XXX. De anseribus.

Anser sane nec sine aqua nec sine herba facile sustinetur: locis consitis inimicus est, quia sata et morsu laedit et stercore. Pullos praestat et plumas, quas et autumno uellamus et uere. Vni masculo tres feminae sufficiunt. Si desit fluuius, lacuna formetur. Si herba non subpetat, trifolium, fenum graecum, agrestia intyba, lactuculas seremus alimento. Albi fecundiores sunt, uarii uel fusci minus, quia de agresti genere ad domesticum transierunt. [2] Incubant a calendis martii usque ad aestiuum solstitium. Plus parient, si gallinis oua subponas. Extremum partum matribus iam uacaturis educare permittimus. Pariturae ad haram perducantur. Cum semel hoc feceris, consuetudinem sponte retinebunt. Gallinis sicut pauonina et anseris oua subpones. Sed anserina oua ne noceantur, subpositis subiciatur urtica. [3] Parui primis decem diebus intus pascendi sunt, postea sereno eos poterimus educere, ubi urtica non fuerit, cuius aculeos formidant. Quattuor mensum bene saginantur: nam melius in tenera aetate pinguescunt. Polenta dabitur in die ter. Large uagandi licentia prohibetur. Loco obscuro claudentur et calido. Sic maiores etiam secundo mense pinguescunt: nam paruuli saepe die tricesimo. Saginantur melius, si ad satietatem milium praebeamus infusum. Inter anserum cibaria legumen omne porrigi potest excepto eruo. [4] Cauendum est etiam, ne pulli eorum setas glutiant. Graeci saginandis anseribus polentae duas partes et furfuris quattuor aqua calida temperant et ingerunt pro adpetentis uoluntate sumenda. Tribus per diem uicibus potu adiuuant. Media quoque nocte aquam ministrant. Peractis uero triginta diebus, si, ut iecur his tenerescat, optabis, tunsas caricas et aqua maceratas in offas uolutabis exiguas et per dies uiginti continuos ministrabis anseribus.