Disputatio de rhetorica et de virtutibus
   Par.
 1   |                       8-~ ~K. Statu causae invento quomodo tunc status
 2   | considerandus est? A. Constitutione causae reperta statim placet considerare,
 3   |         considerare, utrum quaestio causae simplex sit an iuncta. Simplex
 4   |       iudicatio et quod firmamentum causae sit. K. De his singulis
 5   |             est constitutio, in qua causae disceptatio constat, hoc
 6   |             tum res ipsa removetur; causae remotionis hoc nobis exemplo
 7   |          sibi adtribui oportere. Id causae genus est huiusmodi: In
 8   |           hostibus necne. Hoc genus causae cum superiore differt, quod
 9   |              A. Quattuor: accusator causae, defensor causae, testes,
10   |          accusator causae, defensor causae, testes, iudex. K. Quo quisque
11   |         amplificatio vel extenuatio causae? A. Duobus: ex inpulsione
12   |          omnino quicquid erit, quod causae prodesse dicet, id summe
13   |              accusator ad sinistram causae et defensor ad dextram,
14   |     veritatis. K. Etiam his omnibus causae adiacentibus circumstantiis
15   |           Quid nisi singulae totius causae partes? K. Quae vel quot
16   |        oratore ordinanda est oratio causae: exordium, narratio, partitio,
17   |          rebus magis videantur quam causae suae confidere: in contemptum
18   |           aperte ac breviter summam causae exponemus, hoc est, in quo
19   |           primo necesse est ut suae causae genus diligenter agnoscat. ~
20   |          anceps, obscurum. Honestum causae genus est, cui statim sine
21   |         favet, ut in honesto genere causae est: illa vero, quae per
22   |        humili, ancipiti vel obscuro causae genere faciendum est. Sed
23   |          dignitates servabuntur, si causae factorum exstabunt, si fuisse
24   |          est argumentatio, qua tuae causae fidem et auctoritatem conparas,
25   |          fieri, prout se commoditas causae affert. ~
26   |            Fiunt secundum utriusque causae commodum. K. Quo modo? A.
27   |       adversarium, id est quod tuae causae officit, ut si, cum milites
28   |       exitus et determinatio totius causae. K. Quot habet partes? A.
29   |          inquisitionem, quae magnam causae adfert venustatem et rhetori
30   |            deceat et suae conveniat causae, non in sententiis solum,
31   |           semper vox et oratio suae causae conveniat. Haec te praecepta
32   |             tibi honestatem et tuae causae fidem efficient. ~