LIBER OCTAVUS

[1-62]

Rupis in abrupto suspensa minansque ruinam,
Fortune domus in preceps descendit, et omnem
Ventorum patitur rabiem celique procellas
Sustinet, et raro Zephiri mansueta serenat
Aura domum flatusque Nothi Boreeque rigorem
Parcius abstergit lenis clemencia flatus.
Pars in monte sedet, pars altera montis in imo
Subsidet, et casum tanquam lapsura minatur.
Fulgurat argento, gemmis splendescit et auro
Resplendet pars una domus; pars altera uili
Materie deiecta iacet; pars ista superbit
Culmine sublimi, pars illa fatiscit hiatu.
Hic est Fortune sua mansio, si tamen usquam
Res manet instabilis, residet uaga, mobilis heret,
Cuius tota quies lapsus, constancia motus,
Voluere, stare, situs discurrere, scandere casus,
Cui modus et racio racionis egere, fidesque
Non seruare fidem, pietas pietate carere.
Hec est inconstans, incerta, uolubilis, anceps,
Errans, instabilis, uaga, que, dum stare putatur,
Occidit et falso mentitur gaudia risu.
Aspera blandiciis, in lumine nubila, pauper
Et diues, mansueta, ferox, predulcis, amara,
Ridendo plorans, stando uaga, ceca uidendo,
In leuitate manens, in lapsu firma, fidelis
In falso, leuis in uero stabilisque mouendo,
Hoc firmum seruans quod nunquam firma, fidele
Hoc solum retinens quod nesciat esse fidelis,
Hoc solo uerax quod semper falsa probetur,
Hoc solo stabilis quod semper mobilis erret,
Ambiguo uultu seducit forma uidentem.
Nam capitis pars anterior uestita capillis
Luxuriat, dum caluiciem pars altera luget.
Alter lasciuit oculus, dum profluit alter
In lacrimas; hie languet hebes dum fulgurat ille.
Pars uultus uiuit, uiuo flammata colore;
Pars moritur quam pallor habet, qua gracia uultus
Expirat, languet facies et forma liquescit.
Vna manus donat, retrahit manus altera donum:
Ampliat hec munus, nec munera contrahit; illa
Porrigit, hec auffert; hec comprimit, illa relaxat.
Gressus inequalis, retrogradus, hebrius, errans,
Progrediens retrograditur, multumque recedit
Procedens, pariter uelox et lentus eundo.
Nunc meliore toga splendet, nunc paupere cultu
Plebescens Fortuna iacet, nunc orphana ueste
Prostat et antiquos lugere uidetur honores.
Precipitem mouet illa rotam motusque laborem
Nulla quies claudit nec sistunt ocia motum.
Nam cum sepe manum dextram labor ille fatigat
Leua manus succedit ei fesseque sorori
Succurrit motumque rote uelocius urget.
Cuius turbo rapax, raptus celer, impetus anceps,
Inuoluens homines, a lapsus turbine nullum
Excipit et cunctos fati ludibria ferre
Cogit et in uarios homines descendere casus.
Hos premit, hos releuat; hos deicit, erigit illos:
Summa rote dum Cresus habet, tenet infima Codrus;
Julius ascendit, descendit Magnus et infra
Silla iacet; surgit Marius, sed cardine uerso
Silla redit, Marius premitur; sic cuncta uicissim
Turbo rapit uariatque uices Fortuna uolutans.