| Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
| Andrzej Frycz Modrzewski Commentatoriorum de Republica emendanda IntraText - Concordances (Hapax - words occurring once) |
Caput
3003 XVI | reipublicae tempora amicos sibi parare.~13. Iam illa sunt consideranda, 3004 XV | declarabat ac si ad iurandum paratus esset; itaque iudex reum 3005 XVIII| puniens mendacium, nulli parcens iniquitati. Multi tum petitorum 3006 XII | praeponeret. Millenarii tribuno parebant. Tribuni cum reliquis magistratibus 3007 XXI | cordati libentius illis parebunt, cum ad aequitatem uidebunt 3008 I | moderatione et moribus, non metu parent honestati. Uerum ea est 3009 VII | quamuis ignobilibus orti sint parentibus, pro nobilibus habendi sunt. 3010 XXI | Cur illae, sine consensu parentum matrimonium inire non permittunt, 3011 X | declaratur carceres istos minime pares esse delicto homicidae? 3012 III | omni personarum respectu pari conditione iudicandique 3013 XVI | multitudo, ait uetus uerbum, parit confusionem. Itaque si litigatores 3014 XVI | proponimus propterea, quod in paritate dlscordantium sententiarum 3015 III | aequa descriptione, causarum parium sine omni personarum respectu 3016 XVI | habito, in qua quisque reorum paroecia sit ad iudicem citatus seu 3017 XVI | municipiis in ecclesias paroeciarum distributis, respectu scilicet 3018 X | omnes ad frugalitatis et parsimoniae disciplinam reuocandi. ~ ~ 3019 XVI | quantum possit, extinguere partesque ipsas uel causa iam cognita 3020 XVI | eorundem Dei mysteriorum participes sunt. Quanquam ut rerum 3021 XXI | natura minime ferat, ut particula ,,statim" ad illum sensum, 3022 XVIII| ita inuidia inter multos partita magis tolerabilis foret.~ 3023 XII | hunc modum inter multos partitis et gubematio totius populi 3024 XVI | srissurum ac inter illas partiturum. Cumque altera mulierum 3025 VI | imperaturus est, is bene aliquando paruerit necesse est.~2. Qui uel 3026 X | Cum igitur parum grande parumque vitandum scelus putetur, 3027 XII | cognoscerentur et uitia paruo negotio obseruarentur ac 3028 XVI | possit. Optimo igitur iure pastulasse putandi sunt, qui quasi 3029 X | crimen; nec adeo late ut olim patere multasque causas, quae prius 3030 XVI | omine, ut contemplatione paternae cutis caueret, ne simile 3031 IX | quae quidem pars latissime patet. Vix est enim aliqua hominum 3032 X | diminutionem quandam eos pati, ne addatur eis exfcrema 3033 VI | eum impellat ad agenda et patienda multa inepta, sordida, seruilia, 3034 XIIII| periculosissimas spe iisdem fruendi patienter toleretis. Verum toleratis 3035 XIIII| gaudere posses. Hinc illa patientia nimirum et haec causa est 3036 XIIII| odiosissimae sunt hominibus qui patiuntur iniuriam, iis uero qui intulerunt 3037 III | consistit, non in licentia vel patrandi quod libeat, uel peccantes 3038 III | atque his et similibus patratis iactet genus et possessiones 3039 XIIII| filiam tuam uirginem, occidit patrem tuum, fratrem filiumue, 3040 XIII | ignem opprimendum.~Singuli patres familias ad aedes suas habento 3041 XXI | quique leges et consuetudines patrias cognitas habeant, sed qui 3042 XII | diuisit, ut singulis decem patribus familias suum decanum daret, 3043 VI | praecipiendum, qui scilicet patris haereditatem olim cernere 3044 XVIII| respublica curet eiusmodi patronum suo sumptu, ne quis ob inopiam 3045 XVI | studiosus, sed iusticiae patronus esse uidebitur, si ex aequo 3046 XV | rebus aliis ex plurimis pauca, sed tamen, ut mihi uidetur, 3047 XVI | explicabunt rem quamuis implicatam pauci periti et experientes, quam 3048 XIII | omnes in quatuor, plures paucioresue tribus diniduntor.~Singulae 3049 III | superiores faciat diuites pauperibus, equites plebeiis hoc est 3050 III | id consequentur, quam si pauperum uiolatores acrius puniantur, 3051 XXI | dicti illius germanum ex pauris iurisconsulti uerbis elici 3052 III | patrandi quod libeat, uel peccantes leuius puniendi. 3. Si qua 3053 II | tantum poenas proponant peccanti, sed etiam persuadeant peccare 3054 X | secius audis, quam si multa peccasses, tamen magnanimi uiri est, 3055 III | quo quisque maior est, qui peccat, hoc et crimen eius conspectius 3056 X | omnes quidem pro natura uel peccati, uel peccantium, damnis, 3057 III | illud, ut qui in magistratum peccet, maiore supplicio afficiatur, 3058 X | alimenta et nobis et multis pecoribus, si nulli agricolae erunt? 3059 XVI | Dei conditi sunt, omnes a pecudibus brutis ratione et uoluntate 3060 XVII | num sit necesse aliquam pecuniam contribui. Verum constitutis 3061 III | uulneribus, aut pro capite poena pecuniaria mulctandum. Nonne per Deum, 3062 X | animum adiicerent. Profecto pecuniosus homo nullam pertimescit 3063 XVI | facerent ueniretque hoc munus pedetentim ad homines malos, iudicandi 3064 XVIII| Polloni tollant equites peditesque cachinnum.