| Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
| Andrzej Frycz Modrzewski Commentatoriorum de Republica emendanda IntraText - Concordances (Hapax - words occurring once) |
Caput
1 VI | eorum causam agentem: ,,0btempera populo postulanti: non enim 2 X | Christo sic dictum est: ,,0mnes qui gladio utuntur, gladio 3 XVI | absoluendum excitarentur.~10. Commendationes, quae fiunt 4 XVI | superiore, a quo rogetur.~11. Cum autem nullum sit arctius 5 XVI | iudex posset, prouidit.~12. Illud quoque sanciendum, 6 XVI | tempora amicos sibi parare.~13. Iam illa sunt consideranda, 7 XVI | consultatione decernendum.~14. Considerationis est et 8 XVI | diligentius quaerendum.~15. Haud scio, an mos ille 9 XVI | emolumentum omnia conferat.~16. Omnis multitudo, ait uetus 10 XVI | contumax pronunciaretur.~17. Hic de iudicibus generalibus, 11 XVI | incommoda considerentur.~18. Tot enim tantaeque causae 12 X | gladio peribunt." Matthaei 26. Exodi 21. ,,Qui hominem 13 XXI | inops, uel mandatum domini "36 plano et dilucido sermone 14 XVI | inferiore ad superiorem iudicem.~8. Iudices rerum ecclesiasticarum 15 XVI | possent, a ditioribus uel abbatibus uel episcopis petendi essent. 16 XVI | mutuae animos illorum a uero abduoere possunt. Quod non tam facile 17 VI | multorum hominum mentes a recto aberrare faciant, citius iudex inter 18 XVI | uel si eius tempus procul abesset, rex sua authoritate confirmaret 19 XVI | sacrosancta esset, tamen abeuntibus magistratu actio iniuriarum 20 XVI | eiusmodi iudicibus propterea abhorrent, quod periculosum uideatur 21 XXI | commentariorum immensitas abiiciatur, simplex et aperta ratio 22 III | alienis insidietur, fraudet, abiuret, rapiat, multa licenter 23 X | diuina uero pro rerum furto ablatarum uarietate alii quintuplo, 24 X | eis perditum fuerit rerum ablatione, quam amicorum interfectione.~ 25 XIX | Non igiitur munus eius abominandum neque ipse fama, consuetudine 26 XXI | constituebantur, uetera abrogabantur, noua excogitabantur. Hinc 27 XV | in iudiciis obseruatur, abrogandus est. Solent enim ii ad iurandum 28 XVIII| consulere, ne aut desuetudine abrogentur, aut temeritate et audacia 29 III | caput illius ceruicibus abscinditur. Nam lex est, ut plebeius 30 XVI | constringeret. Ac ne ob eius absentiam iudicia negligentius fierent, 31 XVIII| sontes puniri, quam insontes absolui. Sola accusantem niti ueritate 32 XV | esset; itaque iudex reum absoluit. Sed res inter partes simulate 33 XV | omne enim incommodum ex absolutione rei ad tertium, in quem 34 XVI | seruorum, damnationis et absolutionis. Haec seruitus ex Christianorum 35 XXI | perfectum et numeris omnibus absolutum principem respexisse uidentur, 36 XVIII| Muraena M. Cicerone defendente absolutus, tantum abest ut se inimicum 37 XXI | suorum subditorum prorsus abstinuisse? Quas cum tu inuitis illis 38 X | quantumuis feroces a facinoribus abstrahit, mortis securitas cum spe 39 II | multarum enim rerum rationes abstrusae sunt, nonnullarum etiam 40 X | non certa ratione ad tot absurditates excogitandas gubernatos? 41 XVI | salubri et rebus necessariis abundanti ac in primis, qui aequaliter, 42 III | dominis, utcunque illud abundet opibus ac honoribus. Ecquae 43 XVI | metuenda est. Quin ergo abusui, quantum licet, occurramus, 44 XVI | diximus, improbare, quam abusum metuere uidentur. Negari 45 XVIII| ne longitudine orationis abuterentur ad offundendas iudici tenebras. 46 III | clari origine, ii nimium abutuntur optima sententia, eam a 47 III | inspicienda uulnera ab iudice accedebant, quaerebant, utrius percussorum 48 III | constituendam, tamen illa quoque accedit causa, quod quo quisque 49 XIII | caminos, focos et loca omnia accendendo igni exstructa sint argilla 50 XXI | cupiditates principum animos accendens, extinguenda et ex republica 51 XIII | ciuitatem, ubi ignes solent accendi, praesertim in contignationibus 52 XIII | occasum ne in ullis aedibus accenditor.~Foenum, stramen et id genus 53 X | Quid ita? Quia rabies, ira accensorum nonnihil resedit. Rationi 54 XI | aut modis aliis indignis acceperint, grauius puniantur, quam 55 XXI | noua mandata de redeundo accepero? Nullus, opinor, nisi qui 56 XIIII| fecerunt iniuriam, et qui acceperunt, et qui ab ea sunt remoti, 57 X | Romano, primum excogitatam accepimus, eandem a maioribus nostris 58 VI | maioribus quasi per manus acceptae multorum hominum mentes 59 VI | habere nequit, ut aliunde sit accersendus. Verumtamen non est improbandus 60 XVIII| egredi neu praesidiis aliunde accersitis uti liceat. Facete admodum 61 VI | remotioribus municipiis accersunt, solent esse nimium rapaces, 62 XV | plerunque. Qui enim moribus accersuntur, prorsus ignoti solent esse, 63 III | neutra in alteram ullus accessus fiat, neutra alterius ope 64 XVI | communicarent. Multa incommoda accidunt ex prorogationibus iudicialibus 65 XVIII| stipati aut etiam armis accincti ueniant in iudicium. Quorsum 66 XVII | uenirent, eos aliquid a fisco accipere ualde incommodum reipublicae. 