Dig. 50.17.0. De diversis regulis iuris antiqui.

Dig. 50.17.1

Paulus 16 ad plaut.

Regula est, quae rem quae est breviter enarrat. non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat. per regulam igitur brevis rerum narratio traditur, et, ut ait sabinus, quasi causae coniectio est, quae simul cum in aliquo vitiata est, perdit officium suum.

Dig. 50.17.2pr.

Ulpianus 1 ad sab.

Feminae ab omnibus officiis civilibus vel publicis remotae sunt et ideo nec iudices esse possunt nec magistratum gerere nec postulare nec pro alio intervenire nec procuratores existere.

Dig. 50.17.2.1

Ulpianus 1 ad sab.

Item impubes omnibus officiis civilibus debet abstinere.

Dig. 50.17.3

Ulpianus 3 ad sab.

Eius est nolle, qui potest velle.

Dig. 50.17.4

Ulpianus 6 ad sab.

Velle non creditur, qui obsequitur imperio patris vel domini.

Dig. 50.17.5

Paulus 2 ad sab.

In negotiis contrahendis alia causa habita est furiosorum, alia eorum qui fari possunt, quamvis actum rei non intellegerent: nam furiosus nullum negotium contrahere potest, pupillus omnia tutore auctore agere potest.

Dig. 50.17.6

Ulpianus 7 ad sab.

Non vult heres esse, qui ad alium transferre voluit hereditatem.

Dig. 50.17.7

Pomponius 3 ad sab.

Ius nostrum non patitur eundem in paganis et testato et intestato decessisse: earumque rerum naturaliter inter se pugna est "testatus" et "intestatus".

Dig. 50.17.8

Pomponius 4 ad sab.

Iura sanguinis nullo iure civili dirimi possunt.

Dig. 50.17.9

Ulpianus 15 ad sab.

Semper in obscuris quod minimum est sequimur.

Dig. 50.17.10

Paulus 3 ad sab.

Secundum naturam est commoda cuiusque rei eum sequi, quem sequentur incommoda.

Dig. 50.17.11

Pomponius 5 ad sab.

Id quod nostrum est sine facto nostro ad alium transferri non potest.

Dig. 50.17.12

Paulus 3 ad sab.

In testamentis plenius voluntates testantium interpretamur.

Dig. 50.17.13

Ulpianus 19 ad sab.

Non videtur cepisse, qui per exceptionem a petitione removetur.

Dig. 50.17.14

Pomponius 5 ad sab.

In omnibus obligationibus, in quibus dies non ponitur, praesenti die debetur.

Dig. 50.17.15

Paulus 4 ad sab.

Is, qui actionem habet ad rem reciperandam, ipsam rem habere videtur.

Dig. 50.17.16

Ulpianus 21 ad sab.

Imaginaria venditio non est pretio accedente.

Dig. 50.17.17

Ulpianus 23 ad sab.

Cum tempus in testamento adicitur, credendum est pro herede adiectum, nisi alia mens fuerit testatoris: sicuti in stipulationibus promissoris gratia tempus adicitur.

Dig. 50.17.18

Pomponius 6 ad sab.

Quae legata mortuis nobis ad heredem nostrum transeunt, eorum commodum per nos his, quorum in potestate sumus, eodem casu adquirimus: aliter atque quod stipulati sumus. nam et sub condicione stipulantes omnimodo eis adquirimus, etiamsi liberatis nobis potestate domini condicio existat.

Dig. 50.17.19pr.

Ulpianus 24 ad sab.

Qui cum alio contrahit, vel est vel debet esse non ignarus condicionis eius: heredi autem hoc imputari non potest, cum non sponte cum legatariis contrahit.

Dig. 50.17.19.1

Ulpianus 24 ad sab.

Non solet exceptio doli nocere his, quibus voluntas testatoris non refragatur.

Dig. 50.17.20

Pomponius 7 ad sab.

Quotiens dubia interpretatio libertatis est, secundum libertatem respondendum erit.

Dig. 50.17.21

Ulpianus 27 ad sab.

Non debet, cui plus licet, quod minus est non licere.

Dig. 50.17.22pr.

Ulpianus 28 ad sab.

In personam servilem nulla cadit obligatio.

Dig. 50.17.22.1

Ulpianus 28 ad sab.

Generaliter probandum est, ubicumque in bonae fidei iudiciis confertur in arbitrium domini vel procuratoris eius condicio, pro boni viri arbitrio hoc habendum esse.

Dig. 50.17.23

Ulpianus 29 ad sab.

Contractus quidam dolum malum dumtaxat recipiunt, quidam et dolum et culpam. dolum tantum: depositum et precarium. dolum et culpam mandatum, commodatum, venditum, pignori acceptum, locatum, item dotis datio, tutelae, negotia gesta: in his quidem et diligentiam. societas et rerum communio et dolum et culpam recipit. sed haec ita, nisi si quid nominatim convenit ( vel plus vel minus) in singulis contractibus: nam hoc servabitur, quod initio convenit ( legem enim contractus dedit), excepto eo, quod celsus putat non valere, si convenerit, ne dolus praestetur: hoc enim bonae fidei iudicio contrarium est: et ita utimur. animalium vero casus mortesque, quae sine culpa accidunt, fugae servorum qui custodiri non solent, rapinae, tumultus, incendia, aquarum magnitudines, impetus praedonum a nullo praestantur.

Dig. 50.17.24

Paulus 5 ad sab.

Quatenus cuius intersit, in facto, non in iure consistit.

Dig. 50.17.25

Pomponius 11 ad sab.

