV |              Haec erit lex nostra, quo expedita hoc plenius administranda,
 695 VIII |             nil possunt, eodem crimine expediunt. Nec enim differt, an extruas
 696 IX   |       ignorantes testimonium reddunt ! Expelluntur mathematici, sicut angeli
 697 XVIII|             rudia et polita, coepta et explicita, seruilia et liberalia.
 698 III  |             uel formula idolum se dici exposcit. Inde idololatria omnis
 699 V    |               quae alia figurae istius expositio dignioribus reuelata est,
 700 VIII |               instruxeris, si bratteam expresseris aut insignia aut etiam aut
 701 XIV  |               Iudaeis dies suos festos exprobrat spiritus sanctus. Sabbata,
 702 I    |                utuntur in idololatriae exprobratione. Fraudis condicio ea est,
 703 XVI  |                officii, et operae meae expunctio quae quantum sibi licet.
 704 I    |             idololatriae tamen crimine expungitur. Omitte titulos, opera recognosce.
 705 XIII |            apud alios mercedis debitum expungunt. Nunc ergo, inquis, recipiam
 706 XIV  |   sollemnitates nationum et in ordinem exsere: pentecosten implere non
 707 XI   |               fumantes aras despuet et exsufflabit, quibus ipse prospexit?
 708 VIII |                necessitas exhibitionis extenditur, habent et alias species,
 709 XI   |       magnitudine periculi diligentiam extendunt obseruationis, ut non ab
 710 II   |      reputandum. At enim, dominus quam extensius ista disponat, certi sumus,
 711 XV   |            instar diuinae sublimitatis extollitur. Sic et Daniel cetera Dario
 712 XX   |           nobis ut dicamus conuersatio extorquet. Nam id plerumque dicendum
 713 III  |               isto opere. Nam et hodie extra templum et sine idolo agi
 714 XIV  |             mea. Nobis, quibus sabbata extranea sunt et numeniae et feriae
 715 XIV  |               in eius in huiusmodi cum extraneis, quanto scelestius est haec
 716 I    |           elogii ambitionem facit, non extraneum nec inimicum, sed ipsum
 717 XIII |       superstitione consecrauerunt, tu extraneus ab omni eorum uanitate quid
 718 XIII |              de festis diebus et aliis extraordinariis sollemnitatibus, quas interdum
 719 V    |           similitudinem fieri prius et extraordinario praecepto serpentis similitudinem
 720 VIII |        expediunt. Nec enim differt, an extruas uel exornes, si templum,
 721 VIII |                non contingunt idolorum fabricationem, tamen ea, sine quibus idola,
 722 IV   |             simul et cultores idoli et fabricatores in comminatione praedamnat.
 723 VI   |              nulla uox spiritus sancti fabricatoribus idolorum non minus quam
 724 VIII |              aut etiam aut etiam domum fabricaueris. Maior est eiusmodi opera,
 725 X    |       praedicare, nomina, genealogias, fabulas, ornamenta honorifica quaeque
 726 V    |               et tu imitare Moysen, ne facias aduersus legem simulacrum
 727 XV   |                 ne indueris domui tuae faciem noui lupanaris. ~
 728 XI   |             per per se non faciet quod faciendum alio subministrat. Ecce
 729 XVII |                     XVII. Ceterum quid facient serui uel liberti fideles,
 730 XI   |             arceri: nec per per se non faciet quod faciendum alio subministrat.
 731 XI   |                enim inimicum exclusit. Facile debuit de eo impetrare,
 732 XII  |         homines difficilia, penes deum facilia. Sic tamen nobis de mansuetudine
 733 VIII |       latitudines suas et utique multo faciliores. Nam qui signum describit,
 734 VI   |                et angelis eius, si eos facimus? Quod repudium diximus iis,
 735 VI   |           praedicare qui falsos facis? Facio, aitq: ait quidam, sed non
 736 IV   |              lapidibus et qui imagines facitis aureas et argenteas et ligneas
