TITULUS
IV.
De poenarum
notione, speciebus, iuterpretatione
atque
applicatione.
Can.
2215. Poena ecclesiastica est privatio alicuius boni ad delinquentis correctionem
et delicti punitionem a legitima auctoritate inflicta.
Can.
2216. In Ecclesia delinquentes plectuntur:
1. Poenis
medicinalibus seu censuris;
2. Poenis
vindicativis;
3. Remediis
poenalibus et poenitentiis.
Can.
2217. par. 1. Poena dicitur:
1.
Determinata, si in ipsa lege vel praecepto taxative statuta sit;
indeterminata, si prudenti arbitrio iudicis vel Superioris relicta sit sive
praeceptivis sive facultativis verbis;
2. Latae
sententiae, si poena determinata ita sit addita legi vel praecepto ut
incurratur ipso facto commissi delicti; ferendae sententiae, si a iudice
vel Superiore infligi debeat;
3. A
iure, si poena determinata in ipsa lege statuatur, sive latae sententiae sit
sive ferendae; ab homine, si feratur per modum praecepti peculiaris vel
per sententiam iudicialem condemnatoriam, etsi in iure statuta; quare poena
ferendae sententiae, legi addita, ante sententiam condemnatoriam est a iure
tantum, postea a iure simul et ab homine, sed consideratur
tanquam ab homine.
par. 2.
Poena intelligitur semper ferendae sententiae, nisi expresse dicatur eam esse
latae sententiae vel ipso facto seu ipso iure contrahi, vel
nisi alia similia verba adhibeantur.
Can.
2218. par. 1. In poenis decernendis servetur aequa proportio cum
delicto, habita ratione imputabilitatis, scandali et damni; quare attendi
debent non modo obiectum et gravitas legis, sed etiam aetas, scientia,
institutio, sexus, conditio, status mentis delinquentis, dignitas personae quae
delicto offenditur, aut quae delictum committit, finis intentus, locus et
tempus quo delictum commissum est, num ex passionis impetu vel ob gravem metum
delinquens egerit, num eum delicti poenituerit eiusdemque malos effectus
evitare ipse studuerit, aliaque similia.
par. 2. Non
solum quae ab omni imputabilitate excusant, sed etiam quae a gravi, excusant
pariter a qualibet poena tum latae tum ferendae sententiae etiam in foro
externo, si pro foro externo excusatio evincatur.
par. 3.
Mutua iniuria compensatur, nisi una pars propter maiorem iniuriae ab eadem
illatae gravitatem damnari debeat, deminuta, si casus ferat, poena.
Can.
2219. par. 1. In poenis benignior est interpretatio facienda.
par. 2. At
si dubitetur utrum poena, a Superiore competenti inflicta, sit iusta, necne,
poena servanda est in utroque foro, excepto casu appellationis in suspensivo.
par. 3. Non
licet poenam de persona ad personam vel de casu ad casum producere, quamvis par
adsit ratio, imo gravior, salvo tamen praescripto can. 2231.
|