Plus cautionis in re est quam in persona.

Dig. 50.17.26

Ulpianus 30 ad sab.

Qui potest invitis alienare, multo magis et ignorantibus et absentibus potest.

Dig. 50.17.27

Pomponius 16 ad sab.

Nec ex praetorio nec ex sollemni iure privatorum conventione quicquam immutandum est, quamvis obligationum causae pactione possint immutari et ipso iure et per pacti conventi exceptionem: quia actionum modus vel lege vel per praetorem introductus privatorum pactionibus non infirmatur, nisi tunc, cum inchoatur actio, inter eos convenit.

Dig. 50.17.28

Ulpianus 36 ad sab.

Divus pius rescripsit eos, qui ex liberalitate conveniuntur, in id quod facere possunt condemnandos.

Dig. 50.17.29

Paulus 8 ad sab.

Quod initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere.

Dig. 50.17.30

Ulpianus 36 ad sab.

Nuptias non concubitus, sed consensus facit.

Dig. 50.17.31

Ulpianus 42 ad sab.

Verum est neque pacta neque stipulationes factum posse tollere: quod enim impossibile est, neque pacto neque stipulatione potest comprehendi, ut utilem actionem aut factum efficere possit.

Dig. 50.17.32

Ulpianus 43 ad sab.

Quod attinet ad ius civile, servi pro nullis habentur: non tamen et iure naturali, quia, quod ad ius naturale attinet, omnes homines aequales sunt.

Dig. 50.17.33

Pomponius 22 ad sab.

In eo, quod vel is qui petit vel is a quo petitur lucri facturus est, durior causa est petitoris.

Dig. 50.17.34

Ulpianus 45 ad sab.

Semper in stipulationibus et in ceteris contractibus id sequimur, quod actum est: aut, si non pareat quid actum est, erit consequens, ut id sequamur, quod in regione in qua actum est frequentatur. quid ergo, si neque regionis mos appareat, quia varius fuit? ad id, quod minimum est, redigenda summa est.

Dig. 50.17.35

Ulpianus 48 ad sab.

Nihil tam naturale est quam eo genere quidque dissolvere, quo colligatum est. ideo verborum obligatio verbis tollitur: nudi consensus obligatio contrario consensu dissolvitur.

Dig. 50.17.36

Pomponius 27 ad sab.

Culpa est immiscere se rei ad se non pertinenti.

Dig. 50.17.37

Ulpianus 51 ad sab.

Nemo, qui condemnare potest, absolvere non potest.

Dig. 50.17.38

Pomponius 29 ad sab.

Sicuti poena ex delicto defuncti heres teneri non debeat, ita nec lucrum facere, si quid ex ea re ad eum pervenisset.

Dig. 50.17.39

Pomponius 32 ad sab.

In omnibus causis pro facto accipitur id, in quo per alium morae sit, quo minus fiat.

Dig. 50.17.40

Pomponius 34 ad sab.

Furiosi vel eius, cui bonis interdictum sit, nulla voluntas est.

Dig. 50.17.41pr.

Ulpianus 26 ad ed.

Non debet actori licere, quod reo non permittitur.

Dig. 50.17.41.1

Ulpianus 26 ad ed.

In re obscura melius est favere repetitioni quam adventicio lucro.

Dig. 50.17.42

Gaius 9 ad ed. provinc.

Qui in alterius locum succedunt, iustam habent causam ignorantiae, an id quod peteretur deberetur. fideiussores quoque non minus quam heredes iustam ignorantiam possunt allegare. haec ita de herede dicta sunt, si cum eo agetur, non etiam si agat: nam plane qui agit, certus esse debet, cum sit in potestate eius, quando velit experiri, et ante debet rem diligenter explorare et tunc ad agendum procedere.

Dig. 50.17.43pr.

Ulpianus 28 ad ed.

Nemo ex his, qui negant se debere, prohibetur etiam alia defensione uti, nisi lex impedit.

Dig. 50.17.43.1

Ulpianus 28 ad ed.

Quotiens concurrunt plures actiones eiusdem rei nomine, una quis experiri debet.

Dig. 50.17.44

Ulpianus 29 ad ed.

Totiens in heredem damus de eo quod ad eum pervenit, quotiens ex dolo defuncti convenitur, non quotiens ex suo.

Dig. 50.17.45pr.

Ulpianus 30 ad ed.

Neque pignus neque depositum neque precarium neque emptio neque locatio rei suae consistere potest.

Dig. 50.17.45.1

Ulpianus 30 ad ed.

Privatorum conventio iuri publico non derogat.

Dig. 50.17.46

Gaius 10 ad ed. provinc.

Quod a quoquo poenae nomine exactum est, id eidem restituere nemo cogitur.

Dig. 50.17.47pr.

Ulpianus 30 ad ed.

Consilii non fraudulenti nulla obligatio est: ceterum si dolus et calliditas intercessit, de dolo actio competit.

Dig. 50.17.47.1

Ulpianus 30 ad ed.

Socii mei socius meus socius non est.

Dig. 50.17.48

Paulus 35 ad ed.

Quidquid in calore iracundiae vel fit vel dicitur, non prius ratum est, quam si perseverantia apparuit iudicium animi fuisse. ideoque brevi reversa uxor nec divortisse videtur.

Dig. 50.17.49

Ulpianus 35 ad ed.

Alterius circumventio alii non praebet actionem.

Dig. 50.17.50

Paulus 39 ad ed.

Culpa caret qui scit, sed prohibere non potest.

Dig. 50.17.51

Gaius 15 ad ed. provinc.