 737 V    |        similitudinem. Si et praeceptum factae postea similitudinis respicis,
 738 IV   |                  Vbi aeque Dauid et et factores. Tales fiant, inquit, qui
 739 V    |         manibus agere quo uiuant, item falsarios utique non pedibus, sed
 740 I    |             eodem recognoscas; nam qui falsis deis seruit, sine dubio
 741 VI   |              Verum deum praedicare qui falsos facis? Facio, aitq: ait
 742 XV   |          huiusmodi etiam de disciplina familiae nostrae aestimamur. Igitur
 743 XVIII|          nomine conferebantur iis, qui familiaritatem regum merebantur. Vnde et
 744 XI   |       interpretemur idololatrian, quam famulatum idolorum colendorum. ~
 745 III  |                omnis circa omne idolum famulatus et seruitus. Inde et omnis
 746 XVIII|             formam suis derigendo omni fastigio et suggestu quam dignitatis
 747 XXIII|             Quin immo, etsi nihil tale fecisses, sic tamen dicereris deierare,
 748 XXI  |                 immo tibi. Quid aliter fecisset ethnicus, qui Iouem deum
 749 XII  |            Quid enim dicis? Egebo. Sed felices egenos dominus appellat.
 750 XVIII|             supersit unicum illud, quo felicior factus non in terris <eris>
 751 IX   |               desertores dei, amatores feminarum, proditores etiam huius
 752 XVII |          capite alicuius uel pudore -- feras enim de pecunia -- neque
 753 XI   |              transigebatur, si et nunc fere sine idolo opus idololatriae
 754 XIV  |           extranea sunt et numeniae et feriae a deo aliquando dilectae,
 755 X    |               creati; schola honoratur feriis. Idem fit idoli natali;
 756 X    |               enuntiare, tum sollemnia festaque eorundem obseruare, ut quibus
 757 XIII |             loco retractari oportet de festis diebus et aliis extraordinariis
 758 IV   |            Dauid et et factores. Tales fiant, inquit, qui faciunt ea.
 759 XIX  |                uirgam portauit Moyses, fibulam et Aaron, cingitur loro
 760 IV   |              et ligneas et lapideas et fictiles et seruitis phantasmatibus
 761 XX   |               Mehercule dicere, Medius Fidius, accedente ignorantia quorundam,
 762 XXIII|               mutuantes sub pignoribus fiduciati iurati iurati cauent et
 763 V    |           serpentis suuspensi in modum figuram designasse dominicae crucis
 764 V    |          apostolus affirmet omnia tunc figurate populo accidisse. Bene,
 765 XXIV |           Nullum animal in idololatren figuratum est. Quod in arca non fuit,
 766 XXIII|                a corde dictat et nomen filii sine ore pronuntiat: loquitur
 767 XII  |               egentibus diuidenda. Sed filiis et posteritati prouidendum:
 768 III  |                an aere, an argento, an filo formetur idolum. Quando
 769 XVII |           regibus idololatris usque ad finem idololatriae apparuerunt.
 770 IV   |              me. Et non erant tunc qui fingunt et exculpunt, omnes uani,
 771 XI   |                 sed et ab iis per quae fiunt. Licet enim ab aliis fiat,
 772 X    |            Florae scholae coronandae ; flaminicae et aediles sacrificant creati;
 773 XVI  |           outem periculum obseruari de flatu idololatriae, quae quae
 774 XVIII|          qualis purpura de umeris eius floreret, quale aurum de capite radiaret,
 775 XXIV |              in idololatria. Quicumque fluctus eius offocant, omnis uertex
 776 XV   |               cardinibus appellatam et Forculum a foribus et Limentinum
 777 XV   |                iam inuenias ethnicorum fores sine lucernis et laureis,
 778 VII  |              his manibus adorare, quae foris aduersus deum adorantur,
 779 XI   |               quid aut instruendis aut formandis idolis administrat, carere
 780 III  |              aere, an argento, an filo formetur idolum. Quando enim et sine
 781 III  |                 Igitur omnis forma uel formula idolum se dici exposcit.
