XXXIII.- Duces, hoste disperso, versus Antiochiam metantur; Tancredi audacia.

Triumphato, caeso, disperso hoste; victore reverso, [0515D] ditato, jucundato; via solitum revocat viatorem, quo jam tutior, eo diffusiorem. Duces turmis pedestribus Antiochiam versus gyro prolixiori, sed facili cultam planitiem metandam provident, provisamque metantur. At Tancredus nemorum devia, montium ardua, Cylicum flumina praetervolanda eligit, qua ad praedictam urbem semita accelerabat directior. O bellatorem stupendum, cui voluptati labor, cui securitati bellum, cui otium difficile, cui facilis quaevis difficultas, cui postremo nihil dulce nisi fuerit sudore conditum! Stupeamus interim hominem qui nunquam stupuit, eique metuamus, quia nil metuit. Papae! quaenam haec est audacia, imo amentia, Tancrede? Antiochiam praedaturus centum [0516A] sociare loricas contentus es: arcuum tuorum numerus vix ducenti; in his millibus Syriam oppugnas? Paucos adhibes: supple numerum, multus est hostis tuus, multi adversum te gladii, hostis tuus plures armat populos quam tu viros. Ut te patrocinandum vocent quae adversarium exspectant oppida et urbes paucos ducis custodes. Surgat, quaeso, surgat in quintuplum summa municipum; ne saltem custode vacet numerositas municipiorum, alioquin vocatus tutor non sufficis tutelae; ut singulis plebibus singulos distribuas assertores. Praesertim urbs Antiochia munita armis, stipata armatis, assueta bellis, superba triumphis: dominando insenuit, dominari non novit. Moderare praecipitis cursum animi, et sapientis cujusdam viri sententia pro freno [0516B] utere. Dux ille et miles, quid ducis, quid militis refert expertus. Sic ait, et priusquam incipias, consulto, et ubi consulueris, mature opus est facto: Quod consulere, ad ducem; quod ad militem, agonizare referendum est, etiam simplicibus quibusque palam est: verumtamen, vel alter utri utrumque vel utrique alterum: imo utrique et hoc et illud saepius incumbit: et te quidem utriusque nominis accendit gloria, sed ab humiliori superbiam tanto petis incautius, quanto a sublimiori efficacius impetrasses. Miles flagras intrepidus appellari: eoque prudens fueris, ut imprudens furere dicaris; dumque levem hanc emis auram; projicis vitam, perdis operam, lucraris invidiam, incurris infamiam. Redi ergo ad te, reduc te in ducem, prius consule, et ubi consulueris, [0516C] explica cohortem; alioquin namque, cum ventum in pericula fuerit, sero consules, cito fatisces; voles consultus venisse in praelium, non in consilium praeliatus.