Non videtur quisquam id capere, quod ei necesse est alii restituere.

Dig. 50.17.52

Ulpianus 44 ad ed.

Non defendere videtur non tantum qui latitat, sed et is qui praesens negat se defendere aut non vult suscipere actionem.

Dig. 50.17.53

Paulus 42 ad ed.

Cuius per errorem dati repetitio est, eius consulto dati donatio est.

Dig. 50.17.54

Ulpianus 46 ad ed.

Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet.

Dig. 50.17.55

Gaius 2 de testam. ad ed. urb.

Nullus videtur dolo facere, qui suo iure utitur.

Dig. 50.17.56

Gaius 3 de legatis ad ed. urb.

Semper in dubiis benigniora praeferenda sunt.

Dig. 50.17.57

Gaius 18 ad ed. provinc.

Bona fides non patitur, ut bis idem exigatur.

Dig. 50.17.58

Ulpianus 2 disp.

Ex poenalibus causis non solet in patrem de peculio actio dari.

Dig. 50.17.59

Ulpianus 3 disp.

Heredem eiusdem potestatis iurisque esse, cuius fuit defunctus, constat.

Dig. 50.17.60

Ulpianus 10 disp.

Semper qui non prohibet pro se intervenire, mandare creditur. sed et si quis ratum habuerit quod gestum est, obstringitur mandati actione.

Dig. 50.17.61

Ulpianus 3 opin.

Domum suam reficere unicuique licet, dum non officiat invito alteri, in quo ius non habet.

Dig. 50.17.62

Iulianus 6 Dig.

Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit.

Dig. 50.17.63

Iulianus 17 Dig.

Qui sine dolo malo ad iudicium provocat, non videtur moram facere.

Dig. 50.17.64

Iulianus 29 Dig.

Ea, quae raro accidunt, non temere in agendis negotiis computantur.

Dig. 50.17.65

Iulianus 54 Dig.

Ea est natura cavillationis, quam graeci swrityn appellant, ut ab evidenter veris per brevissimas mutationes disputatio ad ea, quae evidenter falsa sunt, perducatur.

Dig. 50.17.66

Iulianus 60 Dig.

Marcellus. desinit debitor esse is, qui nanctus est exceptionem iustam nec ab aequitate naturali abhorrentem.

Dig. 50.17.67

Iulianus 87 Dig.

Quotiens idem sermo duas sententias exprimit, ea potissimum excipiatur, quae rei gerendae aptior est.

Dig. 50.17.68

Paulus l.S. de dotis repetit.

In omnibus causis id observatur, ut, ubi personae condicio locum facit beneficio, ibi deficiente ea beneficium quoque deficiat, ubi vero genus actionis id desiderat, ibi ad quemvis persecutio eius devenerit, non deficiat ratio auxilii.

Dig. 50.17.69

Paulus l.S. de adsign. libert.

Invito beneficium non datur.

Dig. 50.17.70

Ulpianus 1 de off. procons.

Nemo potest gladii potestatem sibi datam vel cuius alterius coercitionis ad alium transferre.

Dig. 50.17.71

Ulpianus 2 de off. procons.

Omnia, quaecumque causae cognitionem desiderant, per libellum expediri non possunt.

Dig. 50.17.72

Iavolenus 3 ex post. lab.

Fructus rei est vel pignori dare licere.

Dig. 50.17.73pr.

Mucius l.S. horwn

Quo tutela redit, eo et hereditas pervenit, nisi cum feminae heredes intercedunt.

Dig. 50.17.73.1

Mucius l.S. horwn

Nemo potest tutorem dare cuiquam nisi ei, quem in suis heredibus cum moritur habuit habiturusve esset, si vixisset.

Dig. 50.17.73.2

Mucius l.S. horwn

Vi factum id videtur esse, qua de re quis cum prohibetur, fecit: clam, quod quisque, cum controversiam haberet habiturumve se putaret, fecit.

Dig. 50.17.73.3

Mucius l.S. horwn

Quae in testamento ita sunt scripta, ut intellegi non possint, perinde sunt, ac si scripta non essent.

Dig. 50.17.73.4

Mucius l.S. horwn

Nec paciscendo nec legem dicendo nec stipulando quisquam alteri cavere potest.

Dig. 50.17.74

Papinianus 1 quaest.

Non debet alteri per alterum iniqua condicio inferri.

Dig. 50.17.75

Papinianus 3 quaest.

Nemo potest mutare consilium suum in alterius iniuriam.

Dig. 50.17.76

Papinianus 24 quaest.

In totum omnia, quae animi destinatione agenda sunt, non nisi vera et certa scientia perfici possunt.

Dig. 50.17.77

Papinianus 28 quaest.

Mi, qui non recipiunt diem vel condicionem, veluti emancipatio, acceptilatio, hereditatis aditio, servi optio, datio tutoris, in totum vitiantur per temporis vel condicionis adiectionem. nonnumquam tamen actus supra scripti tacite recipiunt, quae aperte comprehensa vitium adferunt. nam si acceptum feratur ei, qui sub condicione promisit, ita demum egisse aliquid acceptilatio intellegitur, si obligationis condicio exstiterit: quae si verbis nominatim acceptilationis comprehendatur, nullius momenti faciet actum.

Dig. 50.17.78

Papinianus 31 quaest.

Generaliter cum de fraude disputatur, non quid non habeat actor, sed quid per adversarium habere non potuerit, considerandum est.

Dig. 50.17.79

Papinianus 32 quaest.

Fraudis interpretatio semper in iure civili non ex eventu dumtaxat, sed ex consilio quoque desideratur.