~Cum autem tales 3065 XII | ignaui et fuci omnes aut pellantur ex ciuitatibus aut aliis 3066 VI | adulatorum torba procul ab eis pellatur, ne tanquam fontem publicum ( 3067 XVI | inique iudicasse cognouisset, pellem de corpore eius detrahi 3068 XXI | habentibus plus reipublicae salus pendeat, quam ex reliquis. Etenim 3069 XVI | uectigalibus et tributis pendendis, non a laboribus tibi subeundis, 3070 XXI | authoritatem de iuris authoritate pendere ac principatum legibus submittere 3071 X | singulis singulos XXV asses pendi iubebat. Inde admoniti, 3072 XIII | uenire autem negligens tres pendito.~Tribunus officium suum 3073 XX | potentes poenas reipublicae non pendunt. Video etiam illud multis 3074 X | sunt, quorum caedes minoris penduntur? Satis sit plebeiis, quamuis 3075 VI | swa cogitent, nec quicquam pensi habeant, quam de se existimationem 3076 III | praestent, magis puniendi sunt peocantes, guam qui inopia laborent 3077 III | percussor pro scelere iam pependit. Ille uero, qui est equestris 3078 XXI | annorum spaciis durantes pepererunt.~6. Cum autem haec de emendandis 3079 XXI | illa uocum multos nobis peperit interpretes, simulque ansas 3080 III | in percutiendo utrunque peraeque fuisse acrem, ut prorsus 3081 X | scribendae in conuiciatores et percussores. 3. item in uiolentos, in 3082 III | initium fecisse, sed in percutiendo utrunque peraeque fuisse 3083 XVI | ne et tempus inutiliter perdant et iudicibus sint molesti, 3084 X | quam magnam pecuniae uim perdere? Sed rhetorissant quidam 3085 X | uitis hominum plusque eis perditum fuerit rerum ablatione, 3086 XVI | nobilis et plebeii, ciuis et peregrini, domini et serui discrimen 3087 XVI | causas tam suorum ciuium quam peregrinorum et aduenarum cognoscant? 3088 III | mulctari, guam seruum aut peregrinum, propterea quod ille in 3089 III | utriusque uulneribus sibi pereundum sit. Igitur mortuo ex uulneribus 3090 XXI | condendis legibus erunt perfecta, tum illud sanciendum, ne 3091 VI | in tyrannidem, nisi uiro perfectae uirtutis committatur. Itaque 3092 XII | eiiciendus. Ad cuius rei perfectionem haud scio an non multum 3093 XXI | legibus solutum esse, ad perfectum et numeris omnibus absolutum 3094 XV | citare et omnium inimicitias perferre. Memini etiam, cum duo in 3095 XVI | causam, quae ad hos iudices perferretur, trimestre esset. Unus mensis 3096 XIX | res ab aliis iudicatas, perficient, eo facilius exequutionibus 3097 X | imposuerit; quae seminarium perfidiae, discordiae, seditionis, 3098 X | est. Proinde certa oppida perfugii deliguntor et separantor." 3099 X | nullus ei portus nullumque perfugium esto in iis urbibus, quae 3100 X | in alium iniuriosus esse pergas, et sceleratum esse et dignum, 3101 XIIII| appetit. Si eadem uia tecum pergat, operarum multitudine te 3102 X | repelli licere. Qui uero (pergit summus legislator edicere, 3103 XV | ac ueritati testimonium perhibent. Quod contra fit hodie plerunque. 3104 XVI | iudicium exercuisse a ueteribus perhibentur. Erant et Amphictyones, 3105 XVI | Macedoni in more fuisse perhibetur, ut si alterutra partium 3106 X | qui gladio utuntur, gladio peribunt." Matthaei 26. Exodi 21. ,, 3107 XX | fortunis, sed de capite periclitari coguntur, nec domi nec foris 3108 X | quae quietos et innocentes periculis exposuerit; quae uulgi nobilium 3109 XVIII| adducere in iudicium, hunc periculo liberare. Itaque M. Cice: 3110 XVI | propterea abhorrent, quod periculosum uideatur tales iudices perpetuos 3111 XIIII| nihil timere, qui alicui periculum malitiose moliatur. Contra 3112 X | tandem mortis genere ille periit? Num istius poenae Polonicae 3113 XV | Erant in eo iudicio multa periniqua. Iudici impositum est; qui 3114 XVI | petitoris, rei et iudicis. Perinique itaque faciunt, qui causas 3115 XVI | negotia pertractanda, certe periniquum fuerit, si qua causa uel 3116 XVI | rem pertinentes. Solent peritioribus obstrepere. Deinde numerandis 3117 XXI | si ex omnibus ordinibus peritissimi quique deligantur, non ii 3118 XVI | legum et omnium doctrinarum peritissimos, qui causas ex omnibus nostris 3119 XVI | unum medicum praeficerie, peritissimum quidem illum; sed cum ille 3120 III | medicina, in qua adhibenda nemo peritus medicus habet personarum 3121 XV | causa erat instructa. Reus periurii se reum minime putabat, 3122 XV | occultarum et seuerus ultor periuriorum. Mos etiam ille, quo uulgo 3123 XIII | officium suum non praestans, periurus esto, ciuitate priuator 3124 XVI | Lutetiae, in eo loco, quem Perlamenti nomine appellant. Cur igitur 3125 XVI | terminandi causas omnes ad se perlatas, sine ulteriori prouocatione. 