XV. 1. Si homo tantummodo Christus, quomodo ait: Etsi ego de me testificor, uerum est testimonium meum; quia scio unde uenerim et quo eam, uos secundum carnem iudicatis? Ecce et hic illuc se dicit rediturum, unde se testificatur ante uenisse, missum scilicet de caelo. Descendit ergo unde uenit, quomodo illuc uadit unde descendit. Ex quo si homo tantummodo Christus esset, non inde uenisset; atque ideo nec illuc abiret, quoniam non inde uenisset. Veniendo autem inde, unde homo uenire non potest, Deum se ostendit uenisse. 2. Sed enim huius ipsius descensionis ignari et imperiti Iudaei heredes sibi haereticos istos reddiderunt, quibus dicitur: Vos ignoratis unde ueniam et quo eam: uos secundum carnem iudicatis. Tam isti quam Iudaei carnalem solam esse Christi natiuitatem tenentes nihil aliud Christum esse quam hominem crediderunt, non considerantes illud, quoniam [,cum] de caelo homo non potuerit uenire, ut merito illuc posset redire, Deum esse qui inde descenderit, unde homo uenire non potuerit. 3. Si homo tantummodo Christus, quomodo dicit: Vos ex inferioribus estis, ego de sursum sum; uos de hoc mundo estis, ego non sum de hoc mundo? Ideo autem si omnis homo ex hoc mundo est et ideo in hoc mundo est Christus, an homo tantummodo est? Absit. Sed considera quod ait: Ego non sum de hoc mundo. Numquid ergo mentitur, cum ex hoc mundo sit, si homo tantummodo sit? Aut si non mentitur, non est ex hoc mundo. Non ergo homo tantummodo est, quia ex hoc mundo non est. 4. Sed ne lateret, quis esset, expressit unde esset: Ego, inquit, de sursum sum, hoc est de caelo, unde homo uenire non potest; non enim in caelo factus est. Deus est ergo qui de sursum est et idcirco de hoc mundo non est. Quamquam etiam quodammodo ex hoc mundo est. Vnde non Deus tantum est Christus, sed et homo. Vt merito quomodo non est ex hoc mundo secundum uerbi diuinitatem, ita ex hoc mundo sit secundum suscepti corporis fragilitatem; homo est enim cum Deo iunctus et Deus cum homine copulatus. 5. Sed idcirco nunc hic Christus in unam partem solius diuinitatis incubuit, quoniam caecitas Iudaica solam in Christo partem carnis aspexit, et inde in praesenti loco silentio praeterita corporis fragilitate, quae de mundo est, de sua sola diuinitate locutus est, quae de mundo non est, ut in quantum illi inclinauerant ut hominem illum tantummodo crederent, in tantum illos Christus posset ad diuinitatem suam considerandam trahere, ut se Deum crederent, uolens illorum incredulitatem circa diuinitatem suam omissa interim commemoratione sortis humanae solius diuinitatis oppositione superare. 6. Si homo tantummodo Christus, quomodo dicit: Ego ex Deo prodii et ueni, cum constet hominem a Deo factum esse, non ex Deo processisse? Ex Deo autem homo quomodo non processit, sic Dei uerbum processit, de quo dictum est: Eructauit cor meum uerbum bonum, quod quoniam ex Deo est, merito et apud Deum est, quodque quia non otiose prolatum, merito omnia facit. Omnia enim per ipsum facta sunt et sine ipso factum est nihil. Sed enim hoc uerbum, per quod facta sunt omnia, <Deus est>. Et Deus, inquit, erat uerbum. Deus ergo processit ex Deo, dum qui processit sermo Deus est qui processit ex Deo. 7. Si homo tantummodo Christus, quomodo ait: Si quis uerbum meum seruauerit, mortem non uidebit in aeternum? Mortem in aeternum non uidere, quid aliud quam immortalitas est? Immortalitas autem diuinitati socia est, quia et diuinitas immortalis est et immortalitas