Dig. 50.17.80

Papinianus 33 quaest.

In toto iure generi per speciem derogatur et illud potissimum habetur, quod ad speciem derectum est.

Dig. 50.17.81

Papinianus 3 resp.

Quae dubitationis tollendae causa contractibus inseruntur, ius commune non laedunt.

Dig. 50.17.82

Papinianus 9 resp.

Donari videtur, quod nullo iure cogente conceditur.

Dig. 50.17.83

Papinianus 2 def.

Non videntur rem amittere, quibus propria non fuit.

Dig. 50.17.84pr.

Paulus 3 quaest.

Cum amplius solutum est quam debebatur, cuius pars non invenitur quae repeti possit, totum esse indebitum intellegitur manente pristina obligatione.

Dig. 50.17.84.1

Paulus 3 quaest.

Is natura debet, quem iure gentium dare oportet, cuius fidem secuti sumus.

Dig. 50.17.85pr.

Paulus 6 quaest.

In ambiguis pro dotibus respondere melius est.

Dig. 50.17.85.1

Paulus 6 quaest.

Non est novum, ut quae semel utiliter constituta sunt, durent, licet ille casus exstiterit, a quo initium capere non potuerunt.

Dig. 50.17.85.2

Paulus 6 quaest.

Quotiens aequitatem desiderii naturalis ratio aut dubitatio iuris moratur, iustis decretis res temperanda est.

Dig. 50.17.86

Paulus 7 quaest.

Non solet deterior condicio fieri eorum, qui litem contestati sunt, quam si non essent, sed plerumque melior:

Dig. 50.17.87

Paulus 13 quaest.

Nemo enim in persequendo deteriorem causam, sed meliorem facit. denique post litem contestatam heredi quoque prospiceretur et heres tenetur ex omnibus causis.

Dig. 50.17.88

Scaevola 5 quaest.

Nulla intellegitur mora ibi fieri, ubi nulla petitio est.

Dig. 50.17.89

Paulus 10 quaest.

Quamdiu possit valere testamentum, tamdiu legitimus non admittitur.

Dig. 50.17.90

Paulus 15 quaest.

In omnibus quidem, maxime tamen in iure aequitas spectanda est.

Dig. 50.17.91

Paulus 17 quaest.

Quotiens duplici iure defertur alicui successio, repudiato novo iure quod ante defertur, supererit vetus.

Dig. 50.17.92

Scaevola 5 resp.

Si librarius in transscribendis stipulationis verbis errasset, nihil nocere, quo minus et reus et fideiussor teneretur.

Dig. 50.17.93

Maecenatus 1 fideic.

Filius familias neque retinere neque reciperare neque apisci possessionem rei peculiaris videtur.

Dig. 50.17.94

Ulpianus 2 fideic.

Non solent quae abundant vitiare scripturas.

Dig. 50.17.95

Ulpianus 6 fideic.

Nemo dubitat solvendo videri eum qui defenditur.

Dig. 50.17.96

Maecenatus 12 fideic.

In ambiguis orationibus maxime sententia spectanda est eius, qui eas protulisset.

Dig. 50.17.97

Hermogenianus 3 iuris epit.

Ea sola deportationis sententia aufert, quae ad fiscum perveniunt.

Dig. 50.17.98

Hermogenianus 4 iuris epit.

Quotiens utriusque causa lucri ratio vertitur, is praeferendus est, cuius in lucrum causa tempore praecedit.

Dig. 50.17.99

Venonius 12 stipul.

Non potest improbus videri, qui ignorat quantum solvere debeat.

Dig. 50.17.100

Gaius 1 reg.

Omnia, quae iure contrahuntur, contrario iure pereunt.

Dig. 50.17.101

Paulus l.S. de cogn.

Ubi lex duorum mensum fecit mentionem, et qui sexagensimo et primo die venerit, audiendus est: ita enim et imperator antoninus cum divo patre suo rescripsit.

Dig. 50.17.102pr.

Ulpianus 1 ad ed.

Qui vetante praetore fecit, hic adversus edictum fecisse proprie dicitur.

Dig. 50.17.102.1

Ulpianus 1 ad ed.

Eius est actionem denegare, qui possit et dare.

Dig. 50.17.103

Paulus 1 ad ed.

Nemo de domo sua extrahi debet.

Dig. 50.17.104

Ulpianus 2 ad ed.

Si in duabus actionibus alibi summa maior, alibi infamia est, praeponenda est causa existimationis. ubi autem aequiperant, famosa iudicia, etsi summam inparem habent, pro paribus accipienda sunt.

Dig. 50.17.105

Paulus 1 ad ed.

Ubicumque causae cognitio est, ibi praetor desideratur.

Dig. 50.17.106

Paulus 2 ad ed.

Libertas inaestimabilis res est.

Dig. 50.17.107

Gaius 1 ad ed. provinc.

Cum servo nulla actio est.

Dig. 50.17.108

Paulus 4 ad ed.

Fere in omnibus poenalibus iudiciis et aetati et imprudentiae succurritur.

Dig. 50.17.109

Paulus 5 ad ed.

Nullum crimen patitur is, qui non prohibet, cum prohibere potest.

Dig. 50.17.110pr.

Paulus 6 ad ed.

In eo, quod plus sit, semper inest et minus.

Dig. 50.17.110.1

Paulus 6 ad ed.

Nemo alienae rei expromissor idoneus videtur, nisi si cum satisdatione.

Dig. 50.17.110.2

Paulus 6 ad ed.

Pupillus pati posse non intellegitur.

Dig. 50.17.110.3

Paulus 6 ad ed.

