3. De cultu et de hiis qua credunt esse peccata, et de diuinationibus et ritu funeris eorum, et de purgationibus suorum peccatorum.

Dicto de hominibus, dicendum est de ritu: de quo tractabimus in hunc modum. Primo de cultu: secundo de hiis qua credunt esse peccata: tertio de diuinationibus, et purgationibus peccatorum: quarto de ritu funeris. Vnum Deum credunt, quem credunt esse factorem omnium visibilium et inuisibilium. Et credunt eum tam bonorum in hoc mundo quam panarum esse factorem: non tamen orationibus vel laudibus, aut ritu aliquo ipsum colunt. Nihilommus habent idola quadam de filtro ad imaginem hominis facta; et illa ponunt et vtraque parte ostii stationis, et subtus illa ponunt quiddam de filtro in modum vberis factum, et illa credunt esse pecorum custodes, et eis beneficium lactis et pullorum prastare. Alia vero faciunt de pannis sericis, et illa multum honorant. Quidam ponunt illa in pulchro curru tecto ante ostium stationis: et quicunque aliquid de illo curru furatur, sine vlla miseratione occiditur. Duces, millenarii, et centenarii vnum semper habent in medio stationis. Pradictis idolis offerunt primum lac omnis pecoris et iumenti. Et cum primo comedere et bibere incipiunt, primo offerunt eis de cibariis et potu. Et cum bestiam aliquam occidunt, offerunt cor Idolo quod est in curru in aliquo cypho, et dimittunt vsque mane, et tunc auferunt de prasentia eius et decoquunt et manducant. Primo etiam imperatori faciunt idolum, quod ponunt in curru, ante quam stationem honorifice, sicut vidimus ante ordam imperatoris istius offerunt munera multa. Equos etiam offerunt ei, quos nullus audet ascendere vsque ad mortem. Alia etiam animalia eidem offerunt. Qua vero occidunt ad manducandum, nullum os ex eis confringunt, sed igni comburunt. Et etiam ad meridiem tanquam Deo inclinant, et inclinare faciunt alios nobiles, qui se reddunt eisdem. Vnde nuper contigit quod Michael, qui fuit vnus de magnis ducibus Russia, cum iuisset ad se reddendum Bati, fecerunt eum prius inter duos ignes transire: Post hoc dixerunt, quod ad meridiem Cyngis inclinaret. Qui respondit, quod Bati et seruis suis inclinaret libenter, sed imagini hominis mortui non inclinaret, quia non licet hoc facere Christianis. Et cum sape diceretur, quod inclinaret, et nollet, mandauit ei pradictus per filium Ieroslai, quod occideretur si non inclinaret.

Martyrium Michaelis ducis Russia.

Qui respondit, quod potius vellet mori, quam hoc faceret, quia non liceret. At ille satellitem vnum misit, qui tam diu contra cor eum in ventre calce percussit, quousque deficeret. Tunc quidam de suis militibus quia astabat confortans eum dixit: Esto robustus quia hac poena non diu tibi durabit, et statim sequetur gaudium sempiternum: post hoc fuit caput eius cultello pracisum. Militi vero pradicto fuit caput etiam cultello amputatum. Solem igitur lumina et ignem venerantur et adorant, et aquam et terram, eis cibonim et potus primitias offerentes, et mane potissime antequam comedant et bibant: quia de cultu Dei nullam legem obseruant. Neminem cogunt suam fidem vel legem negare. Accidit tamen dum adhuc nuper essemus in terra quod Andreas dux de Saruogle [Vel, Sciruogle. Andreas dux Russia.] qua est in Russia fuit apud Bati accusatus, quod educeret equos Tartarorum de terra et venderet alias, et cum tamen non esset probatum fuit, occisus: quod audiens iunior frater eius, venit cum vxore occisi ad ducem pradictum Bati, volens supplicare, ne terra tolleretur eisdem. Qui dixit par esse, quod vxorem fratris carnalis pradicti duceret in vxorem: et mulieri pracepit ducere illum in virum secundum consuetudinem Tartarorum. Qui respondit, quod prius vellet occidi, quam faceret contra legem. At ille, nihilominous tradidit eam illi, quamuis renuerat quantum posset: et duxerunt ambo in lecto, et posuerunt puerum super illam plorantem et clamantem et cogerunt eos commisceri coactione non conditionali, sed absoluta.

De superstitiosis traditionibuseorum. [Ethelothraeskeia.]