67 XVI | esset, ne quid in muneribus acciperent. Corrumpunt enim fere iudicia, 68 VI | restituantur, ut duplum spoliatus accipiat, duplum thesauro reipublicae 69 XX | priuatis. Quod cum in uniuersum accipiendum sit, tum uero de homicidii, 70 III | et calcibus inferentes et accipientes inuicem uulnera, ut tandem 71 X | reus est sanguinis, precium accipitote, sed statim morte plectitor". 72 XVI | uenisset, unam illi aurem accommodaret, se enim alteram alteri 73 XIIII| tecum sit, primos ante te accubitus appetit. Si eadem uia tecum 74 I | studet, cogitur leges ferre accuratius ac poenas subinde magie 75 XVIII| uir bonus eiusque, cuius accusabatur, criminis minime sibi conscius, 76 XVIII| reipublicae studioso ad accusandum descendisse. Itaque uir 77 XVIII| quam insontes absolui. Sola accusantem niti ueritate honestum est, 78 XIIII| comprehenduntur, cum sceleris sunt accusati: qui habent aliquas, non 79 XVI | ubi idem iudex fuerit qui accusator. Quocirca et coloni et omnes 80 XX | mulctarum uel ad iudicem, uel ad accusatorem perueniat, sed uel ad partem 81 III | percussor, ad iudicem sistitur, accusatur, caput illius ceruicibus 82 III | aequabilitate. Ecqui domini acerbiores sunt animi perturbabionibus? 83 X | maior dignitate existit, hoc acerbioribus aut certe iustis et debitis 84 X | exfcrema haec et omnium acerbissima calamitas, ut eorum caedes 85 X | confirmauerit; quae seruitutem acerbissimam plebi imposuerit; quae seminarium 86 XVIII| eam laesisse putarentur, acernme pugnaret.~3. Nec incommodum 87 X | crimina, iquae nemo non putet acerrimis poeniis esse uindicanda. 88 XVI | genere experiri cum eo, quem aceuset. Qui iudex secus faciat, 89 X | reipublicae omnes libentissime acquiescamus. Quis igitur non existimet, 90 VII | eiusmodi et quomodo uel acquiratur, uel soluatur. Et hic de 91 VII | Militaris honor partim meritis acquiritur in rempublicam, partim certis 92 III | utrunque peraeque fuisse acrem, ut prorsus ignotum sibi 93 III | etsi satis est ad poenam acriorem constituendam, tamen illa 94 III | quam si pauperum uiolatores acrius puniantur, quam diuitum. 95 II | sit dux et magistra uibae actionumque omnium; quam qui abiiciunt, 96 XVIII| alios id curant suae causae actores, qui illis ornamenta ac 97 XXI | conscribantur.~1. Qua de re saepe actum est in conuentibus anniuersariis, 98 XVIII| applicent, ex quibus tandem acute argumententur puniendum 99 XXI | excolitur, ita fit, ut alli acutius cernant aliis. Atque utinam 100 XXI | et aura populari alienis. Addamus, si uidetur, ad illos eos 101 XVI | secum fore existimet.~7. Addat autem iudex sententiae a 102 X | diminutionem quandam eos pati, ne addatur eis exfcrema haec et omnium 103 XXI | potissimum debeant sequi. His adde mandata principis in alicuius 104 VI | duplum thesauro reipublicae addicatur.~5. Sufficit uni unus magistratus 105 X | eius, cui res sustulissent, addicebantur, uel iis uendebantur, qui 106 XIII | eius thesauro ciuitatis addicuntor.~Hucusque leges de incendiis, 107 XVI | aliquoties admonitus quaedam addiderit, quaedam mutauerit. Recte 108 XXI | legislator et legem breui addita interpretatione illustrare 109 XXI | perspicuis et rationibus additis. 4. et de rebus similibus 110 X | XXIIII horas subsequente additur, non iam tum impune fore, 111 X | insequente in eas loci angustias adducatur, unde incolumis euadere 112 XIII | equis praesto erunt, uasa adducturi, ab oneribus urnarum, securium 113 XIII | quas scripsi, misericordia adductus, quod uideam incredibilem 114 II | contrarii uetantur. Sed legibus adduntur praemia et poenae, ut iis 115 XX | adire prohibetur, uel si adeat, altero die exturbatur. 116 XXI | si lege potestas eis erit adempta tum redimendi scultetum 117 X | summorum reipublicae honorum ademptam esse hancque quasi capitis 118 XIII | aedibus mox excurrito, ignes adesse clamato. Ni faxit, capitale 119 XVI | citatorum loco et ordine suo adesset. Qui negligeret, contumax 120 XVI | leuium causa difficiles se in adeundo praebent, causas exacte 121 XV | illi soli seruies; ipsi adhaerebis iurabisque per nomen illius." 