X. Magnum opus omnino et arduum,
Brute, conamur; sed nihil difficile amanti puto. Amo autem et semper amavi ingenium
studia mores tuos. Incendor porro cotidie magis non desiderio solum, quo quidem
conficior, congressus nostros, consuetudinem victus, doctissimos sermones
requirens tuos, sed etiam incredibili fama virtutum admirabilium, quae specie
dispares prudentia coniunguntur. [34] Quid enim
tam distans quam a severitate comitas? Quis tamen umquam te aut sanctior est
habitus aut dulcior? Quid tam difficile quam in plurimorum controversiis
diiudicandis ab omnibus diligi? Consequeris tamen ut eos ipsos quos contra statuas
aequos placatosque dimittas. Itaque efficis ut, cum gratiae causa nihil facias,
omnia tamen sint grata quae facis. Ergo omnibus ex terris una Gallia communi
non ardet incendio; in qua frueris ipse te, cum in Italiae luce cognosceris
versarisque in optimorum civium vel flore vel robore. Iam quantum illud est,
quod in maximis occupationibus numquam intermittis studia doctrinae, semper aut
ipse scribis aliquid aut me vocas ad scribendum! [35]
Itaque hoc sum adgressus statim Catone absoluto quem ipsum numquam attigissem
tempora timens inimica virtuti, nisi tibi hortanti et illius memoriam mihi
caram excitanti non parere nefas esse duxissem—, sed testificor me a te rogatum
et recusantem haec scribere esse ausum. Volo enim mihi tecum commune esse
crimen, ut, si sustinere tantam quaestionem non potuero, iniusti oneris
impositi tua culpa sit, mea recepti; in quo tamen iudici nostri errorem laus
tibi dati muneris compensabit.
|