 782 III  |         deductum; aeque apud nos forma formulam fecit. Igitur omnis forma
 783 XVIII|             inquinatam per se, poterit forsitan illa non inquinari per te,
 784 XIV  |              scelestius est haec inter fratres frequentare. Quis hoc sustinere
 785 XV   |                et illud exemplum trium fratrum praecucurrit, qui alias
 786 XIV  |       blasphemiam ethnicum deducat aut fraude aut iniuria aut contumelia
 787 I    |               enim At enim idololatria fraudem deo facit honores illi suos
 788 I    |        denegans et conferens aliis, ut fraudi etiam contumeliam coniungat.
 789 I    |            idololatriae exprobratione. Fraudis condicio ea est, opinor,
 790 XIV  |                et Brumae et Matronales frequentantur, munera commeant et strenae,
 791 XIV  |      scelestius est haec inter fratres frequentare. Quis hoc sustinere aut
 792 X    |            natali; omnis diaboli pompa frequentatur. Quis haec competere Christiano
 793 I    |             uentris et libidinis causa frequententur. In illa iniustitia. Quid
 794 VIII |              ad quaestum artificiorum. Frequentior est omni superstitione luxuria
 795 VIII |                de labore. Minor merces frequentiore actu repensatur. Quot parietes
 796 XXIV |              sinus, inter haec uada et freta idololatriae uelificata
 797 XVIII|             enim et Ioseph, qui seruus fuerat, et Daniel, qui per captiuitatem
 798 XV   |            deos nationum homines retro fuisse etiam apud suos constet.
 799 XVIII|               Quis enim magis iis usus fuisset, quam dei filius? Quales
 800 XI   |          templa transibit, quo quo ore fumantes aras despuet et exsufflabit,
 801 XVIII|              quibus sordido ministerio functus est, regem si regem denique
 802 XVI  |               aliaue opera in eiusmodi fungar. Si propter sacrificium
 803 V    |           manibus defenditur, credo et fures balneares manibus suis uiuere
 804 XIII |            quod est scriptum: saeculum gaudebit, uos uero lugebitis. Si
 805 XIII |              lugebitis. Si cum saeculo gaudemus, uerendum est, ne cum saeculo
 806 XIII |           laetitiae earum. Gaudere cum gaudentibus et lugere cum lugentibus
 807 XIII |                genere laetitiae earum. Gaudere cum gaudentibus et lugere
 808 XV   |                eius subito adnuntiatis gaudiis publicis serui coronassent.
 809 X    |           nationum praedicare, nomina, genealogias, fabulas, ornamenta honorifica
 810 VIII |            igitur ad haec artificiorum genera cohortemur, quae quae idolum
 811 XI   |                              XI. De De generationibus si cetera delictorum recogitemus,
 812 XXII |            mihi deos suos uel coloniae genium propitios imprecetur, iam
 813 XVIII|            insignia fasces et purpuras gestant. Quid ergo proficies, si
 814 XIX  |           etiam in pace militabit sine gladio, quem dominus abstulit?
 815 IX   |           clausulam sacrificationis et gloriae saecularis, quam Christus
 816 XVIII|               de capite radiaret, nisi gloriam saeculi alienam et sibi
 817 XXII |             fecisse, ut et deus potius glorificetur et daemonia non honorentur
 818 III  |         uocabuli interpretatio. Ei]doj Graece formam sonat; ab eo per
 819 XV   |              ubi et pignus. Etiam apud Graecos Apollinem Thyraeum et Antelios
 820 XXII |        benedictiones ... benedictionis gratiam compensat. Cur autem non
 821 XI   |   negotiationibus controuersiam fieri. Grauiora delicta quaeque pro magnitudine
 822 XIV  |           modestia et et patientia? An grauitate, an humanitate, an integritate?
 823 XV   |        uisionem eadem nocte castigatum grauiter, quod ianuam eius subito
 824 III  |              nec de materia refert, an gypso, an coloribus, an lapide,