diuinitatis fructus est. Sed enim omnis homo mortalis est, immortalitas autem ex mortali non potest esse. Ergo ex Christo homine mortali immortalitas non potest nasci. Sed qui uerbum custodierit, inquit, meum, mortem non uidebit in aeternum. Ergo uerbum Christi praestat immortalitatem et per immortalitatem praestat diuinitatem. Quodsi non potest exhibere ut immortalem alterum faciat ipse mortalis, hoc autem Christi uerbum exhibet pariter et praestat immortalitatem, non utique homo tantum est qui praestat immortalitatem, quam, si tantummodo homo esset, praestare non posset; praestando autem diuinitatem per immortalitatem Deum se probat diuinitatem porrigendo, quam, nisi Deus esset, praestare non posset. 8. Si homo tantummodo Christus, quomodo inquit: Ante Abraham ego sum? Nemo enim hominum ante eum potest esse ex quo ipse est nec potest fieri ut quicquam prius fuerit ante illum ex quo ipsum originem sumpsit. Sed enim Christus cum ex Abraham sit, ante Abraham esse se dicit. Aut mentitur igitur et fallit, si ante Abraham non fuit, qui ex Abraham fuit, aut non fallit, si etiam Deus est, dum ante Abraham fuit. Quod nisi fuisset, consequenter cum ex Abraham fuisset, ante Abraham esse non posset. 9. Si homo tantummodo Christus, quomodo ait: Et ego agnoscam eas et sequuntur me meae, et ego uitam aeternam do illis, et numquam peribunt in perpetuum? Sed enim cum omnis homo mortalitatis sit legibus alligatus et idcirco in perpetuum se ipse seruare non posset, multo magis in perpetuum alterum seruare non poterit. At in perpetuum se Christus repromittit salutem daturum. Quam si non dat, mendax est; si dat, Deus est. Sed non fallit, dat enim quod repromittit. Deus est ergo, qui salutem perpetuam porrigit, quam homo, qui se ipsum seruare non potest, alteri praestare non poterit. 10. Si homo tantummodo Christus, quid est quod ait: Ego et Pater unum sumus? Quomodo enim ego et Pater unum sumus, si non et Deus est et Filius, qui idcirco unum potest dici, dum ex ipso est et dum Filius eius est et dum ex ipso nascitur, dum ex ipso processisse reperitur, per quod et Deus est? 11. Quod cum inuidiosum Iudaei putassent et blasphemum credidissent eo quod se ostenderat his sermonibus Christum esse Deum ac propterea ad lapides concurrissent et saxorum ictus inicere gestissent, exemplo et testimonio scripturarum aduersarios suos fortiter refutauit. Si illos, inquit, dixit deos, ad quos uerba facta sunt, et non potest solui scriptura: quem Pater sanctificauit et misit in hunc mundum uos dicitis quia blasphemas, quia dixi: Filius Dei sum ego? 12. Quibus uocibus neque se negauit Deum, quinimmo Deum se esse firmauit. Nam quia sine dubitatione dei esse dicuntur ad quos uerba facta sunt, multo magis hic Deus qui melior illis omnibus inuenitur. Et nihilominus calumniosam blasphemiam dispositione legitima congruenter refutauit. Deum enim se sic intellegi uult, ut Filium Dei et non ipsum Patrem uellet intellegi. Missum enim se esse dixit et multa opera se ex Patre ostendisse monstrauit, ex quo non Patrem se, sed Filium esse intellegi uoluit, et in ultima parte defensionis Filii, non Patris fecit mentionem dicendo: Vos dicitis quia blasphemas, quia dixi; Filius Dei sum? 13. Ita quod ad crimen blasphemiae pertinet, Filium se, non Patrem dicit, quod autem ad diuinitatem spectet ipsius, Ego et Pater unum sumus dicendo Filium se esse et Deum probauit. Deus est ergo, Deus autem sic, ut Filius sit, non Pater.