CAPUT XXIV. Inter regem et Siraconum pugna committitur in solitudine, maximo utriusque partis periculo.

Communicato itaque ad debitum compendium consilio (nam ferias liberiores, instans non patiebatur necessitas) prudenti consilio et animositate provida opus esse dicunt; omniumque desideriis bellum decernitur, gladiis conserendum acclamatur. Verum impar nimis erat accinctorum ad praelium distributio. Siraconus enim habebat Turcorum duodecim millia, ex quibus novem millia loricis galeisque tegebantur, reliqua tria millia arcubus tantum et sagittis utebantur; praeterea Arabum aut decem aut undecim millia lanceis pro more utentium. Nostri vero equites vix erant CCCLXXIV absque Aegyptiis vilibus et effeminatis, qui potius impedimento et oneri essent quam utilitati. Erant praeterea nobis equites levis armaturae, quos Turcopulos vocant, sed nescimus ad quem numerum; multorum quoque relatione audivimus, quod illa die in tanto conflictu ex majore parte, prorsus fuerunt inutiles. Compertum ergo habentes tam nostri de hostium vicinitate, quam ipsi de nostrorum adventu, prout res exigere videbatur, acies ordinant, cuneos disponunt, arma exerunt; qui rei militaris exercitatione pristina erant prudentiores, alios hortantur, rudes instruunt, sermonibus exhortatoriis inflammant animos, promittunt victoriam, victoriae fructum, laudem immortalem. Erat autem locus in quo committendum erat, in confinio cultae terrae et solitudinis, locus inaequalis, arenarum collibus vallibusque mediis interpolatus, ita ut neque advenientes de remoto videre, nec abeuntes longius liceret intueri. Nomen loco Beben, quod interpretatur portae; eo quod inter colles oppositos transitus arcetur. Nam Lamonia, unde quidam hujus diei praelium solent denominare, ab eo loco decem milliaribus erat remota. At vero hostes sollicitudine non pigri, nihilominus instructis aciebus a dextris et a sinistris colles occupaverant, ad quas tum propter clivum, tum propter arenarum mollitiem nostris durum erat cum impetu accedere; eamque cui Siraconus praeerat, mediam posuerant cohortem, caeteris utrinque collocatis. Et jam ventum erat ad hoc, ut cominus rem agi oporteret; egressique nostri qui in acie regis erant, unanimiter cohortem cui Siraconus praeerat, viriliter prosternunt; prostratos, gladiis obtruncant; ipsum etiam in fugam versum insequuntur. Porro Hugo Caesariensis in eam aciem cui praeerat Salahadinus, Siraconi nepos, impetum faciens, a suis destitutus deficit, deficiens capitur; multi etiam cum eo capti, plures interfecti. Ibi cecidit vir nobilis, et in armis strenuus, Eustachius Caolet de regione Ponti. Hoc successu elatae cohortes aliae, convenientes ad invicem, et undique vallantes, aciem illam quae impedimentis et sarcinis conservandis deputata erat, aggrediuntur, statimque dissolutam prosternunt; ibi occubuisse dicitur vir nobilis, Siculus natione, probus et honestus juvenis Hugo de Creona. Dissipata igitur acie, mortuis pluribus, qui gladios evadere potuerunt, fuga saluti consulunt. Hostes vero impedimenta et sarcinas libere occupant, et secum trahunt occupata. Interim dissolutis hinc inde agminibus, et per dictas valliculas dispersis, variis eventibus pugna committitur, testibus his solis qui conserebant; nam aliis non dabatur id videre; erat autem anceps praelium, et nunc ii, nunc illi fiebant superiores, ignari quid alibi ageretur. Utrique alibi reputant se victores, alibi victos. Venerabilis quoque frater noster, dominus Radulphus Bethlehemita episcopus, domini regis cancellarius, cui postmodum nos in eodem officio successimus, graviter vulneratus, universa impedimenta sua in eodem tumultu amisit. Anceps diu praelium, certum de victoribus judicium differebat; donec inclinata jam dies, dispersos ad signa hortabatur redire; tunc demum noctis irruentis metu, jam incipiunt, qui liberi erant, ad suos festinare; regemque studiose quaerendo, ex variis partibus prodeuntes, iterum se colligunt. Dominus autem rex, in eo loco in quo pugnaverat, victor, feliciter rem gesserat; alii autem sorte varia in diversis partibus Martem experti sunt, hic prospera, ibi adversa usi fortuna; unde neutram partem certa coronavit victoria. Rediens vero cum paucis admodum, collem quemdam occupans, aliquantulum sublimem, erecto vexillo, ut ad eum recolligerentur qui dispersi erant, socios operiebatur. Quibus pro parte revocatis, hostes ante se in collibus geminis, qui impedimentorum dissolverant aciem, et partim occiderant, partim occupaverant, conspiciunt dissolutos. Nec aliunde nostris patebat ad redeundum via, nisi inter medium collium praedictorum pertransirent. Habentes igitur redeundi propositum, in aciem ordinati per hostes medios, quos a dextr laevaque contuebantur, iter agunt, gradu lento; contra quos cum tanta constantia proficiscentes, nil ausi sunt adversitatis hostes moliri; sed juncto agmine, viris fortioribus et armatis optime per gyrum locatis, ad quamdam fluminis portionem pervenerunt, et eam vado pertransierunt incolumes nostri. Ea igitur nocte tota abeuntes nostri, per viam unde prius venerant, redeunt. Pervenientibus autem Lamoniam, occurrit eis Gerardus de Pugi, qui cum quinquaginta equitibus et Tarcopolis centum, et Mahadan filio soldani, oppositam fluminis partem tenuerat, ut hostes si forte fluvium transire vellent, impediret. Venit autem optato; nam plurimum eis dominus rex timebat, ne seorsum inventos, sive ultra sive citra fluvium hostes aggrederentur. Se et pro pedestribus turbis, quas post se dimiserat, ut praediximus, nihilominus erat sollicitus, timens ne hostibus subito et incaute occurrerent. Unde apud praedictum oppidum per triduum, eos sustinens operiebatur, quibus praeerat nobilis homo et prudens Joscelinus de Samosato. Quarta vix die receptis paulatim nostris, et peditum manu iterum sibi sociata, continuatis itineribus, Cahere pervenientes, ante Babylonem secus pontem castra metantur. Recensito igitur militum numero, centum ex eis deesse reperiunt, de hostibus vero mille quingentos asserunt cecidisse.