 825 VI   |              quam sacerdos, cum per te habeant sacerdotem; diligentia tua
 826 XVII |         necessario adiuuerit, minister habebitur idololatriae. Huius regulae
 827 XII  |           dominus appellat. Victum non habebo: sed nolite, inquit, cogitare
 828 XIV  |               exiretis, non utique eas habenas conuersationis immittit
 829 III  |              qui putet id solum idolum habendum, quod humana effigie sit
 830 XVIII|            filius, inquit, hominis non habet ubi caput suum caput collocet;
 831 XXIV |          idololatres in arcae typo non habetur. Nullum animal in idololatren
 832 XX   |           habes, et, in in uico Isidis habito, et sacerdos Iouis factus
 833 XIII |            modi seruus dei debeat siue habitu siue uictu uel quo alio
 834 XVIII|           Aegyptiam sunt consecuti per habitum barbaricae ingenuitatis,
 835      | hac
 836 XX   |          ignorant iusiurandum esse per Herculem. Porro quid erit deieratio
 837 IX   |         incederent, non, non, ne illos Herodes persequeretur, qui nec persecutus
 838 V    |                operari malas litteras, histriones uero non manibus solis,
 839 III  |           uacuae aedes erant, sicut in hodiernum quibusdam locis uetustatis
 840 I    |           recognosce. Idololatres idem homicida est. Quaeris quem occiderit?
 841 II   |          fratrem. Sicut Iohannes docet homicidam esse qui oderit fratrem.
 842 I    |                deneget, et utique erga hominem admissa fraus maximi criminis
 843 VIII |                sunt artium uenae, quot hominum concupiscentiae. Sed de
 844 X    |            Brumae et carae cognationis honoraria exigenda omnia, Florae Florae
 845 XXI  |        patientia eiusmodi idololatria. Honoras eos, quibus impositis obsequium
 846 XX   |            enim, per quos deierat, non honorat? ~
 847 XX   |     idololatriam qui idolum nomine dei honorauerit. Quodsi deos dicendum erit,
 848 XXII |           glorificetur et daemonia non honorentur in eo quod propter deum
 849 IX   |                 Non allego, quod idola honoret, quorum nomina caelo inscripsit,
 850 X    |               quaestus et nominibus et honoribus idolo nuncupatus? Quam Minerualia
 851 X    |        genealogias, fabulas, ornamenta honorifica quaeque eorum enuntiare,
 852 XXIV |                            XXIV. Inter hos scopulos et sinus, inter
 853 VI   |               et auratiorem et maiorem hostiam caedis, salutem tuam tota
 854 XVII |      auctoritatem suam accommodet, non hostias locet, non curas templorum
 855      | Huic
 856 III  |            solum idolum habendum, quod humana effigie sit consecratum.
 857 X    |    institueretur ad prudentiam interim humanam uel ad quemcumque sensum
 858 XIV  |            patientia? An grauitate, an humanitate, an integritate? Proinde
 859 XIX  |          conuenit sacramento diuino et humano, signo Christi et signo
 860 IV   |     consecrarentur. Omnia igitur colit humanus error praeter ipsum omnium
 861 XVIII|               debebis. Ille dominus in humilitate et et ignobilitate incessit
 862 XXIV |                inrespirabile deuoratis hypobrychium in idololatria. Quicumque
 863 XII  |             dominum derelinquenda, cum Iacob et Iohannes uocati a domino
 864 IX   |              Nam exinde et Simon Magus iamiam fidelis, quoniam aliquid
 865 XV   |                limine et ipsum Ianum a ianua: et utique scimus, licet
 866 XV   |                nunc lucent tabernae et ianuae nostrae. Plures iam inuenias
 867 XIV  |                dilectae, Saturnalia et Ianuariae et Brumae et Matronales
 868 XIV  |         Nimirum Saturnalia et Kalendas Ianuarias celebrans hominibus placeat
 869 XV   |           Limentinum a limine et ipsum Ianum a ianua: et utique scimus,
 870 XVI  |                sacrificium uocatus non ibo (proprium enim idoli est
