VII. De apibus.

Hoc mense aluearia castrabuntur, quae matura esse ad mellis redactum signis pluribus instruemur. Primum, si plena sunt, apum subtile murmur audimus. Nam uacuae sedes fauorum uelut concaua aedificia uoces, quas acceperint, in maius extollunt. Quare cum murmuris sonus magnus et raucus est, agnoscimus non esse idoneas ad metendum crates fauorum. Item cum fucos, qui sunt apes maiores, a sedibus suis grandi intentione deturbant, matura mella testantur. [2] Castrabuntur autem aluearia matutinis horis, cum torpent apes nec caloribus asperantur. Fumus admouetur ex galbano et arido fimo bubulo, quem in pultario factis carbonibus conuenit excitare: quod uas ita figuratum sit, ut uelut inuersi infidubli angusto ore fumum possit emittere. Atque ita cedentibus apibus mella recidentur. Ad examinis pabulum hoc tempore pars fauorum debet quinta dimitti. Sane putres ac uitiosi faui de aluearibus auferantur. [3] Nunc mella conficimus congestis in mundissimum sabanum fauis ac diligenter expressis. Sed antequam premamus, partes fauorum corruptas uel pullos habentes recidemus: nam malo sapore mella corrumpunt. Mel recens paucis diebus apertis uasculis habendum est atqne in summitate purgandum, donec refrigerato musti calore deferueat. Nobilius mel erit, quod ante expressionem secundam uelut sponte profluxerit. [4] Hoc etiam mense ceram conficimus, quae in uase aeneo feruenti aqua pleno minute concisis fauorum reliquiis mollietur et deinde in aliis uasculis sine aqua resoluta digeretur in formas. Nunc, sed mense ultimo, noua egrediuntur examina: custos esse debebit adtentus, quia nouellae apes uagantibus animis iuuentute, nisi seruentur, effugiunt. Exeuntia in aditu suo morantur uno aut duobus diebus, quae statim nouis alueariis excipienda sunt. [5] Obseruabit autem custos adsiduus usque in octauam uel nonam horam, quia post haec tempora non facile fugere aut emigrare consuerunt, quamuis aliquae statim et procedere et abire non dubitent. Signa futurae fugae haec sunt. Ante biduum uel triduum acrius tumultuantur et murmurant. Quod ubi adposita frequenter aure explorator agnouerit, sollicitior aduersum haec esse debebit. [6] Solent haec signa, et cum pugnaturae sunt, facere: quarum pugnam conpescit puluis aut mulsae aquae imber aspersus. Inest illi ad originis suae reparandam concordiam dulcis auctoritas. Sed cum se agmina sic pacata in ramo aut loco quocumque suspenderint, si unius uberis eductione pendebunt, noris aut unum regem esse uniuersis aut reconciliatis omnibus manere concordiam. Si uero duo uel plura ubera suspendens se populus imitatur, et discordes sunt et tot leges esse, quot uelut ubera uideris, confitentur. [7] Vbi globos apium frequentiores uideris, uncta manu suco melissofilli uel apii reges requiras. Sunt autem paulo maiores et oblongae magis quam ceterae apes, rectioribus cruribus neque grandibus pennis, pulchri coloris et nitidi, leues sine pilo, nisi forte pleniores quasi capillum gerunt in uentre, quo tamen non utuntur ad uulnus. Sunt alii fusci atque hirsuti, quos oportet extingui et pulchriorem relinqui. Qui si frequenter uagatur cum examinibus, ereptis alis reseruetur: hoc enim manente nulla discedet. [8] Sed si nulla nascantur examina, duorum uel trium multitudinem uasculorum in unum conferre possumus: dulci tamen liquore conspersas apes atque inclusas per triduum tenebimus adposito cibo mellis et exigua tantum spiracula relinquemus in cella. Quod si uelis aluearium, cui per aliquam pestem multitudo subducta est, populi adiectione reparare, considerabis in aliis abundantibus ceras fauorum et extremitates, quae pullos habent, et, ubi signum nascituri regis inueneris, cum subole sua recides et in id aluearium pones. [9] Est autem hoc regis futuri signum. Inter cetera foramina, quae pullos continent unum maius ac longius uelut uber adparet. Sed tunc transferendi sunt, quando erosis cooperculis ad nascendum maturi capita nituntur exerere: nam si inmaturos transtuleris, interibunt. Si autem se subitum leuabit examen, strepitu aeris terreatur aut testulae. Tunc ad aluearium rediet aut in proxima fronde pendebit: et inde in nouum uas herbis consuetis et melle conspersum manu adtrahatur aut trulla et, cum in eo loco requieuerit, uespere inter alia conlocetur.