CAPUT II.
De
impedimentis in genere.
Can.
1035. Omnes possunt matrimonium contrahere, qui iure non prohibentur.
Can.
1036. § 1. Impedimentum impediens continet gravem
prohibitionem contrahendi matrimonium; quod tamen irritum non redditur si, non
obstante impedimento, contrahatur.
§ 2.
Impedimentum dirimens et graviter prohibet matrimonium contrahendum, et
impedit quominus valide contrahatur.
§ 3.
Quanquam impedimentum ex una tantum parte se habet, matrimonium tamen reddit
aut illicitum aut invalidum.
Can.
1037. Publicum censetur impedimentum quod probari in foro externo
potest; secus est occultum.
Can.
1038. § 1. Supremae tantum auctoritatis ecclesiasticae est authentice
declarare quandonam ius divinum matrimonium impediat vel dirimat.
§ 2. Eidem
supremae auctoritati privative ius est alia impedimenta matrimonium impedientia
vel dirimentia pro baptizatis constituendi per modum legis sive
universalis,sive particularis.
Can.
1039. § 1. Ordinarii locorum omnibus in suo territorio actu
commorantibus et suis subditis etiam extra fines sui territorii vetare possunt
matrimonia in casu peculiari, sed ad tempus tantum, iusta de causa eaque
perdurante.
§ 2. Vetito
clausulam irritantem una Sedes Apostolica addere potest.
Can.
1040. Praeter Romanum Pontificem, nemo potest impedimenta iuris
ecclesiastici sive impedientia sive dirimentia abrogare, aut illis derogare;
item nec in eisdem dispensare, nisi iure communi vel speciali indulto a Sede
Apostolica haec potestas concessa fuerit.
Can.
1041. Consuetudo novum impedimentum inducens aut impedimentis
exsistentibus contraria reprobatur.
Can.
1042. § 1. Impedimenta alia sunt gradus minoris, alia maioris.
§ 2.
Impedimenta gradus minoris sunt:
1.o
Consanguinitas in tertio gradu lineae collateralis;
2.o
Affinitas in secundo gradu lineae collateralis;
3.o Publica
honestas in secundo gradu;
4.o
Cognatio spiritualis;
5.o Crimen
ex adulterio cum promissione vel attentatione matrimonii etiam per civilem
tantum actum.
§ 3.
Impedimenta maioris gradus alia sunt omnia.
Can.
1043. Urgente mortis periculo, locorum Ordinarii, ad consulendum conscientiae
et, si casus ferat, legitimationi prolis, possunt tum super forma in matrimonii
celebratione servanda, tum super omnibus et singulis impedimentis iuris
ecclesiastici, sive publicis sive occultis, etiam multiplicibus, exceptis
impedimentis provenientibus ex sacro presbyteratus ordine et ex affinitate in
linea recta, consummato matrimonio, dispensare proprios subditos ubique
commorantes et omnes in proprio territorio actu degentes, remoto scandalo, et,
si dispensatio concedatur super cultus disparitate aut mixta religione,
praestitis consuetis cautionibus.
Can.
1044. In eisdem rerum adiunctis de quibus in can. 1043 et solum pro
casibus in quibus ne loci quidem Ordinarius adiri possit, eadem dispensandi
facultate pollet tum parochus, tum sacerdos qui matrimonio, ad normam can.
1098, n. 2, assistit, tum confessarius, sed hic pro foro interno in actu
sacramentalis confessionis tantum.
Can.
1045. § 1. Possunt Ordinarii locorum, sub clausulis in fine can. 1043
statutis, dispensationem concedere super omnibus impedimentis de quibus in cit.
can. 1043, quoties impedimentum detegatur, cum iam omnia sunt parata ad
nuptias, nec matrimonium, sine probabili gravis mali periculo, differri possit
usque dum a Sancta Sede dispensatio obtineatur.
§ 2. Haec
facultas valeat quoque pro convalidatione matrimonii iam contracti, si idem
periculum sit in mora nec tempus suppetat recurrendi ad Sanctam Sedem.
§ 3. In
iisdem rerum adiunctis, eadem facultate gaudeant omnes de quibus in can. 1044,
sed solum pro casibus occultis in quibus ne loci quidem Ordinarius adiri
possit, vel nonnisi cum periculo violationis secreti.
