Huic praetexato vitiorum symbolo, suae malignitatis
portionem adnectit adulatio. Hujus pestilentia percutiuntur principum
laterales, palatini canes, adulationis artifices, fabri laudum, figuli
falsitatis. Hi sunt qui magniloqua commendationis tuba in [0469D] divitum
auribus clangunt; qui mellitae adulationis favos foras eructant; qui, ut
emungant munera, caput divitis oleo adulationis inungunt; praelatorum auribus pulvinaria
laudum subjiciunt, qui ab eorumdem palliis aut fictitium excutiunt pulverem,
aut tunicam sophistice deplumant implumem. Isti divitum actus in quos favor
famae conspuit indignantis, suffragiis laudum redimunt mendicatis. Isti penes
munera laudes, penes dona favores, penes pretium
praeconia famae blandientis constituunt. Nam si in domo divitis
prodigalitatis torrens eniteat, adulator in
prodigalitatis laudem totus effunditur; [0470A] si vero hiemalis avaritiae
torporem divitis munus redoleat, adulator avarus in laude commendationis,
algescit in munere: sed si munus antonomastice videatur laudum tympana
postulare, adulationis poeta stylo commendationis turget altiloquo. Si vero
muneris pauperies famae mendicat suffragia, humiliori stylo famae depauperat
dignitatem; quoniam ubi muneris perorat altitudo, adulator hypocriticas laudes,
famas umbratiles, de thesauro sui cordis eructat. Nam si ille pro quo
munus eloquitur, tanta fuerit
turpitudinis tempestate dejectus, ut in eo vix naturalium donorum fragmenta
resultent, ei pulchritudinis praerogativam adulationis poemata somniabunt:
minimas pusillanimitatis angustias, magnanimitatis mentientur [0470B] esse
palatia; humiles etiam torpentis avaritiae latebras, prodigalitatis proferent
in excessum; humilitatem etiam plebescentis generis, titulo Caesareae
nobilitatis mentientur augustam. Quid
amplius? Si apud aliquem nulla virtute a vitiis
excusatum castrametetur scelerum multitudo, dum munus mediator occurrit, laudum
mercenarius adulator, superficiali commendationis tunica vitiorum tenuiter
colorat aspectum. E contrario vero, si totius decoris
meridies alicujus hilarescat in facie, lingua argenteis eloquentiae resplendeat
margaritis, mentis thalamus virtutum fulguret ornamentis, tamen, si adulationis
artifex muneris gratiam non exspectet, tantae honestatis luci cum [0470C]
vitiorum fastigiis, nebulas immiscere laborat. Quid est igitur adulationis
inunctio, nisi donorum emunctio? Quid commendationis allusio, nisi praelatorum
illusio? Quid laudis arrisio, nisi eorumdem derisio? Nam cum loquela, fidelis
intellectus interpres, verbaque fideles animi picturae vultus voluntatis
signaculum, lingua mentis soleat esse propheta, adulatores a voluntate vultum,
ab animo verbum, a mente linguam, ab intellectu
loquelam, amplo discessionis intervallo diffibulant
[0469"Disjungunt.. Plerisque etenim forinseca dealbationis laude arrident,
quos interna mentis subsannatione derident, plerosque exterius plausibiliter
applaudendo collaudant, quos interius contradictoria derisione defraudant. Foris
vultu applaudunt virgineo, intus [0470D] scorpionis pungunt aculeo; foris
mellitos adulationis compluunt imbres, intus detractionis evomunt tempestates.
|