CAPUT VI

AD MARIAE SCHOLAM, MULIERIS «  EUCHARISTICAE  »

53. Si intimam Ecclesiae cum Eucharistia necessitudinem eiusque omnes divitias denuo detegere volumus, oblivisci non possumus Mariam, Matrem Ecclesiaeque exemplar. In Epistula Apostolica Rosarium Virginis Mariae, Virginem Sanctissimam tamquam in contemplatione Christi vultus Magistram demonstrantes, in mysteria lucis etiam Eucharistiae institutionem inseruimus. ¹⁰² Ad hoc enim Sanctissimum Sacramentum Maria nos perducere potest, quandoquidem ipsi cum eo arta est necessitudo.

Aspectu primo, Evangelium hac de re silet. In institutionis narratione, Feriae Quintae in Cena Domini vesperi, nullus fit de Maria sermo. E contra scimus Eam inter Apostolos adfuisse, «  perseverantes unanimiter in oratione  » (Act 1,14), in prima communitate post Domini Ascensionem Pentecosten exspectantem. Eius haec praesentia procul dubio in eucharisticis Celebrationibus primae christianae aetatis inter fideles deesse non potuit, assiduos «  in fractione panis  » (Act 2,42).

Sed praeter eius eucharistici Convivii participationem, Mariae cum Eucharistia necessitudo ex eius interiore habitu erui potest. Maria mulier tota sua vita est «  eucharistica  ». Ecclesia videlicet Mariam respiciens tamquam exemplar, ad eam imitandam etiam in hac eius necessitudine cum Mysterio hoc sanctissimo invitatur.

54. Mysterium fidei! Si Eucharistia mysterium est fidei, quod eo usque intellectum nostrum praetergreditur ut nos plane Dei Verbo dedere cogamur, nemo praeter Mariam sustinere nos potest et in simile propositum ducere. Cum nos Christi in Ultima Cena actionem, eius mandato obtemperantes, iteramus: «  Hoc facite in meam commemorationem!  », eadem opera Mariae invitationem ei absque dubitatione parendi suscipimus: «  Quodcumque dixerit vobis, facite  » (Io 2,5). Materna quidem sollicitudine, quam apud Canae nuptias est testata, Maria nobis videtur dicere: «  Nolite cunctari, verbo mei Filii confidite. Ipse, qui immutare aquam in vinum potuit, pariter panem vinumque efficere suum corpus suumque sanguinem potest, in hoc mysterio vivam suae Paschae memoriam credentibus tradens, ut hac ratione “panis vitae” fiat  ».

55. Quodam nempe modo Maria suam fidem eucharisticam significavit antequam Eucharistia institueretur, eo quod suum virginalem uterum Dei Verbi incarnationi commodavit. Eucharistia, dum passionem resurrectionemque attingit, eodem tempore Incarnationis continuationem secum fert. In Annuntiatione divinum Filium in physica etiam veritate corporis sanguinisque Maria concepit, id praecipiens in se quod sacramentaliter quodammodo in singulis credentibus fit, qui sub panis vinique specie corpus et sanguinem Domini recipiunt.

Itaque arta intercedit similitudo inter illud fiat quod Maria Angelo nuntianti dixit, et illud amen, quod quisque fidelis Domini corpus suscipiens enuntiat. Maria rogata est ut eum crederet, quem Ipsa concepisset Spiritus Sancti virtute, esse «  Dei Filium  » (cfr Lc 1,30-35). Virginis fidei in continuatione, in eucharistico Mysterio nos rogamur ut eundem Iesum, Filium Dei et Mariae Filium, sua cum tota humana ac divina exsistentia credamus sub specie panis vinique adesse.

«  Beata quae credidisti  » (Lc 1,45): Maria in Incarnationis mysterio etiam Ecclesiae fidem eucharisticam praesumpsit. Cum in Visitatione Verbum incarnatum in utero gestat, fit ipsa aliquo modo “tabernaculum” – primum historiae “tabernaculum” – ubi Dei Filius, adhuc invisibilis hominum oculis, se Elisabeth exhibet adorandum, quasi suam per Mariae oculos vocemque “radians” lucem. Stupens Mariae visus, dum Christi vultum modo nati contemplatur eumque brachiis amplexatur, nonne amoris incomparabile est exemplar, cui unaquaeque nostra communio eucharistica est referenda?