 871 X    |           idolothyto esse dicatur, pro idololatra uitetur. Quid? Minus est
 872 I    |             dei. Quot plagis? Quotquot idololatriis. Qui negat idololatren perisse,
 873 XIII |               uanitate quid participas idolothyta sollemnia, quasi tibi quoque
 874 XXII |          ostendere, et praeceptum eius idolothytum quodammodo feci. Multi dicunt,
 875 XIX  |                Iohannes, agmen agit et Iesus Naue, bellauit et [ populus]
 876 X    |             quam qui sciens uenenum ab ignaro accipit nec bibit. Huic
 877 XIII |               contra diues in tormento ignis constitutus alternas malorum
 878 XVIII|            dominus in humilitate et et ignobilitate incessit domicilio incertus:
 879 IX   |                quoniam et qua uenerant ignorabat, adeo uiam sectam et disciplinam
 880 IX   |              nec persecutus est, etiam ignorans alia uia digressos, quoniam
 881 XX   |              ignorantia quorundam, qui ignorant iusiurandum esse per Herculem.
 882 IX   |             terram pertinax, cui etiam ignorantes testimonium reddunt ! Expelluntur
 883 XV   |             debemus, si quos latet per ignorantiam litteraturae saecularis,
 884 VIII |               uacare, quorum manus non ignorantium in officio uel in honore
 885 XVIII|               poenae ad impios paratae ignorantur. 9. Sed et natiuitas et
 886 XIII |                contamines? non, Si non ignoraris quod sis Christianus, temptaris
 887 XXIII|             plane ascendit, quod neque ignorasse te contendere potes neque
 888 II   |      multifariam seruos dei nec tantum ignorata, sed etiam dissimulata subuertit.
 889 XXI  |              Scio quendam, cui dominus ignoscat, cum illi in publico per
 890 XIV  |          plerique iam induxerunt animo ignoscendum esse, si quando si quando,
 891 II   |                                        II. Sed uniuersa nomina criminum
 892 III  |                                        III. Idolum aliquamdiu retro
 893 XIII |                es. Certe siue hac siue illac, reus es confusionis in
 894 XXIII|           necessitatis constantiam, ne illae litterae negatrices uicariae
 895 XIX  |           habitus licitus est apud nos illicito actui adscriptus.~
 896      | illius
 897      | illo
 898      | illum
 899 XV   |               dominus postulauit et de imagine, cuius esset, requisiuit,
 900 XV   |           regem Nabuchodonosor honorem imaginis eius constantissime respuerunt
 901 V    |          similitudinis respicis, et tu imitare Moysen, ne facias aduersus
 902 XV   |        postmodum arsuras, quibus ignes imminent; illis competunt et et testimonia
 903 XIV  |             eas habenas conuersationis immittit inmittit, ut, quoniam necesse
 904 XXIII|              lingua in dictando cessat immobilis et quieta, quod non anima
 905 VI   |               tua. Illis ingenium tuum immolas, illis... illis sudorem
 906 XIX  |                 cui non sit necessitas immolationum uel capitalium iudiciorum.
 907 II   |               si quis aut incendat aut immolet aut polluceat aut sacris
 908 XXII |      sustinebit, ut non semper reiciat immundam benedictionem et eam sibi
 909 XII  |      mancipatae, ut ad eosdem spiritus immundos pertinentis, modo per sacrificia
 910 IX   |             praesumentes stellarum nos immutabili arbitrio agi: unum propono,
 911 II   |               designat, si oculum quis impegerit libidinose et animam commouerit
 912 VI   |              proprio nec anima pecudis impensa, sed anima tua. Illis ingenium
 913 V    |                                  Plane impensius respondebo ad excusationes
 914 XV   |          attineat ad honores regum uel imperatorum, satis praescriptum habemus,
 915 XI   |          exclusit. Facile debuit de eo impetrare, quem quotidie ex cotidie
 916 II   |            conuicii iudicat et in omni impetu irae et in neglegentia caritatis
