TITULUS VIII.
De potestate episcopali
deque iis qui de eadem participant.
CAPUT
I.
De Episcopis.
Can. 329. par. 1. Episcopi sunt
Apostolorum successores atque ex divina institutione peculiaribus ecclesiis
praeficiuntur quas cum potestate ordinaria regunt sub auctoritate Romani
Pontificis.
par. 2. Eos libere
nominat Romanus Pontifex.
par. 3. Si cui collegio
concessum sit ius eligendi Episcopum, servetur praescriptum can. 321.
Can. 330. Antequam quis in
Episcopum assumatur, constare debet, secundum modum a Sede Apostolica
determinatum, eum esse idoneum.
Can. 331. par. l. Ut quis
idoneus habeatur, debet esse:
1.o Natus ex
legitimo matrimonio, non autem legitimatus etiam per subsequens matrimonium;
2.o Annos
natus saltem triginta;
3.o A
quinquennio saltem in sacro presbyteratus ordine constitutus;
4.o Bonis
moribus, pietate, animarum zelo, prudentia, ceterisque dotibus, praeditus, quae
ipsum aptum efficiant ad gubernandam dioecesim de qua agitur;
5.o Laurea
doctoris vel saltem licentia in sacra theologia aut iure canonico potitus in
athenaeo aliquo vel in Instituto studiorum a Sancta Sede probatis, vel saltem
earundem disciplinarum vere peritus; quod si ad religionem aliquam pertineat, a
suis Superioribus maioribus vel similem titulum vel saltem verae peritiae
testimonium habeat.
par. 2. Etiam electus,
praesentatus vel quoquo modo ab illis designatus, qui privilegio a Sancta Sede
concesso praesentandi seu designandi gaudent, debet memoratis qualitatibus
pollere.
par. 3. Iudicare num
quis idoneus sit, ad Apostolicam Sedem unice pertinet.
Can. 332. par. 1. Cuilibet ad
episcopatum promovendo, etiam electo, praesentato vel designato a civili quoque
Gubernio, necessaria est canonica provisio seu institutio, qua Episcopus
vacantis dioecesis constituitur, quaeque ab uno Romano Pontifice datur.
par. 2. Ante canonicam
institutionem seu provisionem candidatus, praeter fidei professionem de qua in
can.1406-1408, iusiurandum fidelitatis erga Sanctam Sedem edat secundum
formulam ab Apostolica Sede probatam.
Can. 333. Nisi legitimo
impedimento prohibeatur, promotus ad episcopatum, etiamsi S.R.E. sit
Cardinalis, debet, intra tres menses a receptis apostolicis litteris,
consecrationem suscipere, et intra quatuor ad suam dioecesim pergere, salvo
praescripto can. 238, par. 2.
Can. 334. par. 1. Episcopi
residentiales sunt ordinarii et immediati pastores in dioecesibus sibi
commissis.
par. 2. In regimen tamen
dioecesis neque per se neque per alios, nec ullo sub titulo sese ingerere possunt,
nisi prius eiusdem dioecesis possessionem canonice ceperint; sed si ante suam
ad episcopatum designationem vicarii capitulares, officiales, oeconomi fuerint
renuntiati, haec officia etiam post desigantionem retinere et exercere possunt.
par. 3. Canonicam
dioecesis possessionem capiunt Episcopi residentiales simul ac in ipsa dioecesi
vel per se vel per procuratorem apostolicas litteras Capitulo ecclesiae
cathedralis ostenderint, praesente secretario Capituli vel cancellario Curiae,
qui rem in aeta referat.
Can. 335. par. 1. Ius ipsis et
officium est gubernandi dioecesim tum in spiritualibus tum in temporalibus cum
potestate legislativa, iudiciaria, coactiva ad normam sacrorum canonum
exercenda.
par. 2. Leges episcopales
statim a promulgatione obligare incipiunt, nisi aliud in ipsis caveatur; modus
autem promulgationis ab ipsomet Episcopo determinatur.
Can. 336. par. 1. Observantiam
legum ecelesiasticarum Episcopi urgeant; nec in iure communi dispensare
possunt, nisi ad normam can. 81.
par. 2. Advigilent ne
abusus in ecelesiasticam disciplinam irrepant, praesertim circa
administrationem Sacramentorum et Sacramentalium, cultum Dei et Sanctorum,
praedicationem verbi Dei, sacras indulgentias, implementum piarum voluntatum;
curentque ut puritas fidei ac morum in clero et populo conservetur, ut
fidelibus, praecipue pueris ac rudibus, pabulum doctrinae christianae
praebeatur, ut in scholis puerorum ac iuvenum institutio secundum catholicae
religionis principia tradatur.
par. 3. Circa
praedicationis munus, servetur praescriptum can.1327.