122 XVIII| iudiciumque frustrandum adhibeantur, toliendae sunt e medio 123 III | tanquam medicina, in qua adhibenda nemo peritus medicus habet 124 XV | Solent enim ii ad iurandum adhiberi, a quorum uel memoria uel 125 XIII | opprimendis praecepta hic uulgaria adiicere eaque in hanc edictorum 126 XXI | reipublicae scribendas animum adiiceret, hic certe legibus Romanis 127 III | supplicia constituens potestatem adimat ab iniuria sere defendendi? 128 III | legibus ac poenarum seueritate adimatur licentia peccandi. Foedissima 129 VI | eiusmodi iudices post depositam adininistrationem qumquaginta dies resideant, 130 XVI | personae respectu obtinendam et adipiscendam. Ac iudicium quidem illud 131 XVIII| ei quiccunque largitione adipisceretur magistratum diem dicturum 132 XX | permittatur, nam uel eas adire prohibetur, uel si adeat, 133 VIII | In prioribus numeratur aditio haereditatis seu testamento, 134 XXI | eadem illa iure Mazouitico adiudicantur? Oportuit homines talium 135 XVI | renuentis eique uiuum puerum adiudicauit. Multae in causis existere 136 XXI | legi ratio et causa fuerit adiuncta, certe ea non sinet uel 137 XVI | iudicet, pro assessoribus adiungantur? Ad haec etiam, si sint 138 XVI | alterutram sententiam se adiungeret, qui tamen ad imparem numerum 139 XXI | sed ex legum praescripto administranda est. Tyrannica enim est 140 XXI | tueatur, iudicia seuere administret. Ciues uero decet, ut magistratibus 141 XXI | exerceatur. Atque illud mihi admirari subit tam ineptam interpretationem 142 III | institutus tantum scelus admiserit, isti fortasse parum bene 143 III | eos, qui capitalia crimina admisissent, consistit, sed cum in caecis 144 X | homicida, qui crimen capitale admisisset, nec ob domum reditionem, 145 X | ecclesiam et ritus diuinos admisit, quam ille poenitentiae 146 XII | publica uero munera nullo modo admittantur. Bonorum enim industriae 147 IIII | exceptis nescio an sit alia admittenda. Debent autem leges quemque 148 XVIII| ad publicas accusationes admittendi sunt, quod crimen et iniuria 149 XVI | confirmatur, sed ipsi scribentes admonentur ad peruestiganda multa, 150 XVIII| quid facto opus esset, admonere; ita inuidia inter multos 151 X | asses pendi iubebat. Inde admoniti, praetores de aestimandis 152 XVI | pronunciaturus, aliquoties admonitus quaedam addiderit, quaedam 153 X | manum ad succidendum arborem admouerit ferrumque e capulo elapsum 154 X | Rationi iam locus est aliquis; adsunt monitores, qui nos ad lenitatem 155 XVI | ciuium quam peregrinorum et aduenarum cognoscant? Praeterea multitudine 156 XVIII| iudicum amoueantur. Soli adueniant, inter quos res agitur, 157 X | omnia apte cohaerent. Tempus aduenit, quo homicidium, quod interuallo 158 XIIII| ministros sibi comparat, aduersum te ita se gerit, ut truces 159 XVI | profiteatur, sed est potius adulatoris et iusticiae peruersoris. 160 VI | scurrarum, ebriosorum, adulatorum torba procul ab eis pellatur, 161 X | atque capitali uindicetur. Adulteria, furta, periuria, talia 162 XX | tum uero de homicidii, adulterii, uirginum uitiatarum et 163 XIIII| modo caueri possit, quod in adulteriis, stupris uirginum et similibus 164 X | 3. item in uiolentos, in adulteros, in fures. 4. item m homicidas. 165 XVIII| facultatum, ut soluere possit aduocato, qui se tueatur, huic respublica 166 XVI | tanquam insula, templum aedificaretur, ubi iudices cum suis omnibus 167 XIII | Camini eriguntor ultra summa aedium cacumina, ne scintillae 168 III | illi est morbi genus, quo aeger afficiatur, cognouisse, 169 XVI | ore omnium est nec iuris aequabilitas, qua stant bene fundatae 170 III | decernendi et exequendi aequabilitate. Ecqui domini acerbiores 171 XVI | abundanti ac in primis, qui aequaliter, quantum fieri posset, a 172 II | qui sponte sua boni et aequi parum sint obseruantes. 173 XVI | causae iudex, non sibi sit aequior quam reo. Quod si quis est, 174 XVI | regulamque certam direxisse. Aequiore etiam animo, qui damnatus 175 X | sceleri irrogare uoluisse aequiores atque homicidio? Non tantum 176 XVIII| Est enim Deus ille iudex aequissimus et oculatissimus, omne puniens 177 XXI | nec bonis consiliis, nec aequitati, cum animum prauae ac distortae 178 XX | rege ac res iudicata ex aerario soluatur ei, cui debetur. 179 III | noscant, deinde nec aquam, nec aerem, nec solem habeant communem? 180 X | XII tabularum iniurias XXV aeris poena uindicari, seruum 181 XVI | afferret reipublicae, ex iis aestimare licet, qui honoribus titulotenus 182 VI | est. Nihil autem refert, aetate sit puer an moribus. Ergo 183 XXI | qui et historias omnium aetatum et philosophorum de moribus 184 X | capiitalis? Atqui lex illa aeterna est humano generi diuinitus 185 X | eos, qui iniuria aliquem affecissent. 