Quamuis de iustitia facienda, vel peccato, cauendo nullam habeant legem, nihilominus tamen habent aliquas traditiones, quas dicunt esse peccata: quas confinxerunt ipsi et patres eorum. Vnum est, cultellum figere in igne, vel etiam quocunque modo tangere cum cultello: vel cum cultello extrahere carnes de caldario: iuxta ignem etiam incidere cum securi. Credunt etiam quod sic auferri caput debeat igni. Item appodiare se ad flagellum, cum quo percutitur equus: Ipsi enim calcaribus non vtuntur. Item tangere flagellis sagittas. Item iuuenes aues occidere, vel accipere: cum froeno equum percutere, Item os cum osse alio frangere. Item lac vel aliquem potum vel cibum super terram effundere. In statione mingere, sed si voluntarie facit occiditur: si autem aliter, oportet quod pecunia soluatur incantatori, qui purificet eos: faciat etiam stationem et ea qua in ipsa sunt inter duos ignes transire. Sed antequam sic purificetur nullus audet intrare vel aliquid de ipsa portare. Item si alicui morsus imponitur, et deglutire non potest, et de ore suo eiicit eum, fit foramen sub statione, et extrahunt per illud foramen, et sine vlla misericordia occiditur. [atheotaes].] Item si aliquis calcat limen stationis alicuius ducis interficitur eodem modo. Et multa habent similia, de quibus longum est narrare. Sed homines occidere, aliorum terras inuadere, res aliorum accipere, quocunque iniusto modo fornicari, aliis hominibus iniunari, facere contra Dei prohibitiones et Dei pracepta, nullum est peccatum apud eos. De vita aterna et damnatione perpetua, nihil sciunt. Credunt tamen quod post mortem in alio seculo viuant, greges multiplicent, comedant, bibant, et alia faciant, qua in hoc seculo a viuentibus hominibus fiunt. Diuinationibus, auguriis, aruspiciis, veneficiis, incantationibus multum intendunt. Et cum a damonibus ipsis respondetur, credunt quod Deus ipsis loquatur, quem Deum vocant Itoga: sed Comani Cham, id est, imperatorem ipsum appellant, quem mirabiliter timent et reuerentur: ac oblationes offerunt multas, et primitias cibi et potus. Secundum autem responsa ipsius faciunt vniuersa In principio etiam lunationis vel plenilunio incipiunt quicquid noui agree volunt. Vnde illam magnum imperatorem appellant, eique genua flectunt et deprecantur. Solem dicunt esse matrem luna, eo quod lumen a sole recipiat. Et vt breuiter dicam per ignem credunt omnia purificari. Vnde cum nuncii veniunt ad eos, vel principes, vel qualescunque persona, oportet ipsos et munera qua portant per duos ignes transire, vt purificentur. Item si cadit ignis de coelo super pecora, vel super homines, quod ibidem sape contingit, siue aliquid talium euenerit eis, per quod immundos seu infortunatos se reputant, oportet similiter per incantatores mundari. Et quasi omnem spem suam in talibus posuerunt.

Ritus funebris.

Quando aliquis eorum infirmatur, ponitur in statione eius vna hasta, et contra illam filtrum circumuoluitur nigrum: et ex tunc nullus audet alienus postes stationum intrare. Et quando incipit agonizare, omnes recedunt ab eo; quoniam nullus de iis qui morti eius assistunt, potest ordam alicuius ducis vel imperatoris vsque ad nouam lunationem intrare. Cum autem mortuus est, si est de maioribus, sepelitur occulte in campo vbi placuerit: sepelitur autem cum statione sedendo in medio eius, et ponunt mensam ante eum, et alueum carnibus plenum, et cyphum lactis iumentini: Sepelitur autem cum eo vnum iumentum cum pullo, et equus cum frano et sella: et alium equum comedunt et stramine corium implent, et super duo vel quatuor ligna altius ponunt, vt habeat in alio mundo stationem vbi moretur, et iumentum de quo lac habeat, et, possit sibi equos multiplicare, et equos etiam in quibus valeat equitare. Aurum et argentum sepeliunt eodem modo cum ipso. Currus in quo ducitur frangitur, et statio sua destruitur, nec nomen proprium eius vsque ad tertium generationem audet aliquis nominare. Alius etiam est modus sepeliendi quosdam maiores. Vaditur in campo occulte, et ibi gramma remouent cum radicibus et faciunt foueam magnam, et in latere illius fouea faciunt vnam sub terra, et illum seruum quem habet dilectum ponunt sub eo, qui iacet tam diu sub eo donec incipit agonizare, deinde extrahunt eum vt valeat respirare, et sic faciunt ter. Et si euadet, postea est liber, et facit quicquid ei placuerit, et est magnus in statione, ac inter parentes illius. Mortuum autem ponunt in foueam, qua est in latere facta cum his qua superius dicta sunt. Deinde replent foueam qua est ante foueam suam, et desuper gramina ponunt, vt fuerant prius, ad hoc, ne locus vlterius vileat inueniri. Alia faciunt vt dictum est. In terra eorum sunt coemeteria duo. Vnum in quo sepeliuntur imperatores, duces et nobiles omnes: et vbicunque moriuntur, si congrue fieri potest, illuc deferuntur. Sepelitur autem cum eis aurum et argentum multum. Aliud est in quo sepeliuntur illi qui in Hungaria interfecti fuerunt: multi enim ibidem occisi fuerunt. Ad illa coemeteria nullus audet accedere prater custodes, qui ad custodiendum positi sunt ibidem. Et si aliquis accesserit, capitur, spoliatur et verberatur, et valde male tractatur. Vnde nos ipsi nescientes intrauimus termmos coemeterii eorum qui in Hungaria occisi fuerunt, et venerunt super nos sagitta volantes: sed quia eramus nuncii consuetudinem terra nescientes, nos liberos dimiserunt abire.

Lustrationes ritus.

Parentes autem et omnes alii qui morantur in stationibus suis oportet purificari per ignem: qua purification fit hoc modo. Faciunt duos ignes et duas hastas ponunt iuxta ignes et vnam cordam in summitate hastarum: et ligant super cordam illam quasdam scissuras de buccharamo: sub qua corda et ligaturis inter illos duos ignes transeunt homines, bestia et stationes: Et sunt dua mulieres, vna hinc, et alia inde aquam proiicientes, et quadam carmina recitantes. Et si aliqui currus ibi franguntur, vel etiam res ibi cadunt aliqus, incantatores accipiunt. Et si aliquis occiditur a tonitruo, omnes illos homines qui morantur in stationibus illis, oportet pradicto modo ignes transire. Statio, lectus, filtra, currus, vestes, et quicquid talium habuerint, a nullo tanguntur, sed tanquam immunda ab omnibus respuuntur.