Ubi verba coniuncta non sunt, sufficit alterutrum esse factum.

Dig. 50.17.110.4

Paulus 6 ad ed.

Mulieribus tunc succurrendum est, cum defendantur, non ut facilius calumnientur.

Dig. 50.17.111pr.

Gaius 2 ad ed. provinc.

Pupillum, qui proximus pubertati sit, capacem esse et furandi et iniuriae faciendae.

Dig. 50.17.111.1

Gaius 2 ad ed. provinc.

In heredem non solent actiones transire, quae poenales sunt ex maleficio, veluti furti, damni iniuriae, vi bonorum raptorum, iniuriarum.

Dig. 50.17.112

Paulus 8 ad ed.

Nihil interest, ipso iure quis actionem non habeat an per exceptionem infirmetur.

Dig. 50.17.113

Gaius 3 ad ed. provinc.

In toto et pars continetur.

Dig. 50.17.114

Paulus 9 ad ed.

In obscuris inspici solere, quod verisimilius est aut quod plerumque fieri solet.

Dig. 50.17.115pr.

Paulus 10 ad ed.

Si quis obligatione liberatus sit, potest videri cepisse.

Dig. 50.17.115.1

Paulus 10 ad ed.

Non potest videri accepisse, qui stipulatus potest exceptione summoveri.

Dig. 50.17.116pr.

Ulpianus 11 ad ed.

Nihil consensui tam contrarium est, qui ac bonae fidei iudicia sustinet, quam vis atque metus: quem comprobare contra bonos mores est.

Dig. 50.17.116.1

Ulpianus 11 ad ed.

Non capitur, qui ius publicum sequitur.

Dig. 50.17.116.2

Ulpianus 11 ad ed.

Non videntur qui errant consentire.

Dig. 50.17.117

Paulus 11 ad ed.

Praetor bonorum possessorem heredis loco in omni causa habet.

Dig. 50.17.118

Ulpianus 11 ad ed.

Qui in servitute est, usucapere non potest: nam cum possideatur, possidere non videtur.

Dig. 50.17.119

Ulpianus 13 ad ed.

Non alienat, qui dumtaxat omittit possessionem.

Dig. 50.17.120

Paulus 12 ad ed.

Nemo plus commodi heredi suo relinquit, quam ipse habuit.

Dig. 50.17.121

Paulus 13 ad ed.

Qui non facit quod facere debet, videtur facere adversus ea, quia non facit: et qui facit quod facere non debet, non videtur facere id quod facere iussus est.

Dig. 50.17.122

Gaius 5 ad ed. provinc.

Libertas omnibus rebus favorabilior est.

Dig. 50.17.123pr.

Ulpianus 14 ad ed.

Nemo alieno nomine lege agere potest.

Dig. 50.17.123.1

Ulpianus 14 ad ed.

Temporaria permutatio ius provinciae non innovat.

Dig. 50.17.124pr.

Paulus 16 ad ed.

Ubi non voce, sed praesentia opus est, mutus, si intellectum habet, potest videri respondere. idem in surdo: hic quidem et respondere potest.

Dig. 50.17.124.1

Paulus 16 ad ed.

Furiosus absentis loco est et ita pomponius libro primo epistularum scribit.

Dig. 50.17.125

Gaius 5 ad ed. provinc.

Favorabiliores rei potius quam actores habentur.

Dig. 50.17.126pr.

Ulpianus 15 ad ed.

Nemo praedo est, qui pretium numeravit.

Dig. 50.17.126.1

Ulpianus 15 ad ed.

Locupletior non est factus, qui libertum adquisierit.

Dig. 50.17.126.2

Ulpianus 15 ad ed.

Cum de lucro duorum quaeratur, melior est causa possidentis.

Dig. 50.17.127

Paulus 20 ad ed.

Cum praetor in heredem dat actionem, quatenus ad eum pervenit, sufficit, si vel momento ad eum pervenit ex dolo defuncti.

Dig. 50.17.128pr.

Paulus 19 ad ed.

In pari causa possessor potior haberi debet.

Dig. 50.17.128.1

Paulus 19 ad ed.

Hi, qui in universum ius succedunt, heredis loco habentur.

Dig. 50.17.129pr.

Paulus 21 ad ed.

Nihil dolo creditor facit, qui suum recipit.

Dig. 50.17.129.1

Paulus 21 ad ed.

Cum principalis causa non consistit, ne ea quidem quae sequuntur locum habent.

Dig. 50.17.130

Ulpianus 18 ad ed.

Numquam actiones, praesertim poenales, de eadem re concurrentes alia aliam consumit.

Dig. 50.17.131

Paulus 22 ad ed.

Qui dolo desierit possidere, pro possidente damnatur, quia pro possessione dolus est.

Dig. 50.17.132

Gaius 7 ad ed. provinc.

Imperitia culpae adnumeratur.

Dig. 50.17.133

Gaius 8 ad ed. provinc.

Melior condicio nostra per servos fieri potest, deterior fieri non potest.

Dig. 50.17.134pr.

Ulpianus 21 ad ed.

Non fraudantur creditores, cum quid non adquiritur a debitore, sed cum quid de bonis deminuitur.

Dig. 50.17.134.1

Ulpianus 21 ad ed.

Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest.

Dig. 50.17.135

Ulpianus 23 ad ed.

Ea, quae dari impossibilia sunt vel quae in rerum natura non sunt, pro non adiectis habentur.

Dig. 50.17.136

Paulus 18 ad ed.

Bona fides tantundem possidenti praestat, quantum veritas, quotiens lex impedimento non est.