2. Leges scribendae in 186 XVI | prioris partis praefectum affecit. Quem cum largitione corruptum 187 XVI | misericordia, nec ulla peruersa affectione, sed sola ueritate ducantur 188 XXI | animum prauae ac distortae affectiones occuparunt.~2. Neque illud 189 X | monstrant, quomodo animus sit affectus hominum iratorum. Nullus 190 XVI | ignauos, quod quam perniciem afferret reipublicae, ex iis aestimare 191 XVI | de praesumptionibus, c. Afferte. Caeterum ubi comecturae 192 XXI | uertuntur iudicibusque magnam afferunt dubitationem ignaris, quid 193 XI | qui poti alios iniuria afficiant, quam sicci, e republica 194 III | uirtutes easdem iisdem praemiis afficiat, morbis item et uitiis iisdem 195 X | allcuius ignominiae nota afficiendi. Nemo existimet ullum, quantumuis 196 XIX | detruncabit, uel aliis suppliciis afficiet? An ipse iudex? An nemo 197 X | et amibitiosi rempublicam afficiunt. Veteres quidem Romani seuerius 198 VIII | dominio et de iure in re, quae affinia dominii censentur. Haec 199 X | securitate; nihil nos tangit afflictio plebis, in quam haec potissimum 200 XIIII| innocentem uel horam unam affligi, curandum est, ut de causis 201 X | copiis quidem rerum omnium afflueret, fit ut in societate hac 202 XXI | esse, quod illi spiritu Dei agantur sponteque faciant, quae 203 X | illas uult conseruatas. Age nunc, sit iste carcer annuus 204 XV | simulate et ex composito agebatur, omne enim incommodum ex 205 VII | haec de priuatis personis agemdum ac earum uarietate: quae 206 XXI | naturae et iudicium de rebus agendis uirorum sapientum." Princeps 207 VI | magistratuum, quid illis agendom, quatenus, quomodo. Et actio 208 VI | ad Samuelem, eorum causam agentem: ,,0btempera populo postulanti: 209 XVIII| defensoribus tum suas causas agentibus, 2. tum publicas. 3. De 210 XIIII| dum de poenarum uarietate ageremus. Et quia iniquum est, innocentem 211 XV | conspirantes causam in foro agerent. Cum autem reo iusiurandum 212 X | et in foro et in senatu agitata sunt, maioribus nostris ( 213 XVI | multa, quae sola mentis agitatione uix possent odorare?~9. 214 XVI | in conuentibus aliquando agitatum esse, sed res nescio quibus 215 XVI | puer secaretur, diceret, agnouit Salomon uere maternam uocem, 216 X | multis pecoribus, si nulli agricolae erunt? Quis amictum et ornatum, 217 X | et foris, in urbe et in agro, in profanis et sacris locis? 218 XVI | rusticarentur, hortos et agros colerent eaque tanquam in 219 XVIII| quidem partes accusatoris agunt, uel absoluendum, si defensoris. 220 XIII | adsunto, quae necessaria sint, agunto. Non uenientes tribules 221 XXI | respublica quasi corpus alicuius ainimantis unum, cuius membra omnia 222 X | iniuriarum odium et furor tenuium alatur et inueterascat atque etiam, 223 XVI | molesti, proponant iudices in albo curiae suae ordinem iudicandarum 224 XXI | immodicos et in familiam alendam et in supellectilem uariam 225 XII | plures quam pro facultatibus alere consueuerunt, cum quibus 226 | aliam 227 VII | uarietate: quae sui, quae alieni sint iuris, quod sit ius 228 VI | praeficere extraneum et alienigenam." In his uerbis considerare 229 XXI | senties, nec diu sudore alieno frueris. Omnino reipublicae 230 XVIII| obtinendis, uel facinoribus aliiis perpetrandis aliquid commisissent, 231 XIII | oneribus urnarum, securium et alils liberi sunto, ut sunt coctores 232 X | Quis enim suppeditabit alimenta et nobis et multis pecoribus, 233 XIIII| sunt accusati: qui habent aliquas, non comprehenduntur, quamuis 234 | Aliqui 235 | aliquibus 236 XVI | seratentiam pronunciaturus, aliquoties admonitus quaedam addiderit, 237 | alius 238 XXI | permittunt? Haec enim et alla permulta a Bartholo iurisperito 239 XI | cuius usum perniciem illis allaturum putaret. Pittaci uetus lex 240 XVI | in hoc collegium iudicum allegerentur. Quam electionem uel conuentus, 241 XXI | modo excolitur, ita fit, ut alli acutius cernant aliis. Atque 242 XVI | commoditates, quas diximus, aliquos allicerent ad petendum hoc munus iudicandi, 243 XXI | imperare duxerunt atque quod allis, id sibi quoque minime licere 244 XVI | esse non modicae partium altercationes. Ne autem partes, quae litigarent, 245 III | puniendi essent, qui in altiore dignitatis gradu constituti 246 III | grauius puniantur, qui altiorem dignitatis gradum tenent, 247 X | soluas. Hoc praeceptum si altius insederit animis nostris, 248 X | tanquam uehemens procella ex alto ruat, nosque omnes, domos, 249 XXI | quam uestrorum commodorum amantes, a uobis ipsis hunc ordinem 250 XVI | si non ii deligantur, qui ambiant quiue impotentius se in 251 VI | extraneis praeripitur ansa ambiendi imperia nationum diuersarum, 252 VI | est.