VII. 21.
At memoria minuitur. Credo, nisi eam exerceas, aut etiam si sis natura tardior.
Themistocles omnium civium perceperat nomina; num igitur censetis eum, cum
aetate processisset, qui Aristides esset, Lysimachum salutare solitum? Equidem
non modo eos novi, qui sunt, sed eorum patres etiam et avos, nec sepulcra
legens vereor, quod aiunt, ne memoriam perdam; his enim ipsis legendis in
memoriam redeo mortuorum. Nec vero quemquam senem audivi oblitum, quo loco
thesaurum obruisset; omnia, quae curant, meminerunt; vadimonia constituta, quis
sibi, cui ipsi debeant.
22.
Quid iuris consulti, quid pontifices, quid augures, quid philosophi senes, quam
multa meminerunt! Manent ingenia senibus, modo permaneat studium et industria,
neque ea solum in claris et honoratis viris, sed in vita etiam privata et
quieta. Sophocles ad summam senectutem tragoedias fecit; quod propter studium
cum rem neglegere familiarem videretur, a filiis in iudicium vocatus est, ut,
quem ad modum nostro more male rem gerentibus patribus bonis interdici solet,
sic illum quasi desipientem a re familiari removerent iudices. Tum senex dicitur
eam fabulam, quam in manibus habebat et proxime scripserat, Oedipum Coloneum,
recitasse iudicibus quaesisseque, num illud carmen desipientis videretur. Quo
recitato sententiis iudicum est liberatus.
23.
Num igitur hunc, num Homerum, Hesiodum, Simonidem, Stesichorum, num, quos ante
dixi, Isocraten, Gorgian, num philosophorum principes, Pythagoram, Democritum,
num Platonem, num Xenocraten, num postea Zenonem, Cleanthem, aut eum, quem vos
etiam vidistis Romae, Diogenem Stoicum, coegit in suis studiis obmutescere
senectus? An in omnibus studiorum agitatio vitae aequalis fuit?
24.
Age, ut ista divina studia omittamus, possum nominare ex agro Sabino rusticos
Romanos, vicinos et familiares meos, quibus absentibus numquam fere ulla in
agro maiora opera fiunt, non serendis, non percipiendis, non condendis
fructibus. Quamquam in aliis minus hoc mirum est; nemo enim est tam senex qui
se annum non putet posse vivere: sed idem in eis elaborant quae sciunt nihil ad
se omnino pertinere.
Serit
arbores, quae alteri saeclo prosint,
ut ait Statius noster in Synephebis.
25.
Nec vero dubitat agricola, quamvis sit senex, quaerenti, cui serat respondere:
'Dis immortalibus, qui me non accipere modo haec a maioribus voluerunt, sed
etiam posteris prodere.'
|