Dig. 50.17.137

Ulpianus 25 ad ed.

Qui auctore iudice comparavit, bonae fidei possessor est.

Dig. 50.17.138pr.

Paulus 27 ad ed.

Omnis hereditas, quamvis postea adeatur, tamen cum tempore mortis continuatur.

Dig. 50.17.138.1

Paulus 27 ad ed.

Numquam crescit ex post facto praeteriti delicti aestimatio.

Dig. 50.17.139pr.

Gaius ad ed. pu.

Omnes actiones, quae morte aut tempore pereunt, semel inclusae iudicio salvae permanent.

Dig. 50.17.139.1

Gaius ad ed. pu.

Non videtur perfecte cuiusque id esse, quod ex casu auferri potest.

Dig. 50.17.140

Ulpianus 56 ad ed.

Absentia eius, qui rei publicae causa abest, neque ei neque alii damnosa esse debet.

Dig. 50.17.141pr.

Paulus 54 ad ed.

Quod contra rationem iuris receptum est, non est producendum ad consequentia.

Dig. 50.17.141.1

Paulus 54 ad ed.

Uni duo pro solido heredes esse non possunt.

Dig. 50.17.142

Paulus 56 ad ed.

Qui tacet, non utique fatetur: sed tamen verum est eum non negare.

Dig. 50.17.143

Ulpianus 62 ad ed.

Quod ipsis qui contraxerunt obstat, et successoribus eorum obstabit.

Dig. 50.17.144pr.

Paulus 62 ad ed.

Non omne quod licet honestum est.

Dig. 50.17.144.1

Paulus 62 ad ed.

In stipulationibus id tempus spectatur, quo contrahimus.

Dig. 50.17.145

Ulpianus 66 ad ed.

Nemo videtur fraudare eos, qui sciunt et consentiunt.

Dig. 50.17.146

Paulus 62 ad ed.

Quod quis dum servus est egit, proficere libero facto non potest.

Dig. 50.17.147

Gaius 24 ad ed. provinc.

Semper specialia generalibus insunt.

Dig. 50.17.148

Paulus 16 brev. edicti.

Cuius effectus omnibus prodest, eius et partes ad omnes pertinent.

Dig. 50.17.149

Ulpianus 67 ad ed.

Ex qua persona quis lucrum capit, eius factum praestare debet.

Dig. 50.17.150

Ulpianus 68 ad ed.

Parem esse condicionem oportet eius, qui quid possideat vel habeat, atque eius, cuius dolo malo factum sit, quo minus possideret vel haberet.

Dig. 50.17.151

Paulus 64 ad ed.

Nemo damnum facit, nisi qui id fecit, quod facere ius non habet.

Dig. 50.17.152pr.

Ulpianus 69 ad ed.

Hoc iure utimur, ut quidquid omnino per vim fiat, aut in vis publicae aut in vis privatae crimen incidat.

Dig. 50.17.152.1

Ulpianus 69 ad ed.

Deicit et qui mandat.

Dig. 50.17.152.2

Ulpianus 69 ad ed.

In maleficio ratihabitio mandato comparatur.

Dig. 50.17.152.3

Ulpianus 69 ad ed.

In contractibus, quibus doli praestatio vel bona fides inest, heres in solidum tenetur.

Dig. 50.17.153

Paulus 65 ad ed.

Fere quibuscumque modis obligamur, isdem in contrarium actis liberamur, cum quibus modis adquirimus, isdem in contrarium actis amittimus. ut igitur nulla possessio adquiri nisi animo et corpore potest, ita nulla amittitur, nisi in qua utrumque in contrarium actum est.

Dig. 50.17.154

Ulpianus 70 ad ed.

Cum par delictum est duorum, semper oneratur petitor et melior habetur possessoris causa. sicut fit, cum de dolo excipitur petitoris: neque enim datur talis replicatio petitori "aut si rei quoque in ea re dolo actum sit". illi debet permitti poenam petere, qui in ipsam non incidit.

Dig. 50.17.155pr.

Paulus 65 ad ed.

Factum cuique suum, non adversario nocere debet.

Dig. 50.17.155.1

Paulus 65 ad ed.

Non videtur vim facere, qui iure suo utitur et ordinaria actione experitur.

Dig. 50.17.155.2

Paulus 65 ad ed.

In poenalibus causis benignius interpretandum est.

Dig. 50.17.156pr.

Ulpianus 70 ad ed.

Invitus nemo rem cogitur defendere.

Dig. 50.17.156.1

Ulpianus 70 ad ed.

Cui damus actiones, eidem et exceptionem competere multo magis quis dixerit.

Dig. 50.17.156.2

Ulpianus 70 ad ed.

Cum quis in alii locum successerit, non est aequum ei nocere hoc, quod adversus eum non nocuit, in cuius locum successit.

Dig. 50.17.156.3

Ulpianus 70 ad ed.

Plerumque emptoris eadem causa esse debet circa petendum ac defendendum, quae fuit auctoris.

Dig. 50.17.156.4

Ulpianus 70 ad ed.

Quod cuique pro eo praestatur, invito non tribuitur.

Dig. 50.17.157pr.

Ulpianus 71 ad ed.

Ad ea, quae non habent atrocitatem facinoris vel sceleris, ignoscitur servis, si vel dominis vel his, qui vice dominorum sunt, veluti tutoribus et curatoribus obtemperaverint.

Dig. 50.17.157.1

Ulpianus 71 ad ed.

Semper qui dolo fecit, quo minus haberet, pro eo habendus est, ac si haberet.