~3. Quod si improbe ambientibus magistratus negandi, quanto 253 VI | reipublicae sed sua causa ambire uidentur. Optime Hadrianus 254 XVI | fauerent, uel a quibus maxime ambiti essent, eos iudices facerent 255 VI | priuatim, tum publice. Ergo ambitio legibus prohibenda est et 256 XXI | doctrinae genere uersatis, ab ambitione et aura populari alienis. 257 XVI | iudiciis perspexissent. Aliter ambitioni occasio non praecideretur, 258 X | coercendae. Quod ita fiet, si et ambitiosi nota aliqua inurentur et 259 XVI | libro dicemus. Quoniam autem ambitiosorum et fucorum magnus est ubique 260 X | 6. item in foeneratores ambitiosos.~Iam de imuriis constituendum 261 XVIII| Muraenam consulem designatum ambitus, quod per largitionem obtinuisset. 262 III | alter equestris ordinis, ambo diuites agri et opibus pollentes, 263 X | imperator Romanus impulsu Ambrosii episcopi Mediolani edixit, 264 X | quibus foeneratores auari et amibitiosi rempublicam afficiunt. Veteres 265 XXI | plus uel temporibus, uel amicis, uel affectionibus priuatis 266 VI | communio, necessitudines, amicitiae, inimicitiae uel inter uiuos 267 VI | recte dicet, inter quos amicitias uel inimicitias habeat nullas. 268 X | nulli agricolae erunt? Quis amictum et ornatum, si nulli opifices? 269 X | plebeium sanguinem nunquam amicum esse nobilitati. Et hoc 270 XX | recuperatione agatur rerum amissarum) publice possideantur a 271 XI | cuius in regno fortitudinem amitti, ueternum omnia occupare 272 XVIII| arma a subselliis iudicum amoueantur. Soli adueniant, inter quos 273 XVI | uictus et magistratu est amouendus, et iustis poenis usque 274 XVI | ueteribus perhibentur. Erant et Amphictyones, publicum consilium ex septem 275 XVI | necessariam et salutarem amplectamur? Mihi quidem tyrannidi occurri 276 XXI | aut ad modum iam dictum amplificanda. Non decet uos, qui gubernatiis 277 III | non ad potentum licentiam amplificandam, sed ad iniurias a tenuibus 278 X | ut causas criminis huius amplificemus, cum illi ipsi, a quibus 279 XXI | quas prae ceteris habent ampliores, nomine moribus nostris 280 X | sermonibusque uulgi contemptis omnem amplitudinem et dignitatem in uirtute 281 X | iudicemus. Maiestas igitur est amplitudo et dignitas reipublicae 282 XVI | poenis usque ad capitis amputationem afficiendus. Sit autem unicuilibet 283 X | sui laetari, malis autem angi et laborare. At nunc dum 284 X | ab insequente in eas loci angustias adducatur, unde incolumis 285 II | necesse est. Haec enim quasi anima legum iudicatur, hac homines 286 XI | et ipsa digna sit per se animaduersione et mater sit infinitorum 287 XVI | iudicum exactos, potestas animaduertendi. Id enim olim Romae usitatum 288 XX | Est itaque regis in eos animaduertere, qui iudicatum soluere recusent. 289 XXI | se hominem esse, hoc est, animal erroribus obnoxium utque 290 X | rempublicam uel principem fuisset animatus, ad haeredes et liberos, 291 XXI | actum est in conuentibus anniuersariis, sed semper multa desiderata 292 XVIII| intricatiores reddunt et in multos annos extrahunt. Sic enim ex fortunis 293 XV | iurisiurandi diligenter annotanda sunt. Quamuis enim omnis 294 XVI | iisdem iudicibus pecunia annua danda et unde conquirenda 295 XVI | Cumque altera mulierum annueret, altera renueret atque haec 296 XIII | ex suo numero tribunos in annum eligunto, eo quidem die, 297 X | numi Polonici cum carcere annuo coniuncti, certe Deus eam 298 X | exaggerando, si quidem in carcerem annuum homicidae coniicerentur. 299 X | Age nunc, sit iste carcer annuus grauior poena capitali, 300 VI | et extraneis praeripitur ansa ambiendi imperia nationum 301 XXI | peperit interpretes, simulque ansas dedit uarias litigiorum. 302 X | imprudentiam percusserit, quem antea non oderit, ut si qui in 303 X | Caimo fratricida summa animi anxietate presso omniaque ob caedem 304 XXI | aperta ratio aequitatis aperiatur. Hinc sequetur iudiciorum 305 XXI | immensitas abiiciatur, simplex et aperta ratio aequitatis aperiatur. 306 XXI | facienda non sunt, Paulo apostolo teste, ut eueniant bona 307 XXI | esse, quam si perseuerantia apparuerit iudicim animi fuisse." 308 XVI | quem Perlamenti nomine appellant. Cur igitur et nos non imitemur 309 X | uirtutis nomine, fortes eos appellantes ac magnanimos, qui suam 310 XVI | et conuentum uniuersorum appellari permitterent causamque partium, 311 XVI | nostris prouinciis ad se appellatione delatas iudicarent; quos 312 XVI | tulit coram iudice, qui appellatus est, tuenda sit, necne? 