XXX. [1] Quid
autem ad cetera respondebimus? Primo enim, si ex mortuis uiui, sicut mortui ex
uiuis, unus omnino et idem numerus semper haesisset omnium hominum, ille
scilicet numerus qui primus uitam introisset. Priores enim mortuis uiui, dehinc
mortui ex uiuis et rursus ex mortuis uiui. Et dum hoc semper ex iisdem, ita
totidem semper, qui ex iisdem. Nam
neque plures aut pauciores exissent quam redirent. [2] Inuenimus
autem apud commentarios etiam humanarum antiquitatum paulatim humanum genus
exuberasse, dum Aborigines uel uagi uel extorres uel gloriosi quique
occupant terras, ut Scythae Parthicas, ut Temenidae Peloponnesum, ut
Athenienses Asiam, ut Phryges Italiam, ut Phoenices Africam, dum sollemnes
etiam amigrationes, quas a)poiki/aj uocant, consilio exonerandae popularitatis in alios fines examina gentis
eractant. Nam et origines nunc in suis sedibus permanent et alibi amplius
gentilitatem fenerauerunt. [3] Certe
quidem ipse orbis in promptu est cultior de die et instructior pristino. Omnia
iam peruia, omnia nota, omnia negotiosa, solitudines famosas retro fundi
amoenissimi oblitterauenint, siluas arua domuerunt, feras pecora fugauerunt,
harenae seruntur, saxa panguntur, paludes eliquantur, tantae urbes quantae non
casae quondam. Iam nec insulae horrent nec scopuli terrent; ubique domus,
ubique populus, ubique respublica, ubique uita. [4] Summum
testimonium frequentiae humanae: onerosi sumus mundo, uix nobis elementa
sufficiunt, et necessitates artiores, et querellae apud omnes, dum iam nos
natura non sustinet. Reuera lues et fames et bella et uoragines ciuitatum pro
remedio deputanda, tamquam tonsura insolescentis generis humani; et tamen, cum
eiusmodi secures maximam mortalium uim semel caedant, nunquam restitutionem
eius uiuos ex mortuis reducentem post mille annos semel orbis expauit. Et hoc
enim sensibile fecisset aequa uis amissionis et restitutionis, si uiui ex
mortuis fierent. [5] Cur autem mille
annis post et non statim ex mortuis uiui, cum, si non statim supparetur quod
erogatum, in totum absumi periclitetur praeueniente restitutionem defectione,
quia nec pariasset commeatus hic uitae miliario tempori longe scilicet
breuior et idcirco facilior ante extingui quam redaccendi? Igitur quae
hoc modo intercidisset, si uiui ex mortuis fierent, quando non intercidit, non
erit credendum uiuos ex mortuis fieri.
|