XVI. 1. Si homo tantummodo Christus, quomodo ipse dicit: Et omnis qui uidet et credit in me, non morietur in aeternum? Sed enim qui in hominem solitarium credit et nudum, maledictus dicitur, hic autem qui credit in Christum, non maledictus, sed in aeternum non moriturus refertur. Ex quo si aut homo est tantum, ut haeretici uolunt, quomodo quisquis in eum credit non morietur in aeternum, cum maledictus esse teneatur qui confidit in homine? Aut si non maledictus, sed potius ad aeternae uitae consecutionem, ut legitur, destinatus, non homo tantummodo Christus, sed et Deus, in quem qui credit et maledictionis periculum deponit et ad fructum iustitiae accedit. 2. Si homo tantummodo Christus, quomodo paracletum dicit de suo esse sumpturum quae nuntiaturus sit? Neque enim paracletus ab homine quicquam accipit, sed homini scientiam paracletus porrigit, nec futura ab homine paracletus discit, sed de futuris hominem paracletus instruit. Ergo aut non accepit paracletus a Christo homine quod nuntiet, quoniam paracleto homo nihil poterit dare a quo ipse homo debet accipere, et fallit in praesenti loco Christus et decipit, cum paracletum a se homine accepturum quae nuntiet dicit, aut non nos fallit, sicut nec fallit, et accepit paracletus a Christo quae nuntiet. 3. Sed si a Christo accepit quae nuntiet, maior ergo iam paracleto Christus est, quoniam nec paracletus a Christo acciperet, nisi minor Christo esset. Minor autem Christo paracletus Christum etiam Deum esse hoc ipso probat, a quo accepit quae nuntiat, ut testimonium Christi diuinitatis grande sit, dum minor Christo paracletus repertus ab illo sumit quae ceteris tradit. Quandoquidem si homo tantummodo Christus, a paracleto Christus acciperet quae diceret, non a Christo paracletus acciperet quae nuntiaret. 4. Si homo tantummodo Christus, quare credendi nobis talem regulam posuit quo diceret: Haec est autem uita aeterna, ut sciant te unum et uerum Deum et quem misisti Iesum Christum? Si noluisset se etiam Deum intellegi, cur addidit: et quem misisti Iesum Christum, nisi quoniam et Deum accipi uoluit? Quoniam si se Deum nollet intellegi, addidisset: 'et quem misisti hominem Iesum Christum'. Nunc autem neque addidit nec se hominem nobis tantummodo Christus tradidit, sed Deo iunxit, ut et Deum per hanc coniunctionem, sicut est, intellegi uellet. 5. Est ergo credendum secundum praescriptam regulam in Dominum unum uerum Deum et in eum quem misit Iesum Christum consequenter, qui se nequaquam Patri, ut diximus, iunxisset, nisi Deum quoque intellegi uellet. Separasset enim ab eo, si Deum intellegi se noluisset; inter homines enim tantummodo se collocasset, si hominem se esse tantummodo sciret, nec cum Deo iunxisset, si se non et Deum nosset. Nunc et de homine tacet, quoniam hominem illum nemo dubitat, et Deo se iungit merito, ut credituris diuinitatis suae formulam poneret. 6. Si homo tantummodo Christus, quomodo dicit: Et nunc honorifica me gloria quam habebam apud te priusquam mundus esset? Si antequam mundus esset gloriam habuit apud Deum et claritatem tenuit apud Patrem, ante mundum fuit; nec enim habuisset gloriam, nisi ipse prius fuisset, qui gloriam posset tenere. Nemo enim habere aliquid poterit, nisi ante ipse fuerit qui aliquid tenet. Sed enim Christus habet gloriam ante mundi institutionem. Ergo ante institutionem mundi fuit. Nisi enim ante institutionem mundi esset, ante mundi institutionem gloriam habere non posset, cum ipse non esset. Sed enim homo gloriam ante mundi institutionem habere non potuit, qui post mundum fuit; Christus autem habuit; ante mundum igitur fuit; non igitur homo tantummodo fuit, qui ante mundum fuit. Deus est igitur, quoniam ante mundum fuit et gloriam ante mundum tenuit. 7. Nec praedestinatio ista dicatur, quoniam nec posita est. Aut addant hoc, qui hoc putant; sed uae est adicientibus, quomodo et detrahentibus positum; non potest ergo dici quod non potest adici. Sublata ergo praedestinatione quae non est posita, in substantia fuit Christus ante mundi institutionem. Verbum est enim per quod facta sunt omnia et sine quo factum est nihil. 8. Quoniam et si in praedestinatione dicitur gloriosus et ante mundi institutionem fuisse praedestinationem, ordo seruetur et ante hunc erit multus numerus hominum in gloriam destinatus. Minor enim per istam destinationem Christus ceteris intellegetur, quibus posterior denotatur. Nam si haec gloria in praedestinatione fuit, praedestinationem istam in gloriam nouissimus Christus accepit; ante enim praedestinatus Adam esse cernetur et Abel et Enoch et Noe et Abraham et reliqui ceteri. 9. Nam cum apud Deum et personarum et rerum omnium ordo digestus sit, ante hanc praedestinationem Christi in gloria multi praedestinati fuisse dicentur. Et hoc pacto minor ceteris hominibus Christus esse deprehenditur, qui melior et maior et antiquior ipsis quoque angelis inuenitur. 10. Aut haec igitur omnia tollantur, ut Christo diuinitas non auferatur; aut si haec tolli non possunt, Christo ab haereticis diuinitas propria reddatur.