CAPUT XXIII. Imperator Constantinopolitanus Antiochiam venit; princeps Raynaldus de eo quod in Cyprios commiserat satisfaciens, ei reconciliatur.

Eodem anno, dominus imperator Constantinopolitanus, convocatis pro imperiali magnificentia ex omnibus imperii finibus, militaribus copiis; et ingenti exercitu ex omnibus tribubus et populis et linguis et nationibus congregato, transito Hellesponto, in Syriam descendere proposuit; transcursisque mediis cum omni celeritate provinciis, ex improviso, ita ut vix cuipiam credibile videretur, cum exercitibus suis in Ciliciam, circa Decembris initium, subitus advenit. Hujus autem tam maturati itineris causa erat praecipua, quod quidam Armenorum potentissimus princeps, Toros nomine, de quo superius fecimus mentionem, universam Ciliciam, quae montibus, in quibus ille habebat castra munitissima, subjacebat, ab urbe murata usque ad extremum suburbium violenter occupavit, Tarsum videlicet primae et Anavarzan secundae Ciliciae metropoles; et alias civitates, Mamistram, Adamam, Sisium, ejectis inde imperialium negotiorum procuratoribus, in suam redegerat potestatem. Ut autem eum incautum posset opprimere, et iter acceleraverat, et occultaverat intentionem. Moverat eum etiam nihilominus et Cypriorum causa lugubris, et favore digna, in quos tanquam in hostes fidei et detestabiles parricidas, princeps Antiochenus, ut praemisimus, tam inhumane suam exercuerat tyrannidem. Tam subitus autem, ut praediximus, fuit imperialium exercituum adventus, ut praedictus Toros, qui Tarsi tunc morabatur, vix liberas ferias habuerit, ut ad montes vicinos, gratia salutis, se conferret, cum ecce legiones, et primi de exercitu campis jam infuderant se patentibus. Quo audito, princeps Antiochenus Rainaldus stimulis conscientiae agitatus, eo quod non multo ante ejus adventum tempore, in Cyprios innocentes et immeritos tanta desaevisset insania, et tam eis, eorumque uxoribus et liberis, Deo et hominibus abominabilem intulisset injuriam; timens ejus adventum, ne forte praedictorum vociferantium querulis vocibus excitus ad ulciscendas eorum injurias descendisset, coepit anxius deliberare, nunc secum, nunc si quos habebat magis familiares adhibitis, quid eum facere oporteret; et quo satisfactionis genere imperiali se posset de tanta offensa reconciliare amplitudini. Tantaque eum, ut dicitur, de domini imperatoris adventu formido corripuerat, ut nec domini regis, quem tamen in proximo venturum sperabat, vellet exspectare praesentiam; cum tamen certo certius nosse potuerat, ejus interventione et studio, et maxime novae affinitatis gratia, in causa praedicta, longe meliores se inventurum conditiones. Usus ergo domesticorum consilio, assumptis ex eis pro arbitrio nonnullis, domino quoque Girardo venerabili Laodicensium episcopo, sibi facto itineris consorte, in Ciliciam, ubi dominus imperator erat cum suis expeditionibus, obtenta tamen prius quorumdam familiarium domini imperatoris gratia, qui verbi hujus interpretes discurrebant, ad urbem Mamistram pervenit: ubi post multos circuitus, cum summa ignominia et populi nostri confusione imperiali reconciliatus est excellentiae. Nudis enim, ut dicitur, pedibus, indutus laneis manicis usque ad cubitum decurtatis, fune circa collum religato, gladium habens in manu nudum, quem mucrone tenens, cujus capulum domino imperatori porrigeret, coram universis legionibus, domino imperatori praesentatus est: ibique ante pedes ejus ad terram prostratus, tradito domino imperatori gladio, tam diu jacuit, quousque cunctis verteretur in nauseam, et Latinitatis gloriam verteret in opprobrium, et in delinquendo et satisfaciendo vehementissimus.