Can. 337. par. l. Episcopus in
tota dioecesi, ne exceptis quidem locis exemptis, potest pontificalia exercere;
non vero extra dioecesim sine expresso vel saltem rationabiliter praesumpto
consensu Ordinarii loci, et, si agatur de ecclesia exempta, de consensu
Superioris religiosi.
par. 2. Exercere
pontificalia in iure est sacras functiones peragere quae ex legibus liturgicis
requirunt insignia pontificalia, idest baculum et mitram.
par. 3. Episcopus,
licentiam concedens pontificalia exercendi in suo territorio, potest quoque
permittere usum throni cum baldachino.
Can. 338. par. l. Etiamsi
Episcopi Coadiutorem habeant, tenentur lege personalis in dioecesi residentiae.
par. 2. Praeterquam
causa visitationis Sacrorum Liminum, Conciliorum, quibus interesse debent, vel
civilis officii suis ecclesiis legitime adiuncti, abesse possunt aequa de causa
non ultra duos vel ad summum tres menses intra annum, sive continuos sive
intermissos, dummodo cautum sit ne ex ipsorum absentia dioecesis quidquam
detrimenti capiat: quod tamen tempus coniungi nequit sive cum tempore sibi
concesso occasione suae promotionis, vel visitationis Sacrorum Liminum, vel
assistentiae Concilio, sive cum tempore vacationum anni subsequentis.
par. 3. Ab ecclesia
cathedrali ne absint tempore Adventus et Quadragesimae, diebus Nativitatis,
Resurrectionis Domini, Pentecostes et Corporis Christi, nisi ex gravi et
urgenti causa.
par. 4. Si ultra sex
menses e dioecesi illegitime abfuerint, Episcopum Metropolita, ad normam can.
274, n. 4, Metropolitam antiquior Suffraganeus residens Sedi Apostolicae
denuntiet.
Can. 339. par. l. Debent quoque,
post captam sedis possessionem, omni exiguitatis redituum excusatione aut alia
quavis exceptione remota, omnibus dominicis aliisque festis diebus de
praecepto, etiam suppressis, Missam pro populo sibi commisso applicare.
par. 2. In festo
Nativitatis Domini, et si quod festum de praecepto in diem dominicam incidat,
satis est ut Missam unam pro populo applicent.
par. 3. Si festum ita
transferatur ut in die ad quem non solum fiat officium cum Missa festi
translati, sed serventur quoque obligationes audiendi Missam et abstinendi a
servilibus, Missa pro populo applicanda est in die ad quem; secus in die
a quo.
par. 4. Episcopus Missam
pro populo diebus supra indicatis per se ipse applicare debet; si ab eius
celebratione legitime impediatur, statis diebus applicet per alium; si neque id
praestare possit, quamprimum vel per se ipse vel per alium applicet alia die.
par. 5. Licet Episcopus
duas vel plures dioeceses aeque principaliter unitas regat aut, praeter
propriam dioecesim, aliam vel alias in administrationem habeat, obligationi
tamen satisfacit per celebrationem et applicationem unius Missae pro universo
populo sibi commisso.
par. 6. Episcopus, qui
obligationi de qua in superioribus paragraphis, non satisfecerit, quam citius
pro populo tot applicet Missas, quot omisit.
Can. 340. par. 1. Omnes Episcopi
tenentur singulis quinquenniis relationem Summo Pontifici facere super statu
dioecesis sibi commissae secundum formulam ab Apostolica Sede datam.
par. 2. Quinquennia sunt
fixa et communia, atque computantur a die 1 Ianuarii 1911; in primo quinquennii
anno relationem exhibere debent Episcopi Italiae, insularum Corsicae,
Sardiniae, Siciliae, Melitae, et aliarum minorum adiacentium; in altero,
Episcopi Hispaniae, Portugalliae, Galliae, Belgii, Hollandiae, Angliae, Sentiae
et Hiherniae, cum insulis adiacentibus; in tertio, ceteri Europae Episcopi, cum
insulis adiacentibus; in quarto, Episcopi totius Americae et insularum
adiacentium; in quinto, Episcopi Africae, Asiae, Australiae et insularum his
orbis partibus adiacentium.
par. 3. Si annus pro
exhibenda relatione assignatus inciderit ex toto vel ex parte in primum
biennium ab inito dioecesis regimine, Episcopus pro ea vice a conficienda et
exhibenda relatione abstinere potest.
