TITULUS
VII.
De litis
contestatione.
Can.
1726. Obiectum seu materia iudicii constituitur ipsa litis
contestatione, seu formali conventi contradictione petitioni actoris, facta
animo litigandi coram iudice.
Can.
1727. Ad litis contestationem nulla necessaria est sollemnitas, sed
sufficit ut partibus coram iudice vel eius delegato comparentibus, in actis
inseratur petitio actoris et contradictio conventi, unde constet qua de re
agatur seu quinam sint controversiae termini.
Can.
1728. In causis tamen implicatioribus, in quibus petitio actoris nec
perspicua sit nec simplex vel contradictio conventi difficultatibus scateat,
iudex, ex officio aut ad instantiam actoris vel conventi, partes citet ad rite
definiendos controversiae articulos, idest ad causae dubia, ut dicitur,
concordanda.
Can.1729. par. 1. Si die dubiis
concordandis praestituta, pars in ius vocata non compareat nec iustam absentiae
excusationem alleget, contumax declaretur, et dubiorum formula statuatur ex
officio, parte, quae praesens fuerit, id postulante. Parti autem contumaci
statim id notum fiat ex officio ut quas velit exceptiones contra dubiorum seu articulorum
formulam possit proponere et a contumacia se purgare, intra tempus quod iudici
congruum videatur.
par. 2.
Partibus praesentibus et in formula dubiorum seu articulorum concordibus, si
iudex, quod ad se attinet, nihil excipiendum putaverit, eius rei fiat mentio in
decreto quo formula firmatur.
par. 3. Si
vero partes dissentiant aut earum conclusiones iudici non probentur, iudex ipse
controversiam dirimat decreto.
par. 4.
Dubiorum seu articulorum formula semel statuta mutari non potest, nisi novo
decreto, ex gravi causa, ad instantiam partis, vel promotoris iustitiae, vel
defensoris vinculi, audita utraque vel altera parte eiusque rationibus
perpensis.
Can.
1730. Antequam litis contestatio locum habuerit, iudex ad testium
aliarumve probationum receptionem ne procedat, nisi in casu contumaciae, aut
nisi testium depositionem recipere oporteat, ne ipsa ob probabilem testis
mortem, ob discessum eiusdem vel ob aliam iustam causam recipi postea nequeat,
aut difficulter possit.
Can.
1731. Lite contestata:
1.o Haud
licet actori libellum mutare, nisi, reo consentiente, iudex, iustis de causis,
censeat mutationem esse admittendam, salva semper reo compensatione damnorum et
expensarum, si quae debeatur. Libellus non censetur mutatus, si coarctetur aut
mutetur probationis modus; si minuantur aut petitio aut accessoria petitionis;
si facti adiuncta in libello pridem posita ita illustrentur, compleantur aut
emendentur, ut controversiae obiectum idem remaneat; si in locum rei petatur
pretium, foenus aut aliquid aequivalens;
2.o Iudex
congruum tempus partibus praestituat probationibus proponendis et explendis;
quod quidem poterit, instantibus partibus, arbitrio suo prorogare, dummodo ne
lis, ultra quam aequum sit, protrahatur;
3.o
Possessor rei alienae desinit esse bonae fidei; quapropter damnatus rem
restituere, non solum rem ipsam, sed et rei fructus a litis contestatae tempore
restituere tenetur et damna praeterea sarcire, si qua secuta fuerint.
|