O lenta nimium militis nostri manus

     820

et ira patiens post nefas tantum mea,

quod non cruor civilis accensas faces

extinguit in nos, caede nec populi madet

funerea Roma quae viros tales tulit.

     824

At illa, cui me civium subicit furor,

     827

suspecta coniunx et soror semper mihi,

tandem dolori spiritum reddat meo

iramque nostram sanguine extinguat suo.

     830

Admissa sed iam morte puniri parum est:

     825

graviora meruit impium plebis scelus:

     826

mox tecta flammis concidant urbis meis,

     831

ignes ruinae noxium populum premant

turpisque egestas, saeva cum luctu fames.

Exultat ingens saeculi nostri bonis

corrupta turba nec capit clementiam

     835

ingrata nostram ferre nec pacem potest,

sed inquieta rapitur hinc audacia,

hinc temeritate fertur in praeceps sua:

malis domanda est et gravi semper iugo

premenda, ne quid simile temptare audeat

     840

contraque sanctos coniugis vultus meae

attollere oculos; fracta per poenas metu

parere discet principis nutu sui.

Sed adesse cerno rara quem pietas virum

fidesque castris nota praeposuit meis.

     845

     PRAEFECTVS   NERO

Populi furorem caede paucorum, diu

qui restiterunt temere, compressum affero.

NER. Et hoc sat est? Sic miles audisti ducem?

compressit! Haec vindicta debetur mihi?

PRAEF. Cecidere motus impio ferro duces.

     850

NER. Quid illa turba, petere quae flammis meos

ausa est penates, principi legem dare,

abstrahere nostris coniugem caram toris,

violare quantum licuit incesta manu

et voce dira? Debita poena vacat?

     855

PRAEF. Poenam dolor constituet in cives tuos?

NER. Constituet, aetas nulla quam famae eximat.

PRAEF. Tua temperet nos ira, non noster timor.

NER. Iram expiabit prima quae meruit meam.

PRAEF. Quam poscat ede, nostra ne parcat manus.

     860

NER. Caedem sororis poscit et dirum caput.

PRAEF. Horrore vinctum trepidus astrinxit rigor.

NER. Parere dubitas? PRAEF. Cur meam damnas fidem?

NER. Quod parcis hosti. PRAEF. Femina hoc nomen capit?

NER. Si scelera cepit. PRAEF. Estne qui sontem arguat?

     865

NER. Populi furor. PRAEF. Quis regere dementes valet?

NER. Qui concitare potuit. PRAEF. Haud quemquam, reor.

NER. Mulier, dedit natura cui pronum malo

animum, ad nocendum pectus instruxit dolis.

PRAEF. Sed vim negavit. NER. Vt ne inexpugnabilis

     870

esset, sed aegras frangeret vires timor

vel poena; quae iam sera damnatam premet

diu nocentem. Tolle consilium ac preces

et imperata perage: devectam rate

procul in remotum litus interimi iube,

     875

tandem ut residat pectoris nostri tumor.

               CHORVS   OCTAVIA

          O funestus multis populi

          dirusque favor,

          qui cum flatu vela secundo

          ratis implevit vexitque procul,

     880

          languidus idem

     880^b

          deserit alto saevoque mari.

          Flevit Gracchos miseranda parens,

          perdidit ingens quos plebis amor

          nimiusque favor genere illustres,

          pietate fide lingua claros,

     885

          pectore fortes, legibus acres.

          Te quoque, Livi, simili leto

          Fortuna dedit,

          quem neque fasces texere suae

          nec tecta domus. Plura referre

     890

          prohibet praesens exempla dolor:

          modo cui patriam reddere cives

          aulam et fratris voluere toros,

          nunc ad poenam letumque trahi

          flentem miseram cernere possunt.

     895

          Bene paupertas humili tecto

          contenta latet:

     896^b

          quatiunt altas saepe procellae

          aut evertit Fortuna domos.

              OCT. Quo me trahitis quodve tyrannus

          aut exilium regina iubet,

     900

          si mihi vitam fracta remittit,

          tot iam nostris et victa malis?

          Sin caede mea cumulare parat

          luctus nostros, invidet etiam

          cur in patria mihi saeva mori?

     905

          Sed iam spes est nulla salutis:

          fratris cerno miseranda ratem.

          Hac en cuius vecta carina

          quondam genetrix, nunc et thalamis

          expulsa soror miseranda vehar.

     910

          Nullum Pietas nunc numen habet

          nec sunt superi:

          regnat mundo tristis Erinys.

          Quis mea digne deflere potest

          mala? Quae lacrimis nostris questus

     915

          reddere aedon? Cuius pennas

          utinam miserae mihi fata darent!

          Fugerem luctus ablata meos

          penna volucri procul et coetus

          hominum tristes caedemque feram.

     920

          Sola in vacuo nemore et tenui

          ramo pendens querulo possem

          gutture maestum fundere murmur.

              CHOR. Regitur fatis mortale genus,

          nec sibi quidquam spondere potest

     925

          firmum et stabile * *

          per quam casus volvit varios

          semper nobis metuenda dies;

          Animum firment exempla tuum,

          iam multa domus quae vestra tulit:

     930

          quid saevior est Fortuna tibi?

          Tu mihi primum

          tot natorum memoranda parens,

          nata Agrippae, nurus Augusti,

          Caesaris uxor, cuius nomen

     935

          clarum toto fulsit in orbe,

          utero totiens enixa gravi

          pignora pacis,

          mox exilium verbera, saevas

          passa catenas, funera, luctus,

     940

          tandem letum cruciata diu.

          Felix thalamis Livia Drusi

          natisque ferum

     942^b

          ruit in facinus poenamque suam.

          Iulia matris fata secuta est;

          post longa tamen tempora ferro

     945

          caesa est, quamvis crimine nullo.

          Quid non potuit quondam genetrix

          tua quae rexit principis aulam

          cara marito partuque potens?

          Eadem famulo subiecta suo

     950

          cecidit diri militis ense.

          Quid cui licuit regnum caeli

          sperare, parens tanta Neronis?

          Non funesta violata manu

          remigis ante,

     955

          mox et ferro lacerata diu

          saevi iacuit victima nati?

              OCT. Me quoque tristes mittit ad umbras

          ferus et manes ecce tyrannus.

          Quid iam frustra miseranda moror?

     960

          Rapite ad letum quis ius in nos

          Fortuna dedit. Testor superos --

          quid agis, demens? Parce precari

          quis invisa es numina divum.

          Tartara testor

     965

          Erebique deas scelerum ultrices

          et te, genitor,

          dignum tali morte et poena:

          non invisa est mors ista mihi.

          Armate ratem, date vela fretis

     970

          ventisque petat puppis rector

          Pandatariae litora terrae.

          CHOR. Lenes aurae zephyrique leves,

          tectam quondam nube aetheria

          qui vexistis raptam saevae

     975

          virginis aris Iphigeniam,

          hanc quoque tristi procul a poena

          portate, precor, templa ad Triviae.

          Vrbe est nostra mitior Aulis

          et Taurorum barbara tellus:

     980

          hospitis illic caede litatur

          numen superum;

          civis gaudet Roma cruore.