313 XIIII| primos ante te accubitus appetit. Si eadem uia tecum pergat, 314 XII | industriae inuident, aliena appetunt rebusque nouandis semper 315 XVIII| gentilicios uel per uim applicent, ex quibus tandem acute 316 XVI | omnes recte sentientes illud approbare cogantur. Fit eius mentio 317 X | occidisset? Scilicet omnia apte cohaerent. Tempus aduenit, 318 VI | oportet et ad quas quisque res aptus est. Qui peritiam habent 319 XIII | securim, urnam, uas ante aedes aqua plenum.~Quia autem nec instrumenta 320 III | nec se noscant, deinde nec aquam, nec aerem, nec solem habeant 321 X | proxlmum suum, is uel ab ara mea ad necem auellitor.” 322 III | ab illis tanquam telae aranearum perrumpantur. Ut enim omittam 323 XV | male se functos officio arbitrantur, si eum, in cuius rem iurant, 324 III | belluae iniectis, eam pro suo arbitrata circumagere? Haec quidem 325 XXI | Certe enim respublica non arbitrio principis, sed ex legum 326 X | profectus manum ad succidendum arborem admouerit ferrumque e capulo 327 X | Solon homines ab iniurus arcendos putabat, ut omnibus faceret, 328 X | templique ingressu instituit arcere nec prius eum in ecclesiam 329 III | alterutrum tantum capitis iudiaio arcessendum. Duos enim, ob unum homicidium, 330 VI | iudices. In municipiorum et arcium praefectos eligantur, qui 331 XVI | 11. Cum autem nullum sit arctius uinculum ad officium debitum 332 XIII | persequimur non tam fortasse ardua et recondita, quam necessaria, 333 XVI | Erant apud Athenienses Areopagitae multis praeclarissimis iudiciis 334 XVIII| praeconis (quod olim iussu Areopagitarum Athenis factum est) interdicendae 335 XVI | uelle dicebat. Quod et in Areopagitis in primis laudatur, qui 336 X | suis aureis scilicet et argenteis ad summos honores ascendere 337 VI | equos, ne multas uxores neue argenti aurique multum habeto. Cumque 338 X | aulaeis, ueste preciosa, argento, auro et numerosa familia 339 XIII | accendendo igni exstructa sint argilla et rebus aliis probe munita.~ 340 XV | scias rei, cuius abs te arguatur, insontem esse. Est autem 341 X | maiestatem, ut quis eius laesae argui possit, recte iudicemus. 342 XVIII| ex quibus tandem acute argumententur puniendum esse illum, qui 343 XVI | profectum. Imo uero tantum argumenti ac rationis habet, ut omnes 344 XVIII| suis ipsarum rationibus ac argumentis, non ex personarum, nec 345 I | in aliqua republica magno argumento esse prauae educationis 346 XXI | scripsisse. Quanto melius Aristoteles: ,,Non hominem," inquit, ,, 347 X | rabiem improborum semper armauerit; quae quietos et innocentes 348 III | neget sibi nata, nihil non arroget armis.~Quod si quid in eum 349 XII | profiteri, quam quisque artem exerceat, unde sumptus faciat 350 XXI | propria, in qua ingenium et artes poterunt exercere suas. 351 XXI | uersati. Est enim horum quoque artificum haec tractatio propria, 352 XVI | certos et probatos esse, qui artis suae opera faciant, ita 353 XXI | uersati sint, earum uero artium, quae fontes legum et omnis 354 X | argenteis ad summos honores ascendere contendunt, ad quos si detur 355 XVI | iudices, eos sibi collegas asciscant, quorum industriam, peritiam 356 XVI | Cambyses, Persarum rex Sisamnem Asiae prioris partis praefectum 357 X | neque durum aliquid, neque asperum eos sustinere uellet, ac 358 X | poena capitali homicidis asscribenda simul addidit causam, inquiens: ,, 359 X | augendarum, tum honorum assequendorum cupiditates coercendae. 360 III | reliquis uitiis coerceant, asserant autem in prudentiam, modestiam, 361 XIII | contignationibus supernis asseruantor.~Igne aedificia petente 362 X | mox singulis singulos XXV asses pendi iubebat. Inde admoniti, 363 XV | persuadeat uerum esse, quod asseuerat, Deum testem inuocat eundemque, 364 XXI | debeamus, impendentes uero assiduis gemitibus et precibus auertere. 365 X | uindicari, seruum cum sacculo assium sequi se iussit, ipse obuios 366 X | iniuriam iudicio persequendi. Assuefaciebat nimirum omnes in eadem republica 367 X | republica populares optimatesque assuescere, ut nihil dicant sentiantque, 368 X | subditi sui ad eum modum assuescerent.Si princeps es ac uel ea, 369 XVI | in conuentu uniuersorum assumitur, qui non iisdem uitiis laboret, 370 XVI | cauillationes excogitatae astutia et malitia partium in suam 371 XVI | respublicas Graeciae. Erant apud Athenienses Areopagitae multis praeclarissimis 372 III | imperium nimia seruitute, ita Atheniensium immodica libertate interiisse. 373 XVIII| olim iussu Areopagitarum Athenis factum est) interdicendae 374 X | qui nuper stylo non tam atramento quam ueneno tincto publice 375 III | prorsus ignotum sibi esset, ab atro uulnera magis noxia acceperit. 