X. De arbustiuis uitibus et plantis arborum uitiferarum.

Quod si arbustum te habere delectat, plantam generosae uitis prius in seminario nutrire debebis, ut inde radicata transferatur ad scrobem, cui arbor iniuncta est. Seminarium uero dicimus aeque fossam tabulam pedum duorum semis altitudine. In hac, quam pro numero ponendarum uitium uel qualiumcumque plantarum protendis aut contrahis, breuissimo spatio distantia inter se sarmenta depones: [2] si uallis aut umectus est campus, trium gemmarum exceptis minutis, quas habebit inferius. Et ubi conualuerint, hinc post biennium radicatas uites uel arbusculas transferes: quas cum depones in scrobe, ad singulas materias rediges putatis omnibus, quae scabra sunt, curtatis etiam radicibus, si quas potueris inuenire uexatas. [3] In scrobe autem ad arbustum faciendum duas radicatas uites depones hoc seruans, ne se in radice contingant: sed lapides quinum prope librarum medios inter utramque constitues et ipsas uites ad scrobis latera discreta coniunges. Mago adserit scrobemnon primo anno esse conplendam, sed subinde coaequandam: quae res uitem faciet altius fundare radices. Sed hoc aridis prouinciis forte conueniat: umidis autem sata putrefient recepto umore, nisi statim terra cumuletur. Sed arbusta qui faciet, plantas arborum de his generibus ponat.* Vel si agro subpetit abundantia, his utatur, populo, ulmo, fraxino in montanis et asperis, in quibus ulmus minus laeta est. Has etiam Columella dicit seminario debere nutriri. Mihi uidetur, quia nulla prouincia est, quae non ex his quamcumque sponte producat, plantas iam maiores de locis quibuscumque translatas uel eorum generum truncos radicatos hoc tempore circa scrobem uitis oportere constitui. [5] Sed si ager frumentarius fuerit, ubi arbusta dispones, quadragenos pedes inter arbores relinque, ut seri possit, in exili autem uicenos. In scrobe uero uitis ab arbore sua sesquipedis spatio distare debebit. Nam uitis multum subiecta arbori inceremento arboris obprimetur. Caueis etiam munienda est aduersum pecoris adpetentis iniurias et arbori suae protinus alliganda. [6] Est et aliud de transferenda ex arbusto uite conpendium. Fit ex uimine parua corbicula, quae mensuram pedis uel aliquanto minus circini spatio possit amplecti. Haec ad arborem, cui uitis adhaeret, fertur et in fundi media parte pertunditur, quod sarmenti uirgam possit admittere. [7] Inducto itaque sarmento uitis eius, de qua transferre disponis, corbicula ipsa ex aliqua arboris parte suspenditur et uiua terra repletur, ut sarmentum terra possit includi, quod sarmentum prius intorquetur. Ita exacto annui temporis spatio sarmentum, quod clausum est, radices creabit intra praedictam corbiculam. Tunc sub fundo corbis incisum radicatum sarmentum cum ipsa corbe portabitur ad locum, quem uitibus arbustiuis destinabis inplere, ibique obruetur circa arboris maritandae radices. Hoc genere, quantum uolueris, numerum uitium transferes sine ambiguitate prendendi.