CAPUT XIV. Nostri super flumen pontem erigunt ligneum, ut liberius pabulatum exeant. In castra comitis Tolosani a civibus fiunt eruptiones repentinae.

Igitur qui in castris erant, ut equis pabulum, sibique necessariam procurarent alimoniam, trans fluvium de necessitate egredi consueverant, et procedere longius aliquantulum. Cumque saepe ac saepius illuc properantes cum omni incolumitate reverterentur indemnes; civibus adhuc infra urbem se cohibentibus, nec praesumentibus adhuc exterius evagari; pro consuetudine sibi fecerant, fluvium saepius in die transire: idque cum multa fiebat difficultate; nam invadabilis erat fluvius, et natando transire oportebat. Quod compertum habentes qui in civitate erant, plerumque palam, sed clam frequentius, per pontem flumine transmisso, nostris incaute discurrentibus, et gratia quaerendi necessaria, dispersis ab invicem, caedem inferebant et vulnera: ea maxime freti fiducia, quod non poterant facilem habere ad castra reditum, fluvio impedimentum ministrante. Eodemque pacto et qui in castris erant, quamvis suos coram se male tractari cernerent, non facile poterant optatum suis praebere subsidium: unde visum est principibus omnino esse expediens, ut pontem ibi ex quacunque erigerent materia, per quem facilius hostium insidiis possent occurrere; et suos recipere compendiosius, ad castra redire cupientes; utque non deesset etiam peditibus eorum, ad suas necessitates evocatis, maximeque usque ad mare volentibus descendere, via compendiosior, et sine difficultate. Inventis igitur aliquot navibus, tam in flumine quam in lacu superiori, eisque ad invicem competenti nexu colligatis; superpositis etiam trabibus, et lignea ad id conveniente materia, vimineis desuper contexuerunt cratibus, ita ut pluribus una fronte transire volentibus, solidam in se praeberet habilitatem. Unde ex eo facto majorem populus consecutus est commoditatem. Distabat autem pons iste ligneus, a ponte lapideo qui urbi erat contiguus quasi unius spatium milliarii; eratque positus juxta domini ducis castra, e regione contra portam quae eidem duci erat ad custodiam deputata; quae etiam usque hodie ab eo cui commissa fuerat, porta Ducis appellatur, ita ut ejus castra intra praedictam portam et pontem de novo constitutum, essent sine intervallo media. Nec solum per pontem superius dictum et portam ei cohaerentem nostris procurabant pericula; verum et per superiorem, quae ab illa erat tertia, quae porta Canis etiam hodie dicitur, multa nostris occurrebant discrimina. Erat enim, ut praediximus, pons ibi lapideus super paludem quamdam urbi conterminam, quae tum ex ejus fontis, qui est in orientali porta Sancti Pauli; tum ex aliorum derivatione jugi et rivulorum continuo processu conficitur. Per hunc igitur pontem in castra domini comitis Tolosani, cui ad custodiam porta illa casu contigerat, nocturnae fiebant eruptiones; et per diem etiam, repentini nonnunquam assultus. Aperta enim porta, subita sagittarum immittebant grandinem; et pluribus ex ejus comitatu sauciis vel interemptis, in eo spem habentes, quod nonnisi per pontem eos insectari poterant, facto impetu et caede perpetrata, illico per pontem ad portam redeuntes, infra urbem se recipiebant indemnes, unde fiebat ut praedictus comes et episcopus Podiensis, et alii nobiles, qui in parte illa castra locaverant, majorem equorum jacturam, et plura multo amplius in equis et mulis paterentur dispendia, quam aliorum principum legiones.