56. Maria, omnem gerens vitam apud Christum, et non tantummodo in Calvariae loco, sibi assumpsit sacrificalem Eucharistiae dimensionem. Cum infantem Iesum in templum Hierosolymitanum tulit “ut sisteret Domino” (Lc 2, 22), nuntium percepit a sene Simeone illum Infantem futurum esse “signum contradictionis” et “gladium” etiam ipsius animam transfixurum (cfr Lc 2, 34-35). Ita gravis praenuntiabatur casus Filii cruci affixi et quodam modo praefigurabatur illud «  stabat Mater  » Virginis iuxta Crucem. Dum cotidie ad eventum Calvariae paratur, Maria veluti «  anticipatae Eucharistiae  » speciem vivit, id est «  communionem spiritalem  » desiderii et oblationis, quae consummabitur per comunicationem cum Filio in passione, ac deinde, postpaschali tempore, illustrabitur per eius participationem eucharisticae Celebrationis, cui, veluti passionis “memoriae”, praesederunt Apostoli.

Quo modo percipiendi sunt sensus Mariae, dum ex ore Petri, Ioannis, Iacobi ceterorumque Apostolorum verba audivit Ultimae Cenae: “Hoc est corpus meum, quod pro vobis datur” (Lc 22, 19)? Corpus illud, quod sacrificio offertur et per signa sacramentalia rursus proponitur, idem erat corpus in eius utero conceptum! In Maria Eucharistiae receptio significabat quasi iterum in uterum excipere cor illud, quod cum corde eius uno pulsu palpitabat, atque quidquid ipsamet sub Cruce experta erat denuo vivere.

57. «  Hoc facite in meam commemorationem  » (Lc 22, 19). In «  memoria  » Calvariae praesens est id quod in passione et in morte sua Christus explevit. Quare id non deest quod Christus explevit etiam erga Matrem pro nobis. Ipsi enim tradens discipulum praedilectum, et in eo tradit unumquemque nostrum: «  Ecce filius tuus!  ». Pariter dicit quoque unicuique nostrum: «  Ecce mater tua!  » (cfr Io 19, 26-27).

In Eucharistia vivere memoriam mortis Christi requirit etiam ut hoc donum continenter excipiatur. Significat sumere nobiscum – exemplum Ioannis secuti – illam quae identidem uti Mater nobis datur. Significat eodem tempore munus exsequi se Christo conformandi, sive scholam Matris frequentando sive comitatum eius acceptando. Maria praesens est, cum Ecclesia et uti Mater Ecclesiae, in singulis nostris celebrationibus eucharisticis. Sicut Ecclesia et Eucharistia indivisibile constituunt binomium, ita quoque dicendum est de binomio Maria et Eucharistia. Idcirco commemoratio quoque Mariae in eucharistica Celebratione, ab antiqua inde aetate, unanimis est in Ecclesiis tam Orientalibus quam Occidentalibus.

58. In Eucharistia, Ecclesia cum Christo plene coniungitur et cum eius sacrificio, proprium faciens spiritum Mariae. Veritas haec altius perspici potest novam instituens lectionem cantici

Magnificat sub prospectu eucharistico. Eucharistia enim, sicut Mariae canticum, praesertim laus est et gratiarum actio. Cum Maria exclamat: «  Magnificat anima mea Dominum, et exsultavit spiritus meus in Deo salvatore meo  », Iesum in utero gerit. Laudat Patrem «  per  » Iesum, sed laudat Eum etiam «  in  » Iesu et «  cum  » Iesu. Hic quidem verus est «  habitus eucharisticus  ».

Maria simul mirabilia memorat a Deo in historia salutis patrata, sicut Ipse locutus est ad patres nostros (cfr Lc 1, 55), nuntians illud prodigium quod omnia exsuperat, nempe Incarnationem redemptricem. In cantico Magnificat adest denique eschatologica Eucharistiae tensio. Quotiescumque Filius Dei reproponitur nobis «  in paupertate  » signorum sacramentalium, panis et vini, ponitur in mundo novae illius historiae semen, quod «  deposuit potentes de sede  » et «  exaltavit humiles  » (cfr Lc 1, 52). Maria illos «  novos caelos  » celebrat et «  novam terram  », quae in Eucharistia suum antecessum et quodam sensu suum agendi «  consilium  » inveniunt. Si canticum Magnificat enuntiat spiritalitatem Mariae, haec spiritalitas qualibet alia melius nos adiuvat ad eucharisticum Mysterium vivendum. Eucharistia nobis datur ut omnis vita nostra, sicut vita Mariae, canticum Magnificat fiat!