TITULUS XII DE MONACHIS
CETERISQUE RELIGIOSIS ET DE SODALIBUS ALIORUM INSTITUTORUM VITAE CONSECRATAE
CAPUT I DE MONACHIS CETERISQUE
RELIGIOSIS
Art. I CANONES GENERALES
Can.
410 - Status religiosus est stabilis in communi vivendi modus in
aliquo instituto ab Ecclesia approbato, quo christifideles Christum, Magistrum
et Exemplum Sanctitatis, sub actione Spiritus Sancti pressius sequentes novo ac
speciali titulo consecrantur per vota publica oboedientiae, castitatis et
paupertatis sub legitimo Superiore ad normam statutorum servanda, saeculo
renuntiant ac totaliter se devovent caritatis perfectioni assequendae in
servitium Regni Dei pro Ecclesiae aedificatione et mundi salute utpote signa
coelestem gloriam praenuntiantia.
Can. 411 - Status religiosus ab omnibus
fovendus et promovendus est.
1° De dependentia religiosorum ab
Episcopo eparchiali, a Patriarcha, a Sede Apostolica.
Can.
412 - § 1. Religiosi omnes subduntur Romano Pontifici ut suo
supremo Superiori, cui obligatione parendi tenentur etiam vi voti oboedientiae.
§ 2. Quo melius institutorum bono atque apostolatus necessitatibus provideatur,
Romanus Pontifex ratione sui primatus in universam Ecclesiam intuitu utilitatis
communis instituta vitae consecratae ab Episcopi eparchialis regimine eximere
potest sibique soli vel alii auctoritati ecclesiasticae subicere.
Can. 413 - Ad regimen internum et
disciplinam religiosam quod attinet, instituta religiosa, nisi aliter iure
cavetur, si sunt iuris pontificii, immediate et exclusive Sedi Apostolicae
subiecta sunt; si vero sunt iuris patriarchalis vel eparchialis, immediate
subiecta sunt Patriarchae vel Episcopo eparchiali firmo can. 418, § 2.
Can. 414 - § 1. Ad monasteria et
congregationes iuris eparchialis quod attinet, Episcopo eparchiali competit: 1°
typica monasteriorum et statuta congregationum atque immutationes in ea ad
normam iuris introductas approbare salvis eis, quae ab auctoritate superiore
approbata sunt; 2° dispensationes ab eisdem typicis vel statutis, quae
potestatem Superiorum religiosorum excedunt et ab ipso legitime petuntur,
singulis in casibus et per modum actus dare; 3° visitare monasteria, etiam
dependentia, necnon singulas domos congregationum in suo territorio, quoties
visitationem canonicam ibi peragit aut quoties rationes vere speciales eius
iudicio id suadent. § 2. Haec iura Patriarchae competunt circa ordines et
congregationes iuris patriarchalis, quae intra fines territorii Ecclesiae, cui
praeest, domum principem habent; secus eadem iura circa ordines omnes necnon
circa monasteria et congregationes, quae non sunt iuris eparchialis, competunt
soli Sedi Apostolicae. § 3. Si congregatio iuris eparchialis ad alias eparchias
propagatur, nihil in ipsis statutis valide mutari potest nisi de consensu
Episcopi eparchialis eparchiae, in qua sita est domus princeps, consultis tamen
Episcopis eparchialibus, in quorum eparchiis ceterae domus sitae sunt.
Can.
415 - § 1. Religiosi omnes subsunt potestati Hierarchae loci in eis,
quae spectant ad publicam celebrationem cultus divini, ad verbi Dei
praedicationem populo tradendam, ad christifidelium praesertim purorum
religiosam et moralem educationem, ad institutionem catecheticam et liturgicam,
ad status clericalis decorem necnon ad varia opera in eis, quae apostolatum
respiciunt. § 2. Episcopo eparchiali ius et obligatio est singula monasteria
atque domos ordinum et congregationum in eius territorio sita visitare his in
rebus, quoties visitationem canonicam ibi peragit aut quoties graves causae
eius iudicio id suadent. § 3. Episcopus eparchialis nonnisi de consensu
Superiorum competentium potest religiosis opera apostolatus vel munera
eparchiae propria committere firmo iure communi ac servata institutorum
disciplina religiosa, indole propria atque fine specifico. § 4. Religiosi, qui
extra domum delictum commiserunt nec a proprio Superiore ab Hierarcha loci
praemonito puniuntur, ab hoc puniri possunt, etsi domo legitime exierunt et
domum reversi sunt.