Dig. 50.17.157.2

Ulpianus 71 ad ed.

In contractibus successores ex dolo eorum, quibus successerunt, non tantum in id quod pervenit, verum etiam in solidum tenentur, hoc est unusquisque pro ea parte qua heres est.

Dig. 50.17.158

Gaius 26 ad ed. provinc.

Creditor, qui permittit rem venire, pignus dimittit.

Dig. 50.17.159

Paulus 70 ad ed.

Non ut ex pluribus causis deberi nobis idem potest, ita ex pluribus causis idem possit nostrum esse.

Dig. 50.17.160pr.

Ulpianus 76 ad ed.

Aliud est vendere, aliud vendenti consentire.

Dig. 50.17.160.1

Ulpianus 76 ad ed.

Refertur ad universos, quod publice fit per maiorem partem.

Dig. 50.17.160.2

Ulpianus 76 ad ed.

Absurdum est plus iuris habere eum, cui legatus sit fundus, quam heredem aut ipsum testatorem, si viveret.

Dig. 50.17.161

Ulpianus 77 ad ed.

In iure civili receptum est, quotiens per eum, cuius interest condicionem non impleri, fiat quo minus impleatur, perinde haberi, ac si impleta condicio fuisset. quod ad libertatem et legata et ad heredum institutiones perducitur. quibus exemplis stipulationes quoque committuntur, cum per promissorem factum esset, quo minus stipulator condicioni pareret.

Dig. 50.17.162

Paulus 70 ad ed.

Quae propter necessitatem recepta sunt, non debent in argumentum trahi.

Dig. 50.17.163

Ulpianus 55 ad ed.

Cui ius est donandi, eidem et vendendi et concedendi ius est.

Dig. 50.17.164

Paulus 51 ad ed.

Poenalia iudicia semel accepta in heredes transmitti possunt.

Dig. 50.17.165

Ulpianus 53 ad ed.

Cum quis possit alienare, poterit et consentire alienationi. cui autem donare non conceditur, probandum erit nec, si donationis causa consenserit, ratam eius voluntatem habendam.

Dig. 50.17.166

Paulus 48 ad ed.

Qui rem alienam defendit, numquam locuples habetur.

Dig. 50.17.167pr.

Paulus 49 ad ed.

Non videntur data, quae eo tempore quo dentur accipientis non fiunt.

Dig. 50.17.167.1

Paulus 49 ad ed.

Qui iussu iudicis aliquid facit, non videtur dolo malo facere, qui parere necesse habet.

Dig. 50.17.168pr.

Paulus 1 ad plaut.

Rapienda occasio est, quae praebet benignius responsum.

Dig. 50.17.168.1

Paulus 1 ad plaut.

Quod factum est cum in obscuro sit, ex affectione cuiusque capit interpretationem.

Dig. 50.17.169pr.

Paulus 2 ad plaut.

Is damnum dat, qui iubet dare: eius vero nulla culpa est, cui parere necesse sit.

Dig. 50.17.169.1

Paulus 2 ad plaut.

Quod pendet, non est pro eo, quasi sit.

Dig. 50.17.170

Paulus 3 ad plaut.

Factum a iudice, quod ad officium eius non pertinet, ratum non est.

Dig. 50.17.171

Paulus 4 ad plaut.

Nemi ideo obligatur, quia recepturus est ab alio quod praestiterit.

Dig. 50.17.172pr.

Paulus 5 ad plaut.

In contrahenda venditione ambiguum pactum contra venditorem interpretandum est.

Dig. 50.17.172.1

Paulus 5 ad plaut.

Ambigua autem intentio ita accipienda est, ut res salva actori sit.

Dig. 50.17.173pr.

Paulus 6 ad plaut.

In condemnatione personarum, quae in id quod facere possunt damnantur, non totum quod habent extorquendum est, sed et ipsarum ratio habenda est, ne egeant.

Dig. 50.17.173.1

Paulus 6 ad plaut.

Cum verbum "restituas" lege invenitur, etsi non specialiter de fructibus additum est, tamen etiam fructus sunt restitendi.

Dig. 50.17.173.2

Paulus 6 ad plaut.

Unicuique sua mora nocet. quod et in duobus reis promittendi observatur.

Dig. 50.17.173.3

Paulus 6 ad plaut.

Dolo facit, qui petit quod redditurus est.

Dig. 50.17.174pr.

Paulus 8 ad plaut.

Qui potest facere, ut possit condicioni parere, iam posse videtur.

Dig. 50.17.174.1

Paulus 8 ad plaut.

Quod quis si velit habere non potest, id repudiare non potest.

Dig. 50.17.175pr.

Paulus 11 ad plaut.

In his, quae officium per liberas fieri personas leges desiderant, servus intervenire non potest.

Dig. 50.17.175.1

Paulus 11 ad plaut.

Non debeo melioris condicionis esse, quam auctor meus, a quo ius in me transit.

Dig. 50.17.176pr.

Paulus 13 ad plaut.

Non est singulis concedendum, quod per magistratum publice possit fieri, ne occasio sit maioris tumultus faciendi.

Dig. 50.17.176.1

Paulus 13 ad plaut.

Infinita aestimatio est libertatis et necessitudinis.

Dig. 50.17.177pr.

Paulus 14 ad plaut.

Qui in ius dominiumve alterius succedit, iure eius uti debet.

Dig. 50.17.177.1

Paulus 14 ad plaut.

Nemo videtur dolo exsequi, qui ignorat causam, cur non debeat petere.

Dig. 50.17.178

Paulus 15 ad plaut.