3126 II | deterrentur et in officio permanent magis quam uel poenis, uel 3127 XIIII| queat. Illud uero etiam permirum, qui legibus cauerunt, ut 3128 III | libertas, cum quis fraena permittat illegitimis cupiditatibus, 3129 XXI | est, quam licentia dominis permittenda statuendi de scultetis, 3130 XVI | conuentum uniuersorum appellari permitterent causamque partium, propositis 3131 VI | indigenis ac domesticis permitteretur, sed extranei iudices et 3132 XXI | permittunt? Haec enim et alla permulta a Bartholo iurisperito copiose 3133 XVIII| Sestium, Muraenam et alios permultos. Idem fecisse C. Iulium 3134 XX | quae ut prorsus exigatur, permultum interest reipublicae. Causa 3135 IX | non emptione, uenditione, permutatione, donatione, conductione, 3136 XVI | uniuscuiusque rebus et publicis pernecessariam ingentiumque utilitatum 3137 XVI | remitteret. Est autem hoc pernecessarium, ut quemadmodum alii artifices 3138 X | philosophorum id iuste fieri posse pernegant, itaque ne hero quidem stomachanti 3139 X | labes ac naturae humanae pernicies putanda est. Quis enim fando 3140 XXI | relegare, qui maliciosa et perniciosa interpretatione multas pestes 3141 III | est illa et generi humano perniciosissima libertas, cum quis fraena 3142 XVIII| notantur, qui uel exordiis, uel perorationibus illis delectantur, ad rem 3143 XVIII| uel facinoribus aliiis perpetrandis aliquid commisissent, publice 3144 III | qui libidinose homicidia perpetrant? Ab ea scilicet lege instigati, 3145 III | crimen ab aliis et aliis perpetratum, cum quidem, si res ad uiuum 3146 XVI | metuimus tyrannidem iudicum, si perpetui constituerentur, tollamus 3147 XVI | haec etiam, si sint plures, perpetuine omnes, an unus quasi ordinarius, 3148 XXI | aliquid constituetur ad perpetuitatem aut a nemine alio. Quid 3149 XVI | igitur iudices generales perpetuo ad ius dicendum, nullo quidem 3150 XVI | uero factum diuturnum et perpetuum et in hac et in futura uita 3151 X | lingua titubante, uerbis perplexis et furentibus; quicquid 3152 XXI | decreta. Erant uiri illi perquam diligentes et ab omni liberali 3153 III | tanquam telae aranearum perrumpantur. Ut enim omittam legem homicidiariam, 3154 XIIII| toleretis. Verum toleratis persaepe magno uestro malo. Videt 3155 X | de caede eius, quem odio persequantur, consilia ineant. Et tamen 3156 X | accusandi et iniuriam iudicio persequendi. Assuefaciebat nimirum omnes 3157 XV | confirmet se bona conscientia persequi ius suum; sin detrectet, 3158 XIII | opprimendis.~Quoniam autem multa persequimur non tam fortasse ardua et 3159 X | non possit, nisi occiso persequutore; huiusmodi homicidium necessarium 3160 XXI | prius ratum esse, quam si perseuerantia apparuerit iudicim animi 3161 XVIII| laborabunt, quibus haec persona a republica erit imposita. 3162 XIIII| diligenter secernenda sunt: nec personales cum illis, quae in rem sunt, 3163 XIIII| commisit, in eum competit actio personalis. Si est fluxae fidei, comprehendendus 3164 X | uis iniusta seu rebus seu persoois illata, nescio an alia poena 3165 XXI | quibus haec sunt magis perspecta. Tametsi uix putem sensum 3166 VI | prohibenda est et uirtuti perspectae, industriae factisque praeclaris 3167 XXI | Bibliorum sanctiones habeant perspectas, qui exterarum nationum 3168 XVI | iudici quidem cognitis et perspectis. Quas si iudici explicare 3169 XXI | meliusque in re omni aequitatem perspecturos, quam eos qui in luce hominum 3170 XVI | et probitatem in iudiciis perspexissent. Aliter ambitioni occasio 3171 XI | Ideo Mahometes, ut erat ad perspicienda pericula sagax, cum Turcas 3172 X | confutatione et ab omnibus liquido perspiciuntur. Vere illud dicitur ueritatem 3173 XVIII| Si leges ea breuitate et perspicuitate conscriberentur, ut facile 3174 I | duximus. Ac illud quidem perspicuum est, si casta educatio, 3175 II | proponant peccanti, sed etiam persuadeant peccare minime licere. Quod 3176 XV | iurat, sed alterius. Cui ut persuadeat uerum esse, quod asseuerat, 3177 X | Profecto pecuniosus homo nullam pertimescit culpam, quam numis redimere 3178 XVIII| ira, odio, inuidia, sine pertinacia de rebus pure et nude propositis, 3179 XI | importationem omnium, quae ad luxum pertineant, ut sunt illecebrae libidinum 3180 XVI | et dilatare, nihil ad rem pertinentes. Solent peritioribus obstrepere. 3181 VIII | censentur. Haec et alia huc pertinentia copiosissiime a iurisperitis 3182 XVIII| cateruae eiusmodi, et arma pertinere intelligenda, quam ad metum 3183 XVI | causas omnium et ad negotia pertractanda, certe periniquum fuerit, 3184 VIII | copiosissiime a iurisperitis pertractantur.~ ~ 3185 X | sordes ):annui carceris pertulisset, quo tandem mortis genere 3186 III | domini acerbiores sunt animi perturbabionibus? Quae in hominibus, in quibus 3187 XXI | lex, qua se contra animi perturbationes muniant, regulamaue habeant 3188 XXI | iudicio, mitioribus et minus perturbatis affectibus, quam reliquum 3189 XVI | facile indicaretur uia perueniendi ad rectam sententiam. Sin 3190 XXI | ad rempublicam incommoda perueniunt, quam ex inutili praetore. 