Can. 416 - Patriarchae necnon Hierarchae
loci conventus promoveant cum Superioribus religiosorum, statis temporibus et
quoties id opportunum videtur, ut pro operibus apostolatus, quae a sodalibus
exercentur, collatis consiliis concorditer procedant.
Can. 417 - Si in domus institutorum iuris
patriarchalis vel pontificii eorumve Ecclesias abusus irrepserunt et Superior
ab Hierarcha loci monitus prospicere neglexit, idem Hierarcha loci obligatione
tenetur rem statim deferendi ad auctoritatem, cui institutum ipsum immediate
subiectum est.
2° De Superioribus et de
sodalibus institutorum religiosorum
Can.
418 - § 1. Superiores maiores sunt Praeses confoederationis monasticae,
Snperior monasterii sui iuris, Superior generalis ordinis vel congregationis,
Superior provincialis, eorundem vicarii aliique ad instar provincialium
potestatem habentes itemque ii, qui, si praedicti desunt, interim legitime
succedunt in officium. § 2. Nomine Superioris monachorum ceterorumque
religiosorum non venit Hierarcha loci nec Patriarcha firmis canonibus, qui
Patriarchae vel Hierarchae loci potestatem in ipsos tribuunt.
Can. 419 - § 1. Praeses confoederationis
monasticae, Superior rnonasterii sui iuris non confoederati et Superior
generalis ordinis vel congregationis relationem de statu institutorum, quibus
praesunt, quinto saltem quoque anno ad auctoritatem, cui immediate subditi
sunt, mittere debent secundum formulam ab eadem auctoritate statutam. § 2.
Superiores institutorum iuris eparchialis vel patriarchalis exemplar relationis
etiam Sedi Apostolicae mittant.
Can. 420 - § 1. Superiores maiores, quos ad
munus visitatoris typicum monasterii aut statuta ordinis vel congregationis
designant, temporibus in eisdem determinatis omnes domos sibi subiectas
visitent per se vel per alios, si sunt legitime impediti. § 2. Sodales
cum visitatore fiducialiter agant, cui legitime interroganti respondere
tenentur secundum veritatem in caritate; nemini vero licet quoquo modo sodales
ab hac obligatione avertere aut visitationis finem aliter impedire. § 3.
Hierarcha loci debet omnes domos religiosas visitare, si Superior maior, cui
visitatio iure competit, intra quinque annos eas non visitavit et monitus ab
Hierarcha loci eas visitare neglexit.
Can. 421 - Superiores gravi obligatione
tenentur curandi, ut sodales sibi commissi vitam secundum typicum vel statuta
propria componant; Superiores sodales exemplo et hortatione iuvent in fine
status religiosi assequendo, eorum necessitatibus personalibus convenienter
subveniant, infirmos sedulo curent ac visitent, corripiant inquietos,
consolentur pusillanimes, patientes sint erga omnes.
Can. 422 - § 1. Superiores permanens habeant
consilium ad normam typici vel statutorum constitutum, cuius opera in officio
exercendo utantur; in casibus iure praescriptis eius consensum aut consilium ad
normam can. 934 exquirere tenentur. § 2. Iure particulari statuatur, utrum in
domibus, in quibus minus quam sex sodales degunt, consilium haberi debeat
necne.
