LXVI. De exitu.

62.1. Quamuis sancti huius uitae aerumnis liberari se cupiant, cito uolentes exire de corpore, Dei tamen dispositione plerumque diu in hac uita uersantur, ut per longum tolerantiae experimentum solidius eorum patientia roboretur.

62.2. Multi uitam odio habent et tamen mori timent: quod plerisque in angustia contingere solet, sicque contrario affectu et uiuendi habent taedium, et moriendi metum.

62.3. Sollicite debet unusquisque uiuere et semper terminum uitae suae considerare, ut, de contemplatione illius, huius saeculi blanditias caueat. Scriptum est enim: In omnibus operibus tuis memorare nouissima tua et in aeternum non peccabis.

62.4. Venturi exitus ignorantia incerta est, et, dum mori quisque non existimat, tollitur; unde unusquisque festinet ne in iniquitatibus suis rapiatur simulque finiatur uita cum culpa. Namincentor diabolus eos quos uiuentes accendit ad uitia, subito morientes pertrahere nititur ad tormenta.

62.5. Saepe diuites in hac fallaci uita, dum de potentiae gloria uel rerum abundantia gestiunt, repente, hora qua nesciunt, inprouiso exitu rapiuntur, atque, absorbente profundo, cruciandi aeternis gehennae incendiis deputantur. De quibus bene per prophetam dicitur: Ducunt in bonis dies suos, et inpuncto ad inferna descendunt.

62.6. Iniquus moriens qui imitatione sua multos ad culpam traxerat delectatione peccati, multos a culpa reuocat terrore tormenti. Quod etiam psalmista testatur dicens: Laetabitur iustus, cum uiderit uindictam impiorum, manus suas lauabit in sanguine peccatorum. In peccatorum enim morientium sanguine iusti lauantur manus quia, dum eorum poena conspicitur, conspicientis uita mundatur. Cuius enim talis crudelis exitus cernitur, non solum qui uiderit refugit, sed alios etiam ab imitatione illius, quanta ualuerit exhortatione, conpescit.

62.7-9. In exitu uitae animae electorum nimio terrentur metu, incerti utrum ad praemium an ad supplicium transeant. ­ Quidam autem electi in fine suo purgantur a leuibus quibusdam peccatis; quidam uero in ipso suo fine hilarescunt aeternorum contemplatione bonorum. ­ Quamuis enim quisque in hac uita sit iustus, tamen dum ex corpore isto egreditur, pertimescit ne dignus supplicio sit. Nullus est enim homo absque peccato; nec quisquam potest de Dei securus esse iudicio, cum etiam et de otiosis uerbis reddenda sit ratio.

62.10-11. Finem iustorum optimum uocatio tranquilla commendat, ut ex eo intellegantur sanctorum habere consortium angelorum, ex quo ab hoc corpore sine uexatione dura tolluntur. ­ Prauos autem homines apostatae angeli excipiunt morientes, ut eis sint ipsi tortores in poenis qui fuerant suasores in uitiis.

62.12. Etsi pietas pro defunctis fidelibus flere iubeat, fides tamen pro eis lugere uetat. Illi enim deplorandi sunt in morte quos miseros infernus ex hac uita recipit, non quos caelestis aula laetificandos includit.

Explicit liber tertius.