CAPUT VI.
De forma
celebrationis matrimonii.
Can.
1094. Ea tantum matrimonia valida sunt quae contrahuntur coram
parocho, vel loci Ordinario, vel sacerdote ab alterutro delegato et duobus
saltem testibus, secundum tamen regulas expressas in canonibus qui sequuntur,
et salvis exceptionibus de quibus in can. 1098,1099.
Can.
1095. § 1. Parochus et loci Ordinarius valide matrimonio assistunt:
1.o A die
tantummodo adeptae canonicae possessionis beneficii ad normam can. 334, § 3,
1444, § 1, vel initi officii, nisi per sententiam fuerint excommunicati vel
interdicti vel suspensi ab officio aut tales declarati;
2.o Intra
fines dumtaxat sui territorii; in quo matrimoniis nedum suorum subditorum, sed
etiam non subditorum valide assistunt;
3.o Dummodo
neque vi neque metu gravi constricti requirant excipiantque contrahentium
consensum.
§ 2.
Parochus et loci Ordinarius qui matrimonio possunt valide assistere, possunt
quoque alii sacerdoti licentiam dare ut intra fines sui territorii matrimonio
valide assistat.
Can.
1096. § 1. Licentia assistendi matrimonio concessa ad normam can.
1095, § 2, dari expresse debet sacerdoti determinato ad matrimonium
determinatum, exclusis quibuslibet delegationibus generalibus, nisi agatur de
vicariis cooperatoribus pro paroecia cui addicti sunt; secus irrita est.
§ 2. Parochus
vel loci Ordinarius licentiam ne concedat, nisi expletis omnibus quae ius
constituit pro libertate status comprobanda.
Can.
1097. § 1. Parochus autem vel loci Ordinarius matrimonio licite
assistunt:
1.o
Constito sibi legitime de libero statu contrahentium ad normam iuris;
2.o
Constito insuper de domicilio vel quasi-domicilio vel menstrua commoratione
aut, si de vago agatur, actuali commoratione alterutrius contrahentis in loco
matrimonii;
3.o Habita,
si conditiones deficiant de quibus n. 2, licentia parochi vel Ordinarii
domicilii vel quasidomicilii aut menstruae commorationis alterutrius
contrahentis, nisi vel de vagis actu itinerantibus res sit, qui nullibi
commorationis sedem habent, vel gravis necessitas intercedat quae a licentia
petenda excuset.
§ 2. In
quolibet casu pro regula habeatur ut matrimonium coram sponsae parocho
celebretur, nisi iusta causa excuset; matrimonia autem catholicorum mixti
ritus, nisi aliud particulari iure cautum sit, in ritu viri et coram eiusdem
parocho sunt celebranda.
§ 3.
Parochus qui sine licentia iure requisita matrimonio assistit, emolumenta
stolae non facit sua, eaque proprio contrahentium parocho remittat.
Can.
1098. Si haberi vel adiri nequeat sine gravi incommodo parochus vel
Ordinarius vel sacerdos delegatus qui matrimonio assistant ad normam canonum
1095, 1096:
1.o In
mortis periculo validum et licitum est matrimonium contractum coram solis
testibus; et etiam extra mortis periculum, dummodo prudenter praevideatur eam
rerum conditionem esse per mensem duraturam;
2.o In
utroque casu, si praesto sit alius sacerdos qui adesse possit, vocari et, una
cum testibus, matrimonio assistere debet, salva coniugii validitate coram solis
testibus.
Can.
l099. § 1. Ad statutam superius formam servandam tenentur:
1.o Omnes
in catholica Ecclesia baptizati et ad eam ex haeresi aut schismate conversi,
licet sive hi sive illi ab eadem postea defecerint, quoties inter se
matrimonium ineunt;
2.o Iidem,
de quibus supra, si cum acatholicis sive baptizatis sive non baptizatis etiam
post obtentam dispensationem ab impedimento mixtae religionis vel disparitatis
cultus matrimonium contrahant;
3.o
Orientales, si cum latinis contrahant hac forma adstrictis.
§ 2. Firmo
autem praescripto § 1, n.1, acatholici sive baptizati sive non baptizati, si
inter se contrahant, nullibi tenentur ad catholicam matrimonii formam
servandam; item ab acatholicis nati, etsi in Ecclesia catholica baptizati, qui
ab infantili aetate in haeresi vel sehismate aut infidelitate vel sine ulla
religione adoleverunt, quoties cum parte acatholica contraxerint
Can.
1100. Extra casum necessitatis, in matrimonii celebratione serventur
ritus in libris ritualibus ab Ecclesia probatis praescripti aut laudabilibus
consuetudinibus recepti.
Can.
1101. § 1. Parochus curet ut sponsi benedictionem sollemnem
accipiant, quae dari eis potest etiam postquam diu vixerint in matrimonio, sed
solum in Missa, servata speciali rubrica et excepto tempore feriato.
§ 2.
Sollemnem benedictionem ille tantum sacerdos per se ipse vel per alium dare
potest, qui valide et licite matrimonio potest assistere.
Can.
1102. § 1. In matrimoniis inter partem catholicam et partem
acatholicam interrogationes de consensu fieri debent secundum praescriptum can.
1095, § 1, n. 3.
§ 2. Sed
omnes sacri ritus prohibentur; quod si ex hac prohibitione graviora mala
praevideantur, Ordinarius potest aliquam ex consuetis ecclesiasticis
caeremoniis, exclusa semper Missae celebratione, permittere.
Can.
1103. § 1. Celebrato matrimonio, parochus vel qui eius vices gerit,
quamprimum describat in libro matrimoniorum nomina coniugum ac testium, locum
et diem celebrati matrimonii atque alia secundum modum in libris ritualibus et
a proprio Ordinario praescriptum; idque licet alius sacerdos vel a se vel ab
Ordinario delegatus matrimonio astiterit.
§ 2. Praeterea,
ad normarn can. 470, § 2, parochus in libro quoque baptizatorum adnotet
coniugem tali die in sua paroecia matrimonium contraxisse. Quod si coniux alibi
baptizatus fuerit, matrimonii parochus notitiam initi contractus ad parochum
baptismi sive per se sive per Curiam episcopalem transmittat, ut matrimonium in
baptizatorum librum referatur.
§ 3.
Quoties matrimonium ad normam can. 1098 contrahitur, sacerdos, si eidem
adstiterit, secus testes tenentur in solidunt cum contrahentibus curare ut
initum coniugium in praescriptis libris quamprimum adnotetur.
|