Can. 423 - Monasterium, confoederatio
monastica, ordo et congregatio eorumque provinciae et domus legitime erecta
ipso iure sunt personae iuridicae; capacitatem vero eorum acquirendi,
possidendi, administrandi et alienandi bona temporalia typicum vel statuta
excludere aut coartare possunt.
Can. 424 - In typico vel statutis normae
statuantur de usu et administratione bonorum ad propriam paupertatem fovendam,
exprimendam et tuendam.
Can. 425 - Bona temporalia institutorum
religiosorum reguntur cann. 1007 - 1054, nisi aliter iure communi cavetur vel
ex natura rei constat.
Can. 426 - Omnes et singuli religiosi,
Superiores aeque ac subditi, debent non solum, quae emiserunt vota, fideliter
integreque servare, sed etiam secundum typicum vel statuta mente et propositis
fundatoris fideliter servatis vitam componere atque ita ad perfectionem sui
status contendere.
Can. 427 - Omnes et singuli religiosi
tenentur obligationibus, quae clericis iure communi praescribuntur, nisi aliter
iure cavetur vel ex natura rei constat.
Can. 428 - Instituto religioso sodalis a
votis perpetuis ut clericus ascribitur ordinatione diaconali vel in casu
clerici alicui eparchiae iam ascripti professione perpetua.
Can. 429 - Litterae religiosorum ad
Superiores eorum necnon ad Hierarcham loci, Patriarcham, Legatum Romani
Pontificis et Sedem Apostolicam missae itemque litterae, quas ipsi ab eisdem
recipiunt, nulli inspectioni obnoxiae sunt.
Can. 430 - Non licet titulos mere
honorificos dignitatum vel officiorum religiosis conferre, nisi agitur typico
vel statutis id permittentibus de titulis officiorum Superiorum maiorum, quae
religiosi iam exercuerunt.
Can. 431 - § 1. Religiosus sine consensu
scripto dato proprii Superioris maioris non potest inde a prima professione ad
dignitatem vel officium extra proprium institutum promoveri eis exceptis, quae
per electionem a Synodo Episcoporum Ecclesiae patriarchalis peractam
conferuntur, et firmo can. 89, § 2; expleto munere ad monasterium, ordinem vel
congregationem redire debet. § 2. Religiosus, qui fit Patriarcha, Episcopus vel
Exarchus: 1° manet votis ligatus ceterisque suae professionis obligationibus
adhuc tenetur eis exceptis, quae cum sua dignitate ipse prudenter iudicat
componi non posse; voce activa et passiva in proprio monasterio, ordine vel
congregatione caret; a potestate Superiorum eximitur et vi voti oboedientiae
soli Romano Pontifici manet obnoxius; 2° expleto munere vero, qui ad
monasterium, ordinem vel congregationem firmis de cetero cann. 62 et 211 redit,
vocem activam et passivam habere potest, si typicum vel statuta id permittunt.
§ 3. Religiosus, qui fit Patriarcha, Episcopus vel Exarchus: 1° si per
professionem capacitatem acquirendi dominii bonorum amisit, bonorum, quae ipsi
obveniunt, habet usum, usumfructum et administrationem; proprietatem vero Patriarcha,
Episcopus eparchialis, Exarchus acquirit Ecclesiae patriarchali, eparchiae,
exarchiae; ceteri monasterio vel ordini; 2° si per professionem dominium
bonorum non amisit, bonorum, quae habebat, recuperat usum, usumfructum et
administrationem; quae postea ipsi obveniunt, sibi plene acquirit; 3° in
utroque casu de bonis, quae ipsi obveniunt non intuitu personae, debet
disponore secundum offerentium voluntatem.
Can. 432 - Monasterium dependens, domus vel
provincia instituti religiosi cuiusvis Ecclesiae sui iuris, etiam Ecclesiae
latinae, quod de consensu Sedis Apostolicae alii Ecclesiae sui iuris
ascribitur, ius huius Ecclesiae servare debet salvis praescriptis typici vel
statutorum, quae internum regimen eiusdem instituti respiciunt, et privilegiis
a Sede Apostolica concessis.
|