XIII. 1. Ac sic et Ioannes natiuitatem Christi describens Verbum, inquit, caro factum est, et habitauit in nobis, et uidimus claritatem eius, claritatem tamquam unigeniti a Patre, plenus gratia et ueritate. Nam et uocatur nomen eius uerbum Dei, nec immerito. Eructauit, inquit, cor meum uerbum bonum, quod uerbum regis nomine consequenter appellat inferendo: Dico ego opera mea regi. 2. Per ipsum enim omnia facta sunt opera et sine ipso factum est nihil. Siue enim, inquit apostolus, throni, siue dominationes, siue uirtutes, siue potestates, uisibilia et inuisibilia, omnia per ipsum constant. Verbum autem hoc illud est, quod in sua uenit, et sui eum non receperunt. Mundus enim per ipsum factus est, et mundus eum non cognouit. Verbum autem hoc erat in principio apud Deum, et Deus erat uerbum. 3. Quis igitur dubitet, cum in extrema parte dicitur: Verbum caro factum est, et habitauit in nobis, Christum, cuius est natiuitas, et quia caro factus est, esse hominem, et quia uerbum Dei, Deum incunctanter edicere esse, praesertim cum animaduertat scripturam euangelicam utramque istam substantiam in unam natiuitatis Christi foederasse concordiam? 4. Hic est enim qui sicut sponsus egreditur de thalamo suo, exultauit ut gigas ad currendam uiam; a summo caelo egressio eius et usque ad summum regressio eius, quoniam usque ad summum nec quisquam in caelum ascendit, nisi qui de caelo descendit; Filius hominis qui est in caelis. Repetens hoc ipsum dicit: Pater, clarifica me eo honore, quo fui apud te antequam mundus esset. 5. Ac si de caelo descendit uerbum hoc tamquam sponsus ad carnem, ut per carnis assumptionem Filius hominis illuc posset ascendere, unde Dei Filius uerbum descenderat, merito dum per connexionem mutuam et caro uerbum Dei gerit et Filius Dei fragilitatem carnis assumit, cum sponsa carne conscendens illuc, unde sine carne descenderat, recipit iam claritatem illam, quam dum ante mundi institutionem habuisse ostenditur, Deus manifestissime comprobatur. Et nihilominus dum mundus ipse post illum institutus refertur, per ipsum creatus esse reperitur, quo ipso diuinitatis in ipso per quem factus est mundus et claritas et auctoritas comprobetur. 6. Quodsi, cum nullius sit nisi Dei cordis nosse secreta, Christus secreta conspicit cordis, quodsi, cum nullius sit nisi Dei peccata dimittere, idem Christus peccata dimittit, quodsi, cum nullius sit hominis de caelo uenire, de caelo ueniendo descendit, quodsi, cum nullius hominis haec uox esse possit: Ego et Pater unum sumus, hanc uocem de conscientia diuinitatis Christus solus edicit, quodsi postremo omnibus diuinitatis Christi probationibus et rebus instructus apostolus Thomas respondens Christo Dominus meus et Deus meus dicit, quodsi et apostolus Paulus Quorum [, inquit,] fratres et ex quibus Christus secundum carnem, qui est super omnia Deus benedictus in saecula in suis literis scribit, quodsi idem se apostolum non ab hominibus aut per hominem, sed per Iesum Christum constitutum esse depromit, quodsi idem euangelium non se ab hominibus didicisse aut per hominem, sed per Iesum Christum accepisse contendit, merito Deus est Christus. 7. Itaque hoc in loco ex duobus alterum constare debebit. Cum enim manifestum sit omnia esse facta per Christum, aut ante omnia est, quoniam omnia per ipsum, et merito et Deus est, aut quia homo est, post omnia est et merito per ipsum nihil factum est. Sed nihil per ipsum factum esse non possumus dicere, cum animaduertamus omnia per ipsum facta esse scriptum. Non ergo post omnia est, id est non homo tantum est, qui post omnia est, sed et Deus, quoniam Deus ante omnia est. Ante omnia est enim, quia per ipsum omnia, ne si homo tantum, nihil per ipsum, aut si omnia per ipsum, non homo tantum, quoniam si homo tantum, non omnia per ipsum, immo nihil per ipsum. 8. Quid ergo respondent? Nihil per ipsum, ut homo sit tantum? Quomodo ergo omnia per ipsum? Ergo non homo tantummodo est, sed et Deus, siquidem omnia sunt per ipsum, ut merito intellegere debeamus nec hominem esse Christum tantummodo, qui est post omnia, sed et Deum, cum per ipsum facta sint omnia. Quomodo enim aut hominem tantummodo dicas, cum illum etiam in carne conspicias, nisi quoniam, si utrumque animaduertitur, utrumque merito credatur?