3191 XVIII| qui ius dubium explicet peruersisque hominum affectionibus modum 3192 I | honestati. Uerum ea est hominum peruersitas, ea impudentia et licentia 3193 XV | eiusmodi temeritatis ac potius peruersitatis, is petente aduersario iureiurando 3194 XVI | nihil stultius nihilque peruersius est, quam sententiam ferre, 3195 XVI | adulatoris et iusticiae peruersoris. Itaque Alexandro Macedoni 3196 XXI | stitit, intelligendam dicit. Peruertere hoc quidem est, non interpretari. 3197 XVI | scribentes admonentur ad peruestiganda multa, quae sola mentis 3198 XI | Atque hinc consequitur perutile reipublicae esse interdici 3199 XVI | regi cordi esse. Est autem peruulgatum prouierbium cogi mferiorem 3200 III | labem quadam, maculam et pestem ciuitatis, ad quam a nostris 3201 XXI | perniciosa interpretatione multas pestes bonis moribus inferunt. 3202 VI | concedantur non tamen honeste petantur. Nam illud de uno dictum, 3203 XXI | quam ex Romanis legibus, petenda sit. Multa incommoda sequuntur 3204 XVI | abbatibus uel episcopis petendi essent. Sin minus impetrarentur 3205 XVI | nulla illi potestas est petendorum honorum, quam tu habes integram. 3206 XVI | diximus, aliquos allicerent ad petendum hoc munus iudicandi, danda 3207 VI | Optime Hadrianus imperator petenti uiro praetorio, ut sibi 3208 VI | uero regem illis improbe petentibus non sine indignatione concessit 3209 XVIII| quae nihil a cliente illis petere liceat. ~ 3210 VI | respondere, rescripsit hoc non peti, sed concedi solere, significans 3211 XVI | rationem habere putarentur.~4. Petitori inuito iudex formam actionis 3212 VI | numerent, sed tamen numerant petitoribus magistratus adipiscendi 3213 XVI | qualis uel Cracouia, uel Petricouia esse uidetur. Aedes singulis 3214 VI | patriae suae seruari narrauit Petrus Roysius Maureus, uir clarissimus 3215 III | quae nos a temeritate, petulantia, crudelitate et reliquis 3216 XXI | ciues contineat in officio, petulantiam coerceat, disciplinam tueatur, 3217 VI | uel per se, uel per alios petunt, a magistratu excludantur; 3218 XI | ac uestitus interdicatur, picturae impudicae, cantilenae obscoenae 3219 IX | mutuo, commodato, deposito, pignore et id genus aliis contineatur.~ 3220 XXI | mulierculam Augustam eadem piriuilegia a principe habere dicit, 3221 XI | peccandum magis, quam qui minus pironi essent. Nos contra excusatione 3222 XI | illis allaturum putaret. Pittaci uetus lex ab Aristotele 3223 XVI | ille:~ Munera, crede mihi, placant hommesque deosque.~Imo et 3224 XX | Video etiam illud multis placere, ut ne quid mulctarum uel 3225 X | sentiantque, quam quod principi placuit. Brutis animantibus imperet 3226 XXI | uel mandatum domini "36 plano et dilucido sermone datum, 3227 XVI | ordine uiros, alii inter plebem ius dicunt. Illud item an 3228 X | seruitutem acerbissimam plebi imposuerit; quae seminarium 3229 III | libertate interiisse. Apud nos plebs seruitute supra modum constringitur, 3230 III | uulnere saucians capite plectatur. Et haec poena est, quam 3231 III | homicidium, legibus nostris plecti prohiberi. Ad haec respondit, 3232 X | nequitiam testantia perinde plectuntur, atque si crimen ipsum admissum 3233 III | republica optime constituta. Pleraeque leges ita sunt compositae, 3234 III | iactatores istos libertatis, qua plerique non secus utuntur quam equi 3235 I | consequitur et illudi legum pluralitatem et seueritatem in aliqua 3236 XV | iusiurando, tum de rebus aliis ex plurimis pauca, sed tamen, ut mihi 3237 X | inducere potuisse. Quasi pluris faciendas putauerint res 3238 X | fortuitas uitis hominum plusque eis perditum fuerit rerum 3239 III | est reipublicae quam legum poenarumque diuersitas, pro peccantium 3240 X | nemo non putet acerrimis poeniis esse uindicanda. Sed tamen 3241 X | diuinos admisit, quam ille poenitentiae signa publice edidisset: 3242 XXI | enim est uenia, quem statim poenitet facti, neque cogitatum, 3243 III | igitur hunc locum concludi poisse existimem, ut omnibus in 3244 III | ambo diuites agri et opibus pollentes, multis plagis et uulneribus 3245 XVIII| audiendis eiusmodi cantilenis~ ~Polloni tollant equites peditesque 3246 X | oppidum confugisset. Ne terram polluitote, quam incolitis. Sanguinis 3247 XXI | Magdeburgensi adimuntur? Cur iure Polonico bona fratris mortui sorori 3248 X | familias ipsumque nomen Polonicum ab radicibus imis euertat 3249 XVI | possessionibus, ut mos est Polonicus. Ita ordine constituto causarum 3250 XXI | similibus similes leges ponantur, quod in similitudine eiusmodi 3251 XVI | sententiis plus intenti quam ponderandis, sententia, quam sequantur, 3252 XII | ociosos et ignauos