[306-372]

Jam Fronesis, dictante dea, superauerat arces
Sydereas, callemque nouum nodosque uiarum
Mirans, que tante quereretur pondera molis,
Ni proprios uisus rerum nouitate foueret
Et proprii partem ferret regina laboris.
Dum transit, miratur aquas, quas federat igni
Indiuisa loci series, nec flamma liquorem
Impedit, aut flamme certat liquor ille repugnans,
Sed pocius sua deponunt certaminis arma.
Nec iam natiuos querunt memorare tumultus
Quos ligat assensus discors, discordia conchors,
Pax inimica, fides fantastica, falsus amoris
Nexus, amicicia fallax, umbratile fedus.
Figit in hiis uisum mentemque Sophia, sagaci
Perquirens animo quis pacem fecit adesse,
Pax ubi nulla manet; quis Martem iussit abesse,
Mars ubi iura tenet; quis fedus nexuit illic,
Fedus ubi nullum; quis pacem miscuit ire,
Litigio fedus, liti coniunxit amorem.
Alcius inquirit Fronesis, feruencius instans,
An liquor iste fluat, sibi quem uicina maritat
Flamma poli flammeque truces contemperat iras;
An nebule faciem gestans formamque uaporis,
In speciem nubis expassus, in ethere summo
Pendeat et donet sicienti pocula flamme;
An glaciem gerat in specie reddatque figuram
Cristalli perdatque suum liquor ipse liquorem.
Sed tamen a Fronesi uiua racione probatur
Quod nullos illic possit torquere recursus
Humor nec proprio ualeat discurrere fluctu,
Cum gremium nullus ibi prebeat alueus illi,
Nec matrix terrena sinus expendat eidem,
Nec centrum repetens, natiuo pondere tractus,
Humor ad ima ruat, proprie grauitatis amicus,
Descensum cum flamma neget, sursumque manere
Cogat aquas, supraque liget quasi carcere clausas.
Nam qui furtiuo lapsu quasi nesciat ignis
A superis rorem descendere, sompniat ille
Philosophus, racione caret falsumque prophetat,
Occia sectatur, nubes et inania captat,
In scirpo nodum querens, in lumine fumum,
In piano scrupulum fingens, in luce tenebras.
Hac eciam racione probat quod nullus ibidem
Exalat uapor in nebulas, nec pendulus humor
Ethera uelat aquis, ubi nullas euomit auras
Terra, nec ignis ibi suspendit in ethere nubes.
Ex hiis concludit Fronesis quod celicus humor
Cristalli retinet speciem glaciemque figurat.
Que glacies, ignara gelu nec conscia brume,
Estatem magis agnoscit celique calores,
Ad uultus ignis minime dignata liquari.
Hoc solo magis illa stupet meliusque mouetur,
Qua nexus mediante fide, quo federe pacis
Frigida conueniunt calidis, fluitancia pigris.
Hic ubi nullus adest pacis mediator et omne
Fedus abest extrema ligans, quod pace reperta
Deleat hostiles rixas pugnamque recidat,
Defficit inquirens, querendo uincitur illa;
Quesitu superata suo sed uicta querelis
Deffectus queritur proprios; sic ista querela
Questio fit, Fronesi suspiria sola relinquens.
Nec mirum si cedit ad hec Prudencia, que sic
Excedunt matris Nature iura, quod eius
Exuperant cursus, ad que mens defficit, heret
Intellectus, hebet racio, sapiencia nutat,
Tullius ipse silet, mutescit musa Maronis,
Languet Aristotiles, Ptholomei sensus obumbrat.