Capitulum XXVI.

Talia perorantem omnes excipere, ac velut impetu quodam divino incitati, alius alium in respondendo antecapere cupiebat, hoc recti consilii arbitrantes, ne quis extremus remanere videretur. Erant ibi absque laicis obtimatibus episcopi Eberhardus Babinbergensis, Albertus Frisingensis, Conradus Eistetensis, Herimannus Ferdensis, Daniel Bragensis, de ultramontanis Papiensis, Vercellensis, Hastensis, Tertonensis, Placentinus, Cremonensis, Novariensis. Qui omnes, dum singuli in perorando singulari favoris studio diverso modo placere voluissent, hanc tamen sententiae unius identitatem per os et facundiam Placentini episcopi proferebant: ÔExcellentiae vestrae, princeps post Deum nobis karissime, super iniuria Mediolanensium qua decet gravitate et animi indignatione condolemus; sed quia scimus sinceritatem vestram et animam vestram in hac parte a culpa custoditam, omnipotenti Deo gratias agimus, qui de malis Mediolanensium multa vobis ad gloriam operari poterit et ex illorum superba crudelitate ac crudeli superbia vestram mansuetudinem, vestram dignissimam humilitatem amplius enitescere procurabit. O cruda superbia, o infelix arrogantia, quae de caelo angelum, de paradyso hominem precipitasti! Timeo, quod et Mediolanensibus haec pestis fatale debeat exitium preparare. Parum se cavit ab hoc vicio tumoris de quo dictum est: Tu signaculum similitudinis, plenus sapientia et perfectus decore in deliciis paradysi Dei fuisti. Parum et ille, cui concessum est ex omni ligno paradysi comedere. Tu quoque non magis ac illi, cui et haec et multa alia de illis dicta quadam proportione similitudinis possunt assignari. Ille inter angelos primus et Lucifer appellatus, tu inter urbes Italiae prima, inter orbis una de primis; ille in deliciis paradysi, tu in deliciis huius mundi nullius indiga fuisti. Ille plenus sapientia et perfectus decore, tu cum multos habeas et sapientes et phylosophos, timeo, ne illis competenter dicatur: Et omnis sapientia eorum devorata est. Novimus maximas civitates et antiquas, Babilonem, Niniven, bello subactas, factas ad ultimum delubra draconum, habitacula strutionum. Tibi certe cras quoque fiet idem, ut, nisi resipueris, in edibus tuis lugubri voce respondeant ululae, saltent pilosi. Absit tamen hoc, avertat hoc a te Deus! Cupio equidem ego in hac parte potius loqui mendacium quam verus propheta inveniri. Tibi, serenissimo domino nostro, fideliter suggerendum putamus, ut pro iniuria Mediolanensium officia vindictae bonus iudex bono animo studeas adimplere. Nec enim frustra sunt instituta potestas regis, arma militis et ungula carnificis, disciplina dominantis et severitas boni patris. Habent, ut ait quidam, ista omnia modos suos, causas, rationes, utilitates. Haec cum timentur, et mali cohercentur, et boni quiete inter malos vivunt. Falluntur Mediolanenses, si putant modo in te falli quod dicitur: An nescis longas regibus esse manus? Venisti et vicisti. Nec minus tibi facile est victos vincere, quam prima fronte rebellantes sine difficultate superasse. Idem tibi imperium, idem corporis et animi robur, eadem militiae virtus, eadem devotio militantium. Solum tibi restat disquirere, qua vindicta, qua pena percellendi sint, qui totiens legibus ac legittimo imperio contradicunt. Quamvis autem extraordinaria pena iure cohercendi essent, imperialis [tamen] clementia hanc moderationem decenter tenebit, ut non [quidem] sicut illi meruerunt, sed sicut te decet, iniuriam persequaris. Non plus aput te valeat Mediolanensium scelus quam tua dignitas, ne magis irae tuae quam famae, quam iusticiae consuluisse videaris. Nam, si digna pena pro factis eorum queritur, si magnitudo sceleris ventilatur, novo consilio hoc [negotium] eget et, ut veram fatear, nostra ingenia exsuperat. Quare his adversus eos utendum censeo, quae legibus comparata sunt, bonumque imperatorem et iustum iudicem declarabit cum inimicis ante legibus quam armis decertareÕ. Dixerat, eiusque sententiam et augustus ipse et obtimates universi commendant.