CAP. IX.

Non obstante certo canonicorum numero, etiam per Papam confirmato, providendum est receptis ultra numerum de superexcrescentibus fructibus; maxime si voluntarie per canonicos fuerint recepti.

Idem Clugiensi Episcopo.

Quum Martinus Ferrariensis canonicus, F. W., B. et G., canonicorum Ferrariensium, et magister G., Ferrariensis capituli procuratores ad sedem apostolicam accessissent, super quaestione, quam de praebendis et reditibus habebant ad invicem, dilectum filium nostrum S. Mariae in Cosmedin diaconum cardinalem eis concessimus auditorem, coram quo Dictus M. pro se ac quatuor sociis suis proposuit, quod Ferrarienses canonici, ut eo amplius suos reditus augmentarent, quo proventus ecclesiae, qui dividi consueverant inter plures, in usus cederent paucorum, quatuordecim praebendas tantum, praeter id, quod mensae communiter deputarunt, in eadem ecclesia contra antiquam consuetudinem statuerunt. Postmodum vero, contra constitutionem ipsam voluntarie venientes, dictos quinque in canonicos receperunt, nullis praebendis assignatis eisdem. Et licet eorum reditus non modicum fuerint argumentati, nondum tamen eis voluerunt ex superexcrescentibus reditibus providere. Verum ex adverso fuit propositum, quod olim de communi tam canonicorum, quam tunc Ferrariensis episcopi voluntate quatuordecim praebendarum numero in Ferrariensi ecclesia provida deliberatione instituto et apostolicae protectionis praesidio roborato, [tandem], quum una in eadem ecclesia praebenda vacasset, ad multam quorundam instantiam duos ad eam, et postmodum ad preces venerabilis fratris nostri Ferrariensis episcopi dictum M. et quendam alium sine praeiudicio dictae constitutionis in canonicos receperunt ita, quod ipsi canonici de canonia nihil perciperent, donec primi duo essent praebendas integre assecuti. Quumque per canonicorum industriam fuerit procuratum, ut ex possessionibus, quas [eadem] ecclesia tempore longo possedit, plures eis reditus solverentur, superexcrescentes reditus communi mensae, quae minus sufficiens fuerat, communiter deputaverunt, quos dicti quinque sibi postmodum petierunt contra capituli constitutionem in beneficium assignari. Quia vero super his plena nobis, sicut idem cardinalis asseruit, exhiberi non poterat certitudo, causam ipsam tuo duximus examini committendam. Mandamus, quatenus, quum in constitutione praedicta et confirmatione sedis apostolicae vel fuerit vel esse debuerit, sicut consuevit, expressum: “nisi in tantum excrescerent ecclesiae facultates, quod pluribus possent sufficere competenter,” et quum iidem canonici in derogationem suae constitutionis ad vacaturas praebendas quatuor receperunt ultra numerum constitutum, ab antiquis canonicis praebendas cum integritate percipientibus consuetas, superexcrescentes reditus praedictis canonicis appellatione remota facias assignari, ita tamen, quod, si ex eis pares potuerint cum aliis sortiri praebendas, quod superfuerit in communes canonicorum usus, sicut prius statuerant, sive aliter, prout melius videbitur, convertatur, revocatis in irritum omnibus, quaecunque ab alterutra partium in praeiudicium alterius post motam quaestionem coram episcopo Ferrariensi circa praebendas vel possessiones fuerint innovata. [Nullis literis etc. Dat. Rom. ap. S. Petr. XII. Kal. Mai. 1198.]