Dig. 11.6.0. Si mensor falsum modum dixerit.

Dig. 11.6.1pr.

Ulpianus 24 ad ed.

Adversus mensorem agrorum praetor in factum actionem proposuit. a quo falli nos non oportet: nam interest nostra, ne fallamur in modi renuntiatione, si forte vel de finibus contentio sit vel emptor scire velit vel venditor, cuius modi ager veneat. ideo autem hanc actionem proposuit, quia non crediderunt veteres inter talem personam locationem et conductionem esse, sed magis operam beneficii loco praeberi et id quod datur ei, ad remunerandum dari et inde honorarium appellari: si autem ex locato conducto fuerit actum, dicendum erit nec tenere intentionem.

Dig. 11.6.1.1

Ulpianus 24 ad ed.

Haec actio dolum malum dumtaxat exigit: visum est enim satis abundeque coerceri mensorem, si dolus malus solus conveniatur eius hominis, qui civiliter obligatus non est. proinde si imperite versatus est, sibi imputare debet qui eum adhibuit: sed et si neglegenter, aeque mensor securus erit: lata culpa plane dolo comparabitur. sed et si mercedem accepit, non omnem culpam eum praestare propter verba edicti: utique enim scit praetor et mercede eos intervenire.

Dig. 11.6.1.2

Ulpianus 24 ad ed.

Is autem tenetur hac actione qui renuntiavit: sed renuntiasse et eum accipere debemus, qui per alium renuntiavit.

Dig. 11.6.2pr.

Paulus 25 ad ed.

Vel per litteras.

Dig. 11.6.2.1

Paulus 25 ad ed.

Sed si ego tibi, cum esses mensor, mandaverim, ut mensuram agri ageres et tu id titio delegaveris et ille dolo malo quid in ea re fecerit, tu teneberis, quia dolo malo versatus es, qui tali homini credidisti.

Dig. 11.6.3pr.

Ulpianus 24 ad ed.

Si duobus mandavero et ambo dolose fecerint, adversus singulos in solidum agi poterit, sed altero convento, si satisfecerit, in alterum actionem denegari oportebit.

Dig. 11.6.3.1

Ulpianus 24 ad ed.

Competit autem haec actio ei, cuius interfuit falsum modum renuntiatum non esse, hoc est vel emptori vel venditori, cui renuntiatio offuit.

Dig. 11.6.3.2

Ulpianus 24 ad ed.

Pomponius tamen scribit, si emptor plus dederit venditori propter renuntiationem, quia condicere potest quod plus dedit, agi cum mensore non posse: nihil enim emptoris interesse, cum possit condicere: nisi solvendo venditor non fuit: tunc enim mensor tenebitur.

Dig. 11.6.3.3

Ulpianus 24 ad ed.

Sed si venditor maiorem modum tradiderit fraudatus a mensore, consequenter dicit pomponius non esse actionem adversus mensorem, quia est ex vendito actio adversus emptorem, nisi et hic emptor solvendo non sit.

Dig. 11.6.3.4

Ulpianus 24 ad ed.

Idem pomponius scribit, si propter iudicium adhibitus mensor fraudaverit me in renuntiatione, teneri eum, si ob hoc de iudicio minus tuli: plane si a iudice adhibitus contra me renuntiaverit dolo malo, dubitat, an teneri mihi debeat? quod magis admittit.

Dig. 11.6.3.5

Ulpianus 24 ad ed.

Hanc actionem heredi similibusque personis dandam pomponius scribit: sed in heredem similesque personas denegandam ait.

Dig. 11.6.3.6

Ulpianus 24 ad ed.

Servi autem nomine magis noxale quam de peculio competere ait, quamvis civilis actio de peculio competat.

Dig. 11.6.4

Paulus 25 ad ed.

Haec actio perpetua est, quia initium rei non ad circumscriptionem, sed a suscepto negotio originem accipit.

Dig. 11.6.5pr.

Ulpianus 24 ad ed.

Si mensor non falsum modum renuntiaverit, sed traxerit renuntiationem et ob hoc evenerit ut venditor liberetur, qui adsignaturum se modum intra certum diem promisit, haec actio locum non habet: sed nec dari utilem debere pomponius ait. erit ergo ad actionem de dolo decurrendum.

Dig. 11.6.5.1

Ulpianus 24 ad ed.

Si, cum falsus modus renuntiatus esset, emptor cum venditore ex empto egisset, agere poterit etiam cum mensore: sed si nihil eius interest, condemnari mensorem non oportet. quod si non de toto modo qui deerat cum venditore egerit, sed de minore, consequenter scribit pomponius de residuo cum mensore agi posse.

Dig. 11.6.5.2

Ulpianus 24 ad ed.

Hoc iudicium latius praetor porrexit: nam et si cuius alterius rei mensuram falsam renuntiavisse dicetur, haec actio competit. proinde si in aedificii mensura fefellit vel in frumenti vel in vini,

Dig. 11.6.6

Paulus 24 ad ed.

Sive de itineris latitudine sive de servitute immittendi proiciendique quaeratur, sive aream vel tignum vel lapidem metiendo mentitus fuerit.

Dig. 11.6.7pr.

Ulpianus 24 ad ed.

Vel cuius alterius rei, tenebitur.

Dig. 11.6.7.1

Ulpianus 24 ad ed.

Et si mensor machinarius fefellerit, haec actio dabitur.

Dig. 11.6.7.2

Ulpianus 24 ad ed.

Nec non illud quoque pomponius dicit etiam in eum, qui mensor non fuit, fefellit tamen in modo, competere hanc actionem.

Dig. 11.6.7.3

Ulpianus 24 ad ed.

Hoc exemplo etiam adversus architectum actio dari debet qui fefellit: nam et divus severus adversus architectum et redemptorem actiones dandas decreverit.

Dig. 11.6.7.4

Ulpianus 24 ad ed.

Ego etiam adversus tabularium puto actiones dandas, qui in computatione fefellit.