|
XVII. De
peccato.
17.1. Duobus modis peccatum committitur, id est aut ui cupiditatis, aut metu
timoris, dum uel quisque uult adipisci quod cupit, uel timet ne incurrat quod
metuit.
17.2. Quattuor modis committitur peccatum
in corde, quattuor perpetratur et opere. Admittitur in corde suggestione
daemonum, delectatione carnis, consensione mentis, defensione elationis;
committitur opere nunc latenter, nunc palam, nunc consuetudine, nunc
desperatione. Istis ergo gradibus et corde delinquitur, et opere malitia perpetratur.
17.3. Tribus modis peccatum geritur, hoc est ignorantia, infirmitate,
industria, periculo autem poenarum diuerso. Ignorantiae namque modo peccauit in
paradiso Eua, sicut apostolus ait: Vir non est seductus, mulier autem seducta
in praeuaricatione fuit. Ergo Eua peccauit ignorantia, Adam uero industria,
quia non seductus, sed sciens prudensque peccauit; qui uero seducitur quid
consentiat euidenter ignorat. De infirmitate autem Petrus deliquit, quando ad
metum interrogantis ancillae Christum negauit; unde et post peccatum amarissime
fleuit.
17.4-5. Grauius est infirmitate quam ignorantia quemquam delinquere; grauiusque
industria quam infirmitate peccare. Industria namque peccat qui studio ac
deliberatione mentis malum agit; infirmitate autem qui casu uel praecipitatione
delinquit. Nequius autem et de industria peccant qui non solum non bene uiuunt,
sed adhuc et bene uiuentes, si possunt, a ueritate diuertunt. Sunt enim qui
ignoranter peccant et sunt qui scienter. Sunt etiam et qui pro ignorantiae excusatione
scire nolunt ut minus culpabiles habeantur; qui tamen seipsos non muniunt, sed
magis decipiunt.
17.6. Nescire simpliciter ad ignorantiam pertinet; noluisse uero scire ad
contumacem superbiam. Voluntatem quippe proprii Domini uelle nescire, quid aliud
est quam uelle Dominum superbiendo contemnere? Nemo igitur de ignorantia se
excuset quia Deus non solum eos iudicat qui a cognitione sua reuertuntur, sed
etiam et illos qui nescierunt, testante eodem Domino per prophetam: Disperdam,
inquit, homines a facie terrae, et eos qui auertuntur post tergum Domini, et
qui non quaesierunt Dominum, nec inuestigauerunt eum. Et psalmus: Effunde, inquit,
iram tuam in gentes quae te non nouerunt.
|