lex aliqua ponenda et eos, qui curam nullam 3253 VII | Itaque et de nuptiis leges ponendae et de diuortiis, et de manumissionibus, 3254 XV | causa, omne id in uitio ponendum esse. Omnes illae significationes 3255 XVI | Quoniam autem frustra leges ponerentur, nisi essent qui ex eis 3256 III | aero in fraude capitali ponitur, si illum uel oecideris 3257 XXI | utinam et leges ciuiles et pontificiae eaedem essent. Cur enim 3258 XXI | legum aliarum sint periti ut pontificiarum, Romanarum et gentium aliarum, 3259 X | reditionem, ante mortem summi pontificis, ab eo qui in asyli sui 3260 X | dignitate, neque e republica populares optimatesque assuescere, 3261 XXI | uersatis, ab ambitione et aura populari alienis. Addamus, si uidetur, 3262 X | gladium homicidis pro pecunia porrigentem. Quo magis metuenda est 3263 XIX | certe qui carnifici a iudice porrigitur gladius, is magistratus 3264 XXI | considerentur et pro cuiusque portione impleantur. Magna est ubique 3265 X | morte plectitor; nullus ei portus nullumque perfugium esto 3266 XXI | in expeditionem, cum res poscit, ire. Haec qui praetor praestare 3267 X | quam haec potissimum lex posita est: nihil mouet sanguis 3268 XIIII| eadem libertate gaudere posses. Hinc illa patientia nimirum 3269 XIIII| enim equestri loco nati possessiomes habent nullas, comprehenduntur, 3270 XX | brachium regale uocant) possessionem ob rem iudicandam capere 3271 VI | iugera aliquot agri uel possessiunculam aliquam emat in municipio 3272 XIIII| caedibus iactare? Valeant possesslones tuae, cum de terimnis aut 3273 III | quantumuis facinorosis, guia possessores sint fundorum multorum? 3274 XX | rerum amissarum) publice possideantur a rege ac res iudicata ex 3275 X | Priora duo capitalia sunt, posteriora minime; nullum uero horum 3276 VIII | intestato nobis relictae; ex posterioribus sunt usucapio, praescriptio, 3277 XXI | ordine scripserunt et eas posteritati longum uicturas commendarunt. 3278 XIIII| praesenti fruitur et tu in posterum speras te fruiturum. Vobiscum 3279 XVIII| sonas manuque tota.~Iam dic, Posthume, de tribus capellis.~Petitoris 3280 XVI | prouocare liceat, a quibus non? Postremo iudici, a quo prouocatio 3281 VI | agentem: ,,0btempera populo postulanti: non enim te, sed me abiiciunt, 3282 VI | nobilissimae quodam in conuentu postularunt, ut suarum causarum cognitio 3283 XVIII| abesse furto.~Hoc iudex sibi postulat probari.~Tu Cannas Mithridaticumque 3284 XVI | et ratio et aequitas id postulet, ut publicum hoc totius 3285 X | aestimandis iniuriis edicta posuerunt. Imitantur permulti locupletes 3286 XVIII| celebratum esse, in quo potens quamuis nocens condemnaretur; 3287 XVIII| periculosissimas omnium potentias consulere ac prouidere, 3288 III | reges plebeiorum, imo quot potentiores, tot imbecilliorum reges. 3289 III | nostris implicite datam esse potentioribus, alio loco copiosius ostendimus. 3290 XVI | tyrannidem facile prolabi poterant. Igitur si non placet iudices 3291 X | ab iniuriis nos deterrere poterit.~2. Conuicia, quibus ordo 3292 XXI | in qua ingenium et artes poterunt exercere suas. Aliqui iurisperiti 3293 XXI | retractauit? Fieri enim potesit, ut non prius eius rei iudicium 3294 XVI | constitues, quam ut ei ius potestasque sit te uocandi ad legitimum 3295 XX | quam ridiculum etiam regiae potestati (brachium regale uocant) 3296 XI | Cum enim plures sint, qui poti alios iniuria afficiant, 3297 VII | panosza, quibus significatur potiorem conditionem esse militis 3298 XXI | partes curare debet, et potiores partes magis curare, ex 3299 VI | societas Marianorum rerum potiretur. Mittebantur enim ex media 3300 X | personam spectandam esse an potuerit facere et an quid ante fecerit, 3301 X | faciendum, animum inducere potuisse. Quasi pluris faciendas 3302 XI | conscribantur et luxus omnis cibi potus ac uestitus interdicatur, 3303 XVI | cognoscendis iudicandisque operam praeberent. Inductus est mos eiusmodi 3304 XVIII| abest ut se inimicum Catoni praeberet, ut et in consulatu omnia 3305 XVI | magna haud dubie occasio praeberetur his nouem uiris, qui una 3306 XXI | redigis? Imo cur causam praebes eis uel ad furta, uel ad 3307 III | nobilem, qui causam nullam praebuisset se inuadendi, uel occidens, 3308 VI | iusta ratione impetratam. Praecepit etiam, ut ea ad neminem 3309 XIII | cauendis, tum opprimendis praecepta hic uulgaria adiicere eaque 3310 XVI | compescendi, et litium causas praecidendi ac nisi res aliter componi 3311 IIII | continere; facultatem nocendi praecidere; audaciam improborum coercere; 3312 VI | ut causas tyrannidis Deus praecideret, facultates regum non uult 3313 XVI | Aliter ambitioni occasio non praecideretur, eoque tandem ueniretur, 3314 VI | eius educatione diligenter praecipiendum, qui scilicet patris haereditatem 3315 III | leges omnes (quod ratio ipsa praecipit) tum ad honestatem referat, 3316 XIIII| ideo in easdem foueas prius praecipitat uos, quam uos alios praecipitetis. 