376 XVI | cogeretur. Ita rex barbarus atroci ac noua poena iudicis, ne 377 V | aut etiam leges nonnullas attigero. Optandum autem esset, ut 378 X | sit in praesentia quaedam attigisse ex oraculis diuinis, quae 379 X | iniuriae, quibus foeneratores auari et amibitiosi rempublicam 380 XXI | haberet, tunc quidem dominis auaris occasio daretur, subditos, 381 XII | Israeliticum in immensum auctum ita diuisit, ut singulis 382 XVIII| abrogentur, aut temeritate et audacia alicuius uiolentur. Ad haec 383 X | deteriores et ad inlurias audaciores. Omnium autem maxime decet 384 XVI | uiam uirtutis deserere non audebant nec in tyrannidem facile 385 XVIII| defensoris. Non raro accidit, ut audiendis eiusmodi cantilenis~ ~Polloni 386 XXI | quae unius principis dicto audientes sint. Nam hoc profecto monstri 387 XVI | citatus seu coram, quod audio seruari in Lituania, seu 388 X | delinquis, nihilo tamen secius audis, quam si multa peccasses, 389 XV | dicturus est, uiderit, an uero audiuerit tantum? An sit doctus ab 390 XVIII| et iudici, et aduersario? Audiui magnum quendam et iudiciorum 391 X | uel ab ara mea ad necem auellitor.” Ergo seu quis telo ligneo 392 XVIII| mentis a ueri cognitione auertendiae, uel aduersarii opprimendi 393 XXI | assiduis gemitibus et precibus auertere. Qui enim non emendant mores, 394 XVI | discesserat. Haec difficultas auferetur, si iudex de scripto dixerit 395 X | cauendum et nimiae tum opum augendarum, tum honorum assequendorum 396 XVI | refert hunc numerum minui augeriue aut etiam ex singulis municipiis 397 XXI | respexerit, nam et mulierculam Augustam eadem piriuilegia a principe 398 X | furorem incitant ad ulciscendi auiditatem tumoremque mentis plus satis 399 X | detur eis peruenire, tum se aulaeis, ueste preciosa, argento, 400 XII | luxui omnesque a turpi ocio auocarentur ad honestas actiones. Multi 401 XXI | uersatis, ab ambitione et aura populari alienis. Addamus, 402 X | Atque illi gradibus suis aureis scilicet et argenteis ad 403 X | haec omnia canuntur surdis auribus: nihil moramur tot accusationes; 404 VI | multas uxores neue argenti aurique multum habeto. Cumque sine 405 X | ueste preciosa, argento, auro et numerosa familia hoc 406 X | tot plebeios interficere ausint nec quicquam plerisque usitatius 407 XXI | palinodiam paulo post canere author non dubitat." Si igitur 408 XXI | qui legiis de sculteris authores erant, domini scultetorum 409 XI | cantilenae obscoenae una cum authoribus ex ciuitatibus eiiciantur, 410 XIIII| nullis rationibus nullisque authoritatibus agi potest, qui res odiosissimas 411 III | coniuncta sit, uix in ulla barbaria locum habet; tantum abest, 412 XVI | respublicae, sed seruitus barbarica, qua dominus fingitur potestatem 413 XVI | subire cogeretur. Ita rex barbarus atroci ac noua poena iudicis, 414 XXI | enim et alla permulta a Bartholo iurisperito copiose sunt 415 XVI | festo Margaretae ad festum Bartholomaei extenditur. In hunc numerum 416 III | ciues omnes tranquille et beate uiuere possint; in qua ille 417 XVI | hancque sibi uiam ad illa beatorum domicilia tutam et expeditam 418 X | prouenire possent uel in bellis, uel in laboribus domesticis 419 VI | moribus nostris duces in bello, sui quisque municipii. 420 III | quam lupatis in os tantae belluae iniectis, eam pro suo arbitrata 421 VI | municipiorum, quorum sunt beneficiarii. (Quos enim ex remotioribus 422 III | quae loquuntur. Etenim benemerita sunt ea intelligenda, quibus 423 XVIII| sibi conscius, nihil de beneuolentia in Catonem sua remisit, 424 VI | est. Apud nos multi regis benignitate aucti sunt beneficiis summis, 425 XI | Turcas suos natura molles et bibaces uideret, uino eis prorsus 426 VI | inquit ille), unde omnes bibere cogantur, inficiant ueneno 427 X | explicate (quod sciam) in Bibliis sacris: sed lex est naturae 428 XXI | disputationes et sacrorum Bibliorum sanctiones habeant perspectas, 429 XIII | tribuum aedibus omnibus bini adsunto, alteri cum securibus, 430 XXI | iudicis animum, quasi in biuio haerentem, qua uia ad sententiam 431 XIII | esto, ciuitate priuator bonaque eius thesauro ciuitatis 432 XXI | committat legibus ferendis, quod bono et aequo repugnot. Non licet 433 XXI | similitudine eiusmodi prudentia, bonum consilium, aequitas maxime 434 XVIII| descendisse. Itaque uir bonus eiusque, cuius accusabatur, 435 XX | etiam regiae potestati (brachium regale uocant) possessionem 436 XXI | ineptiae. Legibus etiam breues addantur rationes aliquae, 437 XXI | uetuit etiam, ne quis praeter breuiaria et epitomas in leges aliquid 438 XVI | sumptu minore, et tempore breuiore expedirentur. Deinde et 439 XVIII| tolerabilis foret.