 917 XVIII|                 per illas et poenae ad impios paratae ignorantur. 9. Sed
 918 XIV  |            ordinem exsere: pentecosten implere non poterunt. ~
 919 XIII |              eiusmodi suum iam uolumen impleuimus. Hoc loco retractari oportet
 920 XII  |         prouidendum: nemo aratro manum imponens et retro spectans aptus
 921 XVI  |               deus prohibet quam nomen imponi. Sed his accommodantur sacrificia.
 922 XXI  |       idololatria. Honoras eos, quibus impositis obsequium praestitisti.
 923 XXII |              coloniae genium propitios imprecetur, iam oblatio mea uel operatio
 924 II   |        libidinose et animam commouerit impudice, cum homicidium etiam in
 925 XV   |            utique scimus, licet nomina inania atque conficta sint, cum
 926 IX   |            sophistas aut Chaldaeos aut incantatores aut coniectores aut magos,
 927 XVII |          honore in solo honoris nomine incedat neque sacrificet neque sacrificiis
 928 I    |           conspurcatus et constupratus incedit? Atque adeo scripturae sanctae
 929 II   |            interpretandam, si quis aut incendat aut immolet aut polluceat
 930 XI   |                idolo opus idololatriae incendiis odorum perpetratur, ecquid
 931 XVIII|        ignobilitate incessit domicilio incertus: nam filius, inquit, hominis
 932 XVIII|          humilitate et et ignobilitate incessit domicilio incertus: nam
 933 IX   |                 si si qui in apostolos incidisset. Attamen cum magia punitur,
 934 XI   |               periculis, de damnis, de incommodis, de cogitationibus, de discursibus
 935 V    |              nos, quod et Marcionitae, inconstantiam adscribimus omnipotenti,
 936 VIII |           praeter simulacra parietibus incrispare. Scit et pictor et marmorarius
 937 XXIV |                ingredientibus in fidem inculcanda est, ut accedentes deliberent,
 938 XVIII|                caput collocet; uestitu incultus, neque enim dixisset, ecce
 939 XX   |             uerbis quoque idololatriae incursum praecauendum aut de consuetudinis
 940 XXI  |                 per quem se maledictum indigne tulisse demonstrauerat remaledicens.
 941 XXI  |             remaledicens. Ad quid enim indigneris per eum per eum, quem scis
 942 V    |                serpentis similitudinem indixit. Si eundem deum obseruas,
 943 XVIII|           praeterea ipsis etiam idolis induantur praetextae et trabeae et
 944 XVIII|              uideri potest. Tunicam si induas inquinatam per se, poterit
 945 VIII |              tecta sarcire et tectoria inducere et cisternam liare et cymatia
 946 XX   |             hominibus hoc genus nomina inducuntur. Neque enim Saturnum honoro,
 947 XV   |            lupanaribus renuntiasti, ne indueris domui tuae faciem noui lupanaris. ~
 948 XVI  |          inquit, omnis qui muliebribus induitur. Togauero etiam appellatione
 949 XIV  |              ueremur. Si quid et carni indulgendum est, habes, non dicam tuos
 950 XIV  |             XIV. Sed enim plerique iam induxerunt animo ignoscendum esse,
 951 XXIV |            secura si attonita. Ceterum inenatabile excussis profundum est,
 952 XXIV |                excussis profundum est, inextricabile inpactis naufragium est,
 953 IX   |                et myrram et aurum ideo infanti tunc domino obtulerunt quasi
 954 IX   |          conquisitor huius aeui? Nonne infatuauit deus sapientiam huius saeculi?
 955 XXI  |                ore perficiat per aures inferens nobis idololatriam? Certe
 956 XIX  |            admitti, etiam caligata uel inferior quaeque, cui non sit necessitas
 957 IV   |                daemoniis et spiritibus infernis et omnibus erroribus non
 958 XXIII|               uerbo uerbo bis acuta et infesta utrimque, licet tibi blandiatur,
 959 XI   |             essent, his mercibus adhuc informis idololatria transigebatur,