3317 XIIII| praecipitat uos, quam uos alios praecipitetis. O duram conditioinem et 3318 XVI | habeant.~2. Sunt autem uel praecipuae iudicis partes causam partis 3319 II | Est autem id munus uel praecipuum legum, ut non tantum poenas 3320 XIIII| causa est libertatis huius praeclarae, qua et sceleris patrator 3321 X | quemadmodum ab Aristotele praeclare dictum est animum quiescentem 3322 XVI | Athenienses Areopagitae multis praeclarissimis iudiciis celeberrimi. Itaque 3323 III | ad hominum existimationem praeclarum. Tradunt rerum scriptores, 3324 XVI | relinqueretur. Via etiam praecluderetur iis, qui Romam usque uel 3325 XVIII| iusticiae propulsandae uoceque praeconis (quod olim iussu Areopagitarum 3326 XVI | doctos, sed multis uirtutibus praeditos esse oporteret, ut et possent 3327 XVIII| cachinnum.~Cum autem tales praefationes ad rem institutam faciant 3328 XXI | inutiles castellani, inutiles praefecti, seu capitanei, inutiles 3329 VI | dicentibus, sed omnibus praefectis, qui imperandi habeant potestatem, 3330 XII | cuiusque uitae rationes a suo praefecto citius ac mellus cognoscerentur 3331 VI | aliquis unus potest esse praefectus plurium municipiorum, cum 3332 VI | uobis licebit hominem uobis praeficere extraneum et alienigenam." 3333 XII | quinque quinquagenarium praeficeret, quinquagenariis duobus 3334 XVI | uellent aliquem unum medicum praeficerie, peritissimum quidem illum; 3335 XXI | ciuitatem poenae metu ac praemiorum spe in officio continere; 3336 X | nulla caedis denunciatione praemissa hominem sine causa occidisset, 3337 XXI | dissolutio, quae quidem praenuncia est dissolutionis et interitus 3338 XII | centurionibus decem millenarium praeponeret. Millenarii tribuno parebant. 3339 X | nobis utile et fructuosum. 0 praeposterum iudicium, quantam habes 3340 XVI | ferat, quam summo illi et praepotenti iudici, Deo se probare posse 3341 VI | deferretur. Sic enim et extraneis praeripitur ansa ambiendi imperia nationum 3342 XVIII| suum. Olim datis clepsydris praescribebatur partibus tempus ad dicendum, 3343 VI | iudicis officio fungi deberet, praescribendum esset, ut officio defunctus 3344 XVI | inuito iudex formam actionis praescribere non debet, sed ut in potestate 3345 VI | episcoporum electionibus praescribuntur. Iam ut causas tyrannidis 3346 X | edidisset: omnia homicidis praescripta explesset legemque etiam 3347 VIII | posterioribus sunt usucapio, praescriptio, legatum et fideicommissum. 3348 XVI | Sin minus impetrarentur a praesentibus, facile ab iis obtinebuntur, 3349 X | fecerit molitusue fuerit, unde praesentis status uel debilitatio inclinatioue, 3350 XVIII| dicenti extra rem egredi neu praesidiis aliunde accersitis uti liceat. 3351 XXI | regibus, et omni magistratui praesit lex, qua se contra animi 3352 XVI | uinculum ad officium debitum praestandum iureiurando, obligandi sunt 3353 XIII | Tribunus officium suum non praestans, periurus esto, ciuitate 3354 XVI | qui inter optimates ac praestantes tum genere, tum ordine uiros, 3355 X | rempublicam gerunt, ex opinione praestantiae nata, in iure dicendo ac 3356 X | uirtute et bonis artibus praestantibus, omnem potestatem summorum 3357 XXI | poscit, ire. Haec qui praetor praestare non possit, ferendus certe 3358 II | homo ceteris animantibus praestat. Est quemadmodum radiis 3359 X | nos igitur aduersus alios praestemus, quales illos erga nos fieri 3360 III | uolunt, ut aliis re omni praestent, magis puniendi sunt peocantes, 3361 XIII | quid horum, qui debet, non praestiterit, delatus a tribuno suo ad 3362 XVIII| sanguine a se remotorum, praestitisset uel principi, uel ipsi reipublicae 3363 XIII | cum urnis.~Qui cum equis praesto erunt, uasa adducturi, ab 3364 XVI | Decretalibus epistolis de praesumptionibus, c. Afferte. Caeterum ubi 3365 X | esse, ait Cicero, ut qui praesunt reipublicae legum similes 3366 | Praeterea 3367 XVIII| aperte declarare. Hoc enim praetermisso, uersabitur uterque tanquam 3368 XX | tyrannidem, quam principes praetextu defendendi inopes facile 3369 XX | Verum si recte iudico, non praetextus nec occasiones inopes defendendi 3370 XXI | res poscit, ire. Haec qui praetor praestare non possit, ferendus 3371 VI | Hadrianus imperator petenti uiro praetorio, ut sibi de iure liceret 3372 XXI | usurpetur. Est enim boni praetoris ius inter ciues suos dicere, 3373 X | proposuisset. Sed ita res est: prasentis mortis cogitatio, animos 3374 XVI | qui dubia explicare, ex prauis recta facere debeat? Sint 3375 XVIII| causidicos habere, atque precia constitui, ultra quae nihil 3376 XXI | uero assiduis gemitibus et precibus auertere. Qui enim non emendant 3377 X | peruenire, tum se aulaeis, ueste preciosa, argento, auro et numerosa 3378 XXI | faceret omnia, quae lex precipiat? Imo uero talis uiua lex 3379 III | seruiant, imbelles seruitute premant, hos comprehendant et irretiant, 3380 XVI | ita in hoc honore multorum prensationes uideremus hique, quorum 3381 X | fratricida summa animi anxietate presso omniaque ob caedem a se 3382 XXI | ad iudicem uocatus se ad primam diem stitit, intelligendam 3383 XIIII| eodem in loco tecum sit, primos ante te accubitus appetit. 