XIIII. De mulis et asinis.

Si quem mulorum genus creare delectat, equam magni corporis, solidis ossibus et forma egregia debet eligere: in qua non uelocitatem, sed robur exquirat. Aetas a quadrima usque in decennem huic admissurae iusta conueniet. Si asinus equam fastidit admissus, ostensam prius asinam, donec coeundi uoluptas sollicitetur, adhibemus: qua subducta equam libido incitata non spernet et raptus inlecebris generis sui in permixtionem consentiet alieni. [2] Si morsu furens laedit obiectas, aliquatenus, labore mitescat. Creantur et ex equo et asina uel onagro et equa. Sed generosius nullum est huiusmodi animal, quam quod asino creante nascetur. Vtiles tamen admissarii nascentur ex onagro et asina: qui post in subole secutura agilitatem fortitudinemque restituant. [3] Admissarius tamen asinus sit huiusmodi, corpore amplo, solido, musculoso, strictis et fortibus membris, nigri uel murini maxime coloris aut rubei: qui tamen, si discolores pilos in palpebris aut auribus geret, colorem subolis plerumque uariabit. Minor trimo, maior decenni non debet admitti. [4] Annicula mula debet a matre depelli et per montes asperos pasci, ut itineris laborem in tenera aetate solidata contempnat. Minor uero asellus maxime agro necessarius est, qui et laborem tolerat et neglegentiam propemodum non recusat.