 960 VII  |           partem zelus fidei perorabit ingemens: Christianum ab idolis in
 961 XVIII|               uultu denique et aspectu inglorius, sicut et et Esaias pronuntiauerat.
 962 XXIV |    accedentibus ad fidem proponenda et ingredientibus in fidem inculcanda est,
 963 XVIII|                solum alienas, uerum et inimicas dei esse, quod per illas
 964 XXII |               nationum Christo Christo initiatus non non sustinebit, ut non
 965 X    |           diabolo fides aedificatur ab initiis eruditionis. Quaere, an
 966 XIV  |        ethnicum deducat aut fraude aut iniuria aut contumelia aliaue materia
 967 I    |           causa frequententur. In illa iniustitia. Quid enim iniustius ea
 968 I    |             illa iniustitia. Quid enim iniustius ea quae iustitiae patrem
 969 XIV  |             materia digna quae cui non inmerito dignae querelae, in qua
 970 XIV  |                conuersationis immittit inmittit, ut, quoniam necesse est
 971 XVIII|               non administres? Nemo in inmundis mundus uideri potest. Tunicam
 972 XV   |             daemonia et omnem spiritum inmundum per consecrationis obligamentum.
 973 XXIV |           profundum est, inextricabile inpactis naufragium est, inrespirabile
 974 IX   |            spiritum sanctum per manuum inpositionem enundinaret, maledictus
 975 XI   |                delictorum recogitemus, inprimis cupiditatem radicem omnium
 976 X    |               propriis sollemnitatibus inquinamenta facilius discipulis fidelis
 977 X    |               uitetur. Quid? Minus est inquinamenti? Eoque praestat quaestus
 978 XVIII|              poterit forsitan illa non inquinari per te, sed tu per illam
 979 XVIII|              potest. Tunicam si induas inquinatam per se, poterit forsitan
 980 XVIII|        constantiae uiri statim habitus inquinatos recusassent, statimque apparuisset
 981 XXIV |               inpactis naufragium est, inrespirabile deuoratis hypobrychium in
 982 XI   |             omnium malorum, qua quidam inretiti circa fidem naufragium sunt
 983 XXIII|               animo conlocutus linguam inritam transit, cum manibus suis
 984 XXI  |             eiusmodi ridere debet, non insanire, immo, secundum praeceptum,
 985 XXI  |                scis nihil esse? Iam si insanis, iam esse confirmas, et
 986 IX   |           honoret, quorum nomina caelo inscripsit, quibus omnem dei potestatem
 987 XVIII|               dignitatum et potestatum insertae dignitati et potestatibus
 988 X    |               fidelis litteras doceat, insertas idolorum praedicationes
 989 I    |         inimicum, sed ipsum se. Quibus insidiis? Erroris sui. Quo telo?
 990 XVIII|             ingenuitatis apud barbaros insigne. Quemadmodum enim et Ioseph,
 991 XV   |                humani honoris modum ad instar diuinae sublimitatis extollitur.
 992 X    |              licebit, et, quomodo quis institueretur ad prudentiam interim humanam
 993 XI   |              negotiatio, quae quid aut instruendis aut formandis idolis administrat,
 994 IX   |                Ipsa te de periculo suo instrueret, quae aliorum climacterica
 995 X    |       quemcumque sensum uel actum, cum instrumentum sit ad omnem uitam litteratura?
 996 XI   |          discursibus negotiationibusne instruuntur, quid aliud quam procurator
 997 VIII |                aram, si aediculam eius instruxeris, si bratteam expresseris
 998 VIII |              et praetoria et balnea et insulae quantae? Soccus et baxa
 999 XI   |              medicinalia, nobis quoque insuper ad solacia sepulturae usui
1000 XVII |               omni specie idololatriae intactum se aut gratia aliqua aut
1001 XIV  |           grauitate, an humanitate, an integritate? Proinde cum dicit, omnibus
1002 XXI  |               testificatione et tu, ne intellegaris, quiescis. Nam aeque quiescendo