3384 XXI | iuris authoritate pendere ac principatum legibus submittere maius 3385 II | igitur mores quasi fontes et principia, e quibus leges manare ac 3386 X | et dignitas reipublicae principisque ac eorum, qui legitime rempublicam 3387 X | imprudens et fortuitum. Priora duo capitalia sunt, posteriora 3388 III | habeatur. Habent enim (ut in priore exemplo insistamus) leges 3389 VIII | singulae acquiruntur. In prioribus numeratur aditio haereditatis 3390 XVI | Persarum rex Sisamnem Asiae prioris partis praefectum affecit. 3391 X | quique uel impedit uel priuat magistratum potestate faciendi 3392 I | sit quamque et publicae et priuatae res eis contineantur ac 3393 XXI | ad rem uel publicam, uel priuatam cuiusuis redundet. Nam si 3394 VII | VII.~ ~Leges de personarum priuatarum discrimine.~ ~Post haec 3395 X | quam quae fiunt homini priuato; quae si literis consignentur, 3396 XIII | periurus esto, ciuitate priuator bonaque eius thesauro ciuitatis 3397 III | peccent, quam qui in homines priuatos.~1. Sit igitur prima legislatoris 3398 X | Interea et respublica commodis priuatur, quae ex damnatis prouenire 3399 VI | sit, inspici oportet, an priuatus sciebat parere, an iudicatum 3400 X | minimarum etiam rerum fures uita priuentur. Lege quidem Romanorum ueteri 3401 X | eum comprehendat et uita priuet; qui tamen mortem non commeruerit, 3402 III | istorum, inquorum animis priuilegia et libertatis tituli uires 3403 XVII | reipublicae causa, a qua bonis et priuilegiis multis sint aucti et ornati. 3404 XVI | cognoscendis. Videmus multos, priusquam causae suae a rege cognoscantur, 3405 II | non necessariae, saltem probabilis, commendatio, leges tueatur 3406 III | Qua igitur ratione lex probabitur, quae non eodem modo toti 3407 XV | dandum uiri graues moribus probati et prudentes uocari debent, 3408 XVI | artifices rerum omnium certos et probatos esse, qui artis suae opera 3409 XVI | quam ab alterutra partium probatum est, aiunt ei iudici, qui 3410 III | omnium. Ut enim medicina probatur, quae uel toti medetur corposi, 3411 XIII | sint argilla et rebus aliis probe munita.~Camini eriguntor 3412 III | improbet? Quis sanus item non probet, si quod fortuna hominibus 3413 I | casta educatio, uerecundia, probitas, puri et sancti mores uigerent 3414 XVI | industriam, peritiam et probitatem in iudiciis perspexissent. 3415 XXI | actiones ab uno quodam fonte procedant, aut est quasi corpus hoc 3416 X | coelestis, quae tanquam uehemens procella ex alto ruat, nosque omnes, 3417 XVII | sint aucti et ornati. Multi procerum conuentus tempore multos 3418 X | se iactum, si ex leuitate processit, contemnendum, si ex insania, 3419 III | bene ad uirtutem eruditi, procliuiores sint ad peccandum. Quanto 3420 XXI | ut de rebus iisdem eaedem prodantur leges. Nam propter legum 3421 XII | haud scio an non multum prodesset magistratuum distributio 3422 X | alia in legibus Romanis prodita extant. Nos uero primum 3423 XVI | Quos cur iudices rerum profanarum non imitentur, causa nulla 3424 X | in urbe et in agro, in profanis et sacris locis? Quis autem, 3425 XVI | et coniectura minime leui profectum. Imo uero tantum argumenti 3426 X | si uita eis qualiscunque proferretur. Nunc quidem uniuersa Christianorum 3427 XVI | uidentur ea, quae de scripto proferuntur nec in dubium uocari possunt, 3428 XXI | propter legum diuersitatem et professores diuersi sunt et multae iuris 3429 XVIII| plebis, cum iureiurando professus esset se ei quiccunque largitione 3430 XVI | festi omnes et nonnulli profesti, nec non tempus messis, 3431 XVI | quidam, qui studium iudicandi profiteantur, ad quos prouocari a iudicibus 3432 XVI | se medium inter aliquos profiteatur, sed est potius adulatoris 3433 X | nobilitati. Et hoc igitur legibus prohibeatur et de aliis conuiciorum 3434 XX | uel a uetula uno uerbulo prohiben posse. Et duplicantur quidem 3435 XIX | Deo institutis carnifices prohibendos putent, non aliam ob causam, 3436 III | legibus nostris plecti prohiberi. Ad haec respondit, qui 3437 XX | permittatur, nam uel eas adire prohibetur, uel si adeat, altero die 3438 XIIII| illis et in iudicium se proiicit, et in conuiuia, et in templa. 3439 | Proinde 3440 XVI | nec in tyrannidem facile prolabi poterant. Igitur si non 3441 XXI | intereat. Reliqua, quae promisimus, iam exequamur.