Can. 341. par. l. Omnes et
singuli Episcopi eo anno quo relationem exhibere tenentur, ad Urbem; Beatorum
Apostolorum Petri et Pauli sepulcra veneraturi, accedant et Romano Pontifici se
sistant.
par. 2. Sed Episcopis
qui extra Europam sunt, permittitur ut alternis quinquenniis, idest singulis
decenniis, Urbem petant.
Can. 342 Episcopus debet praedictae
obligationi satisfacere per se vel per Coadiutorem, si quem habeat aut, ex
iustis causis a Sancta Sede probandis, per idoneum sacerdotem qui in eiusdem
Episcopi dioecesi resideat.
Can. 343. par. 1. Ad sanam et
orthodoxam doctrinam conservandam, bonos mores tuendos, pravos corrigendos,
pacem, innocentiam, pietatem et disciplinam in populo et clero promovendam
ceteraque pro ratione adiunctorum ad bonum religionis constituenda tenentur
Episcopi obligatione visitandae quotannis dioecesis vel ex toto vel ex parte,
ita ut saltem singulis quinquenniis universam vel ipsi per se vel, si fuerint
legitime impediti, per Vicarium Generalem aliumve lustrent.
par. 2. Fas est Episcopo
clericos duos etiam e Capitulo sive cathedrali sive collegiali sibi adsciscere
visitationis comites atque adiutores; eosque, quos maluerit, eiigere, reprobato
quocunque contrario privilegio vel consuetudine.
par. 3. Si obligationi
de qua in par. 1, Episcopus graviter defuerit, servetur praescriptum can. 274,
nn. 4, 5.
Can. 344. par. 1. Ordinariae
episcopali visitationi obnoxiae sunt personae, res ac loca pia, quamvis
exempta, quae intra dioecesis ambitum continentur, nisi probari possit
specialem a visitatione exemptionem fetisse ipsis ab Apostolica Sede concessam.
par. 2. Religiosos autem
exemptos Episcopus visitare potest in casibus tantum in iure expressis.
Can. 345. Visitator, in iis quae
obiectum et finem visitationis respiciunt, debet paterna forma procedere, et ab
eius praeceptis ac decretis datur recursus in devolutivo tantum; in aliis vero
causis; etiam tempore visitationis, Episcopus ad normam iuris procedat necesse
est.
Can. 346. Studeant Episcopi
debita cum diligentia, sine inutilibus tamen moris, pastoralem visitationem
absolvere: caveant, ne superfluis sumptibus cuiquam graves onerosive sint, neve
ratione visitationis ipsi aut quisquam suorum pro a suisve dona quodvis genus
petant aut accipiant, reprobata quavis contraria consuetudine; circa vero
victualia sibi suinque ministranda vel procurationes et expensas itineris,
servetur legitima locorum consuetudo.
Can. 347. In suo territorio
Episcopus praecedit omnibus Archiepiscopis et Episcopis, exceptis Cardinalibus,
Legatis Pontificiis et proprio Mctropolita; extra territorium serventur normae
traditae in can. 1Q6.
Can. 348. par. 1. Episcopi
titulares nullam possunt exercere potestatem in sua dioecesi, cuius nec
possessionem capiunt.
par. 2. Decet ex
caritate, citra tamen obligationem, ut aliquando Missae sacrificium pro sua
dioecesi applicent.
Can. 349. par. l. Ab accepta
authentica notitia peractae canonicae provisionis, Episcopi sive residentiales
sive titulares:
l.o Praeter
alia privilegia quae suis in titulis recensentur, fruuntur privilegiis de
quibus in can. 239, par. l, nn. 7-12; nec non n. 2, etiam quod spectat ad casus
Ordinario loci reservatos; n. 3, cum consensu saltem praesumpto Ordinarii loci;
n. 4, dummodo non teneantur celebrare in cathedrali; nn. 5, 6, ritibus tamen ab
Ecclesia praescriptis;
2.o Ius
habent deferendi insignia episcopalia ad normam legum liturgicarum.
par. 2. A capta vero
possessione Episcopi residentiales habent praeterea ius:
1.o Percipiendi
reditus mensae episcopalis;
2.o
Concedendi indulgentias quinquaginta dierum in suae iurisdictionis locis;
3.o Elevandi
in omnibus ecclesiis suae dioecesis thronum cum baldachino.
|