Art. VI DE CAUSIS INCIDENTIBUS
Can.
1267 - Causa incidens habetur, quoties incepta litis instantia
quaestio proponitur, quae, etsi libello litis introductorio non continetur
expresse, nihilominus ita ad causam pertinet, ut solvi plerumque debeat ante
quaestionem principalem.
Can. 1268 - Causa incidens proponitur
scripto vel ore indicato nexu, qui intercedit inter ipsam et causam
principalem, coram iudice competenti ad causam principalem definiendam.
Can. 1269 - § 1. Iudex recepta petitione et
auditis partibus expeditissime definiat, utrum proposita quaestio incidens
fundamentum habere videatur et nexum cum causa principali an vero sit in limine
reicienda, et, si eam admittit, num talis sit gravitatis, ut debeat solvi per
sententiam interlocutoriam vel per decretum. § 2. Cum vero indicat quaestionem
incidentem non esse solvendam ante sententiam definitivam, decernat, ut eiusdem
ratio habeatur, cum causa principalis definietur.
Can. 1270 - § 1. Si quaestio incidens solvi
debet per sententiam, serventur canones de iudicio contentioso summario, nisi
attenta rei gravitate aliud iudici videtur. § 2. Si vero solvi debet per
decretum, tribunal potest rem committere auditori vel praesidi.
Can. 1271 - Antequam finitur causa
principalis, iudex vel tribunal potest decretum vel sententiam interlocutoriam
iusta de causa revocare aut reformare sive ad instantiam partis sive ex officio
auditis partibus.
1° De partibus non comparentibus
Can. 1272 - § 1. Si pare conventa citata
non comparuit nec idoneam absentiae excusationem attulit aut non respondit ad
normam can. 1190, § 1, iudex eam decreto a iudicio absentem declaret et
decernat, ut causa servatis servandis usque ad sententiam definitivam eiusque
exsecutionem procedat. § 2. Antequam hoc decretum fertur, debet etiam per novam
citationem, si opus est, constare citationem legitime factam ad partem
conventam tempore utili pervenisse.
Can. 1273 - § 1. Si pars conventa deinde in
iudicio se sistit aut responsum dedit ante causae definitionem, conclusiones et
probationes afferre potest firmo can. 1283; caveat autem iudex, ne de industria
in longiores et non necessarias moras iudicium protrahatur. § 2. Etsi pars
conventa non comparuit aut responsum non dedit ante causae definitionem,
impugnationibus uti potest adversus sententiam; si vero probat se legitimo
impedimento fuisse detentam, quod sine sua culpa antea demonstrare non potuit,
querela nullitatis uti potest.
Can. 1274 - Si die et hora ad litis
contestationem praestitutis actor neque comparuit neque idoneam excusationem
attulit: 1° iudex eum citet iterum; 2° si actor novae citationi non paruit,
praesumitur litis instantiae renuntiavisse; 3° si vero postea in processu
intervenire vult, servetur can. 1273. Can.
1275 - § 1. Pars absens a iudicio, quae iustum impedimentum non
probavit, tenetur obligatione solvendi expensas iudiciales, quae ob ipsius
absentiam factae sunt, necnon, si opus est, indemnitatem alteri parti
praestandi. § 2. Si et actor et pars
conventa fuerunt absentes a iudicio, uterque per se ipse respondet, ut integrae
expensae iudiciales solvantur.
2° De interventu tertii in causa
Can.
1276 - § 1. Is, cuius interest, admitti potest ad interveniendum in
causa in quolibet gradu iudicii sive ut pars, quae proprium ius defendit, sive
accessorie ad aliquam partem adiuvandam. § 2. Sed ut admittatur, debet
ante conclusionem in causa libellum iudici exhibere, in quo breviter suum ius
interveniendi demonstret. § 3. Qui intervenit in causa, admittendus est in eo
statu iudicii, in quo causa reperitur, assignato eidem brevi ac peremptorio
termino ad probationes suas exhibendas, si causa ad periodum probatoriam
pervenit.
Can. 1277 - Tertium, cuius interventus
videtur necessarius, iudex auditis partibus debet in iudicium vocare.
3° De attentatis lite pendente
Can. 1278 - Attentatum est actus, quo,
lite pendente, ab una parte adversus alteram vel a iudice adversus alterutram
vel utramque aliquid innovatur in praeiudicium partis et ea dissentiente sive
circa materiam iudicii sive circa iura processualia, nisi ipso iure innovatio
admittitur.
Can. 1279 - Attentatum est ipso iure nullum,
quare iudex decernere debet eius revocationem; sanatur tamen ipso iure, si
intra mensem a die habitae notitiae de attentato computandum quaestio de eo
iudici non proponitur.
Can. 1280 - Quaestiones de attentatis
expeditissime definiendae sunt a iudice causae principalis, si pars attentatum
patravit; si vero ipse iudex attentatum patravit, a tribunali appellationis.
|