~4. Si leges ea breuitate et perspicuitate conscriberentur, 440 XXI | multis. Iustinianus imperator breuitatem desiderabat; ideo ueterum 441 XVIII| tollant equites peditesque cachinnum.~Cum autem tales praefationes 442 XIII | eriguntor ultra summa aedium cacumina, ne scintillae euolantes 443 XVI | uerecunde rem agentes, si cadant causa, potius quam ut actiones 444 X | proxima esset loco, ubi cadauer repertum esset, ad Deum 445 XVIII| iniuria. Sin causa potentem cadere contingat, tunc tam iudici 446 XVI | possunt. Quod non tam facile caderet in eos, qui ex omnibus municipiis 447 III | admisissent, consistit, sed cum in caecis ac temerariis animi commotionibus 448 XVI | legum illarum. Nec enim caecus de coloribus, nec surdus 449 X | sequi se iussit, ipse obuios caedebat et mox singulis singulos 450 XVI | puniendam, quae quidem uox ex caedium iniqua aestimatione et iurium 451 XVIII| Idem fecisse C. Iulium Caesarem, illum Romanae monarchiae 452 XVI | Christianorum rebuspublicis multis Caesarum legibus explosa est; itaque 453 X | capitalis septemplex? Ut si Caimi interfector septies interfici 454 X | nocentissimi, idque usque eo, ut de Caimo fratricida summa animi anxietate 455 X | ita edixerit: ,,Si quis Caimum w occiderit, septuplo punitor." 456 X | haec et omnium acerbissima calamitas, ut eorum caedes tantula 457 X | ocioso, nonnulli etiam aliena calamitate gaudent, impunitas nimia 458 XIIII| O duram conditioinem et calamitatem nostrae Reipublicae, in 459 III | sese ruentes dentibusque et calcibus inferentes et accipientes 460 XIII | Ignis a Calendis Maiis ad Calendas Septembres post solis occasum 461 XIII | tectis noceant.~Ignis a Calendis Maiis ad Calendas Septembres 462 XVI | uersutia quadam menti notarii caligines offundere studeret. Notarius 463 XXI | reliquit scriptum: ,,Quicquid calore iracundiae uel fiat, uel 464 XXI | dilucido sermone datum, calumnia et malicia ludificari uelit. 465 XVI | est illud supplicium, quo Cambyses, Persarum rex Sisamnem Asiae 466 XIII | rebus aliis probe munita.~Camini eriguntor ultra summa aedium 467 XIII | ciuium curato, ut fornaces, caminos, focos et loca omnia accendendo 468 XIII | capitale esto.~Ad signum campanae ciues omnes adsunto ad ignem 469 XXI | teste, ut eueniant bona nec campanile (ut nostri homines loquuntur) 470 XXI | sexaginta, simulque palinodiam canat. Vocatur quispiam in iudicium, 471 XVI | necauit, perinde est ac si canem necasset." 0 uocem excisione 472 XVIII| sibi postulat probari.~Tu Cannas Mithridaticumque bellum~ 473 XI | interdicatur, picturae impudicae, cantilenae obscoenae una cum authoribus 474 XVIII| accidit, ut audiendis eiusmodi cantilenis~ ~Polloni tollant equites 475 X | populorum. Sed haec omnia canuntur surdis auribus: nihil moramur 476 XX | possessionem ob rem iudicandam capere uel a uetula uno uerbulo 477 XIIII| commode uindicta sumi, nisi caperetur. Seque consoletur Christi 478 XIIII| nobilis possessiones habens capiatur non eosdem cauisse, ut ratio 479 X | septupli? An aliqua alia quam capiitalis? Atqui lex illa aeterna 480 III | quam equi sine fraenis ac capistrís in sese ruentes dentibusque 481 III | rapiat, multa licenter et in capita et in fortunas imbecillium 482 XVI | item alii sunt criminum capitalium, qui etiam poenas constituunt 483 XXI | inutiles praefecti, seu capitanei, inutiles iudices, inutiles 484 XX | defendendi ad hunc modum captantur, sed res iudicatae , stabiliuntur, 485 X | impediuit, uel occasiones captauit omnes occidendi; aut non 486 XVI | multas causas esse supra captum cognitionis suae. Cum autem 487 X | arborem admouerit ferrumque e capulo elapsum in proximum inciderit 488 X | conseruatas. Age nunc, sit iste carcer annuus grauior poena capitali, 489 XIIII| ut de causis eorum, qui carceri inclusi sunt, cognitio mox 490 X | elabendi ex poenis aliis seu carcerum, seu nummorum, malos animos 491 XX | recusent. Qui si possessionibus careant, uinculis, uerberibus et 492 XV | Iudicia Polonica, quod sciam, carent hoc genere probationum. 493 X | crudelitas est, ut, quorum opera carere nullo modo possumus, eorum 494 XVI | bene, illi male fauendi non caret, qua quidem re nihil est 495 XIX | iudice latae; et hic de carnifice.~Recte illud constitutum 496 XIX | essent, oporteret publice carnificem constitui. Non igiitur munus 497 XIX | mysteriis a Deo institutis carnifices prohibendos putent, non 498 XIX | nocentes puniat, certe qui carnifici a iudice porrigitur gladius, 499 III | praeclaris facinoribus ad suam carnificinam transferendo. De libertate 500 XX | uoluntate duplicationibus istis caruissent, si modo ius suum recuperassent,