XI. De aquae ductibus.

Cum uero ducenda est aqua, ducitur aut forma structili aut plumbeis fistulis aut canalibus ligneis aut fictilibuc tubis. Si per formam ducetur solidandus est canalis, ne per rimas aqua possit elabi: cuius magnitudo pro aquae mensura facienda est. Si per planum ueniet, inter centenos uel sexagenos pedes sensim reclinetur structura sesquipedem, ut uim possit habere currendi. [2] Si qui mons interiectus occurrerit aut per latera eius aquam ducemus obliquam aut ad aquae caput speluncas librabimus, per quas structura perueniat. Sed si se uallis interserat, erectas pilas uel arcus usque ad aquae illata uestigia construemus aut plumbeis fistulis clausam deici patiemur et explicata ualle consurgere. Sed, quod est salubrius et utilius, fictilibus tubis cum ducitur, duobus digitis crassi et ex una parte reddantur angusti, ut palmi spatio unus in alterum possit intrare: quas iuncturas uiua calce oleo subacta debemus inlinere. [3] Sed antequam his aquae cursus admittitur, fauilla per eos mixta exiguo liquore decurrat, ut glutinare possit, si qua sunt uitia tubulorum. Vltima ratio est plumbeis fistulis ducere: quae aquas noxias reddunt. Nam cerussa plumbo creatur adtrito, quae corporibus nocebit humanis. Diligentis erit aquarum receptacula fabricari, ut copiam uel inops uena procuret.