Cum principalis causa non consistat, plerumque ne ea quidem, quae sequuntur, locum habent.

Dig. 50.17.179

Paulus 16 ad plaut.

In obscura voluntate manumittentis favendum est libertati.

Dig. 50.17.180

Paulus 17 ad plaut.

Quod iussu alterius solvitur, pro eo est, quasi ipsi solutum esset.

Dig. 50.17.181

Paulus 1 ad vitell.

Si nemo subiit hereditatem, omnis vis testamenti solvitur.

Dig. 50.17.182

Paulus 3 ad vitell.

Quod nullius esse potest, id ut alicuius fieret, nulla obligatio valet efficere.

Dig. 50.17.183

Marcellus 3 Dig.

Etsi nihil facile mutandum est ex sollemnibus, tamen ubi aequitas evidens poscit, subveniendum est.

Dig. 50.17.184

Celsus 7 Dig.

Vani timoris iusta excusatio non est.

Dig. 50.17.185

Celsus 8 Dig.

Inpossibilium nulla obligatio est.

Dig. 50.17.186

Celsus 12 Dig.

Nihil peti potest ante id tempus, quo per rerum naturam persolvi possit: et cum solvendi tempus obligationi additur, nisi eo praeterito peti non potest.

Dig. 50.17.187

Celsus 16 Dig.

Si quis praegnatem uxorem reliquit, non videtur sine liberis decessisse.

Dig. 50.17.188pr.

Celsus 17 Dig.

Ubi pugnantia inter se in testamento iuberentur, neutrum ratum est.

Dig. 50.17.188.1

Celsus 17 Dig.

Quae rerum natura prohibentur, nulla lege confirmata sunt.

Dig. 50.17.189

Celsus 13 Dig.

Pupillus nec velle nec nolle in ea aetate nisi adposita tutoris auctoritate creditur: nam quod animi iudicio fit, in eo tutoris auctoritas necessaria est.

Dig. 50.17.190

Celsus 24 Dig.

Quod evincitur, in bonis non est.

Dig. 50.17.191

Celsus 33 Dig.

Neratius consultus, an quod beneficium dare se quasi viventi caesar rescripserat, iam defuncto dedisse existimaretur, respondit non videri sibi principem, quod ei, quem vivere existimabat, concessisset, defuncto concessisse: quem tamen modum esse beneficii sui vellet, ipsius aestimationem esse.

Dig. 50.17.192pr.

Marcellus 29 Dig..pr

Ea, quae in partes dividi non possunt, solida a singulis heredibus debentur.

Dig. 50.17.192.1

Marcellus 29 Dig.

In re dubia benigniorem interpretationem sequi non minus iustius est quam tutius.

Dig. 50.17.193

Celsus 38 Dig.

Omnia fere iura heredum perinde habentur, ac si continuo sub tempus mortis heredes exstitissent.

Dig. 50.17.194

Modestinus 6 diff.

Qui per successionem quamvis longissimam defuncto heredes constiterunt, non minus heredes intelleguntur, quam qui principaliter heredes existunt.

Dig. 50.17.195

Modestinus 7 diff.

Expressa nocent, non expressa non nocent.

Dig. 50.17.196

Modestinus 8 reg.

Privilegia quaedam causae sunt, quaedam personae. et ideo quaedam ad heredem transmittuntur, quae causae sunt: quae personae sunt, ad heredem non transeunt.

Dig. 50.17.197

Modestinus l.S. de ritu nupt.

Semper in coniunctionibus non solum quid liceat considerandum est, sed et quid honestum sit.

Dig. 50.17.198

Iavolenus 13 ex cass.

Neque in interdicto neque in ceteris causis pupillo nocere oportet dolum tutoris, sive solvendo est sive non est.

Dig. 50.17.199

Iavolenus 6 epist.

Non potest dolo carere, qui imperio magistratus non paruit.

Dig. 50.17.200

Iavolenus 7 epist.

Quotiens nihil sine captione investigari potest, eligendum est quod minimum habeat iniquitatis.

Dig. 50.17.201

Iavolenus 10 epist.

Omnia, quae ex testamento proficiscuntur, ita statum eventus capiunt, si initium quoque sine vitio ceperint.

Dig. 50.17.202

Iavolenus 11 epist.

Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti posset.

Dig. 50.17.203

Pomponius 8 ad q. muc.

Quod quis ex culpa sua damnum sentit, non intellegitur damnum sentire.

Dig. 50.17.204

Pomponius 28 ad q. muc.

Minus est actionem habere quam rem.

Dig. 50.17.205

Pomponius 39 ad q. muc.

Plerumque fit, ut etiam ea, quae nobis abire possint, proinde in eo statu sint, atque si non essent eius condicionis, ut abire possent. et ideo quod fisco obligamus, et vindicare interdum et alienare et servitutem in praedio imponere possumus.

Dig. 50.17.206

Pomponius 9 ex var. lect.

Iure naturae aequum est neminem cum alterius detrimento et iniuria fieri locupletiorem.

Dig. 50.17.207

Ulpianus 1 ad l. iul. et pap.

Res iudicata pro veritate accipitur.

Dig. 50.17.208

Paulus 3 ad l. iul. et pap.

Non potest videri desisse habere, qui numquam habuit.

Dig. 50.17.209

Ulpianus 4 ad l. iul. et pap.

Servitutem mortalitati fere comparamus.

Dig. 50.17.210

Licinius 2 reg.

Quae ab initio inutilis fuit institutio, ex postfacto convalescere non potest.

Dig. 50.17.211

Paulus 69 ad ed.

Servus rei publicae causa abesse non potest.