Can.
1046. Parochus aut sacerdos de quo in can. 1044, de concessa
dispensatione pro foro externo Ordinarium loci statim certiorem faciat; eaque
adnotetur in libro matrimoniorum.
Can.
1047. Nisi aliud ferat S. Poenitentiariae rescriptum dispensatio in
foro interno non sacramentali concessa super impedimento occulto, adnotetur in
libro diligenter in secreto Curiae archivo de quo in can. 379 asservando, nec
alia dispensatio pro foro externo est necessaria, etsi postea occultum
impedimentum publicum evaserit; sed est necessaria, si dispensatio concessa
fuerat tantum in foro interno sacramentali.
Can.
1048. Si petitio dispensationis ad Sanctam Sedem missa sit, Ordinarii
locorum suis facultatibus, si quas habeant, ne utantur, nisi ad normam can.
204, § 2.
Can.
1049. § 1. In matrimoniis sive contractis sive contrahendis, qui
gaudet indulto generali dispensandi super certo quodam impedimento, potest,
nisi in ipso indulto aliud expresse praescribatur, super eo dispensare etiamsi
idem impedimentum multiplex sit.
§ 2. Qui
habet indultum generale dispensandi super pluribus diversae speciei
impedimentis, sive dirimentibus sive impedientibus, potest dispensare super
iisdem impedimentis, etiam publicis, in uno eodemque casu occurrentibus.
Can.
1050. Si quando cum impedimento seu impedimentis publicis super
quibus ex indulto dispensare quis potest, concurrat aliud impedimentum super
quo dispensare nequeat, pro omnibus Sedes Apgstolica adiri debet; si tamen
impedimentum seu impedimenta super qibus dispensare potest, comperiantur post
impetratam a Sancta Sede dispensationem, suis facultatibus uti poterit.
Can.
1051. Per dispensationem super impedimento dirimenti concessam sive
ex potestate ordinaria, sive ex potestate delegata per indultum generale, non
vero per rescriptum in casibus particularibus, conceditur quoque eo ipso
legitimatio prolis, si qua ex iis cum quibus dispensatur iam nata vel concepta
fuerit, excepta tamen adulterina et sacrilega.
Can.
1052. Dispensatio ab impedimento consanguinitatis vel affinitatis,
concessa in aliquo impedimenti gradu, valet, licet in petitione vel in
concessione error circa gradum irrepserit, dummodo gradus revera exsistens sit
inferior, aut licet reticitum fuerit aliud impedimentum eiusdem speciei in
aequali vel inferiore gradu.
Can.
1053. Data a Sancta Sede dispensatio super matrimonio rato et non
consummato vel facta permissio transitus ad alias nuptias ob praesumptam
coniugis mortem, secumfert semper dispensationem ab impedimento proveniente ex
adulterio cum promissione vel attentatione matrimonii, si qua opus sit, minime
vero dispensationem ab impedimento de quo in can. 1075, nn. 2, 3.
Can.
l054. Dispensatio a minore impedimento concessa, nullo sive
obreptionis sive subreptionis vitio irritatur, etsi unica causa finalis in
precibus exposita falsa fuerit.
Can.
l055. Dispensationes super publicis impedimentis Ordinario oratorum
commissas, exsequatur Ordinarius qui litteras testimoniales dedit vel preces
transmisit ad Sedem Apostolicam, etiamsi sponsi, quo tempore exsecutioni danda
est dispensatio, relicto illius dioecesis domicilio aut quasi-domicilio, in
aliam dioecesim discesserint non amplius reversuri, monito tamen Ordinario loci
in quo matrimonium contrahere cupiunt.
Can.
1056. Excepta modica aliqua praestatione ex titulo expensarum
cancellariae in dispensationibus pro non pauperibus, locorum Ordinarii eorumve
officiales, reprobata quavis contraria consuetudine, nequeunt, occasione
concessae dispensationis, emolumentum ullum exigere, nisi haec facultas a
Sancta Sede expresse eis data fuerit; et si exegerint, tenentur ad
restitutionem.
Can.
1057. Qui ex potestate a Sede Apostolica delegata dispensationem
concedunt, in eadem expressam pontificii indulti mentionem faciant.
|