~ ~ ~ 3442 XX | iusticiam extrahendam quam promouendam excogitata uidentur. Multi 3443 XVI | omnia, quae iusticiam uel promouere, uel impedire queant. Neque 3444 XVI | colerent eaque tanquam in promptuariis haberent, quae ad uictum 3445 X | eos ius succedendi habere pronunciant. Et haec de maiestate.~6. 3446 XVI | Qui negligeret, contumax pronunciaretur.~17. Hic de iudicibus generalibus, 3447 XVI | pro tribunali seratentiam pronunciaturus, aliquoties admonitus quaedam 3448 XVIII| petitorum tum reorum utuntur prooemiis ad rem, qua de agatur, nihil 3449 III | ad quam a nostris finibus propellendam omnibus uere, nobilibus, 3450 X | repertum esset, ad Deum propitiandum imperauerit. Multa alia 3451 III | eaedem iisdem sceleribus proponantur. 2. Neque uero libertates 3452 XXI | esset et exemplum omnibus propositum ad imitandum. Caeterum cum 3453 V | indices legum quarundam proposuero aut etiam leges nonnullas 3454 X | coniuncti, certe Deus eam proposuisset. Sed ita res est: prasentis 3455 XVI | uidetur. Aedes singulis propriae curarentur, coniunctae illae 3456 III | illam legum cautionem esse propriam et prouisionem, ut a ciuibus 3457 XIIII| innocentia, fore ut tandem Deo propugnante innocens declaretur. Scitum 3458 XVIII| medio et a foro iusticiae propulsandae uoceque praeconis (quod 3459 III | sed ad iniurias a tenuibus propulsandas referenda est. Cum enim 3460 XIIII| iudice, multis ex causis prorogantur, cognitio in longum profertur. 3461 XVI | et querelis de iudiciorum prorogatione obuiam (ni fallor) iretur 3462 X | quibus ordo aliquis totus proscindatur, grauiora sunt, quam quae 3463 X | commeruerit, eo quod non est odio prosequutus hominem qui occisus est. 3464 III | iudicium frangunt, uincunt et prosternunt. Nullum mancipium est maius 3465 XVI | posset, a municipiis ac prouanciis omnibus Sarmaticis distaret, 3466 X | priuatur, quae ex damnatis prouenire possent uel in bellis, uel 3467 XXI | admodum (ut est nostratibus in prouerbio) tenui rerum maximarum sumis 3468 XVIII| omnium potentias consulere ac prouidere, decet omnes ad iudicem 3469 XVI | postea corrumpi iudex posset, prouidit.~12. Illud quoque sanciendum, 3470 XVI | esse. Est autem peruulgatum prouierbium cogi mferiorem a superiore, 3471 XVI | Romam usque uel in certas prouincias cursitent, non raro quidem 3472 III | cautionem esse propriam et prouisionem, ut a ciuibus conuen.ienter 3473 XVI | perlatas, sine ulteriori prouocatione. Itaque a sententiis eorum 3474 X | occisionem ciuitati, quae proxima esset loco, ubi cadauer 3475 XVI | iudicium et bona omnia. Proxime templum esset curia, in 3476 XVI | obtinebuntur, qui in horum loca proximi successuri sunt, siquidem 3477 X | de industria occiderit proxlmum suum, is uel ab ara mea 3478 XVI | ineant magistratum. Qui prudens ac sciens non recte iudicium 3479 XVI | sententiam quoque iniquam sciens prudensque saepe ferat necesse est. 3480 X | perturbationibus uacuum fieri prudentem. Contra quid illae XXIIII 3481 VI | affecti, quo in suas. Itaque prudenter apud Gallos et quaisdam 3482 XV | graues moribus probati et prudentes uocari debent, qui quidem 3483 XXI | compendium legum aliquod a multis prudentibus requiratur. Et tamen si 3484 X | edixit? Ne simus igitur prudentiores Deo illo, qui qua prudentia 3485 XXI | iurisprudentum et imperatorum prudentissime consulta et decreta. Erant 3486 XVI | uiris et legumlatoribus prudentissimis olim in respublicas Graeciae. 3487 XXI | respexisse uidentur, quem quidem prudentissimum omnium, iustissimum et optimum 3488 XXI | genus, ut ueri simile sit et prudentius, et minore aut certe nullo 3489 XVI | occasio, ut appareat. Sed prudentum est, rebus futuris consulere 3490 VI | aliae prouinciae, tum ea Prussia, quam dux Prussiae nunc 3491 VI | tum ea Prussia, quam dux Prussiae nunc gubernat, olim experta 3492 I | morum uis sit quamque et publicae et priuatae res eis contineantur 3493 XXI | nulla utilitas ad rem uel publicam, uel priuatam cuiusuis redundet. 3494 XVI | priuatis uniuscuiusque rebus et publicis pernecessariam ingentiumque 3495 VI | studiorum socii, et collusores, publico senatus consilio eis addantur; 3496 XXI | Ignoscere humanum esse, ubi pudet, cui ignoscitur", et Iulius 3497 XVIII| reipublicae atque ut id pudore fiat minore, saepe per alios 3498 XVI | sapientissimi, quod de uiuo puero inter mulieres duas exercuit; 3499 XVI | scissionem renuentis eique uiuum puerum adiudicauit. Multae in causis 3500 III | equestri loco erat, rixae et pugnae initium fecisse, sed in 3501 XXI | apparet tum legum quarundam pugnantia, tum aliquando eiusdem rei 3502 VII | Contra rerum uero nafcuram pugnare hominum est stolidorum et 3503 XVIII| laesisse putarentur, acernme pugnaret.~3. Nec incommodum esset