XVII. [54]
Et quoniam coepi iam cumulatius hoc munus augere quam a te postulatum est—tibi
enim tantum de orationis genere quaerenti respondi etiam breviter de inveniendo
et conlocando—, ne nunc quidem solum de orationis modo dicam sed etiam de
actionis: ita praetermissa pars nulla erit, quando quidem de memoria nihil est
hoc loco dicendum, quae communis est multarum artium. [55]
Quo modo autem dicatur, id est in duobus, in agendo et in eloquendo. Est enim
actio quasi corporis quaedam eloquentia, cum constet e voce atque motu. Vocis
mutationes totidem sunt quot animorum, qui maxime voce commoventur. Itaque ille
perfectus, quem iam dudum nostra indicat oratio, utcumque se adfectum videri et
animum audientis moveri volet, ita certum vocis admovebit sonum; de quo plura
dicerem, si hoc praecipiendi tempus esset aut si tu hoc quaereres. Dicerem
etiam de gestu, cum quo iunctus est vultus; quibus omnibus dici vix potest
quantum intersit quem ad modum utatur orator. [56]
Nam et infantes actionis dignitate eloquentiae saepe fructum tulerunt et
diserti deformitate agendi multi infantes putati sunt; ut iam non sine causa
Demosthenes tribuerit et primas et secundas et tertias actioni; si enim
eloquentia nulla sine hac, haec autem sine eloquentia tanta est, certe plurimum
in dicendo potest. Volet igitur ille qui eloquentiae principatum petet et
contenta voce atrociter dicere et summissa leniter et inclinata videri gravis
et inflexa miserabilis; [57] mira est enim
quaedam natura vocis, cuius quidem e tribus omnino sonis, inflexo acuto gravi,
tanta sit et tam suavis varietas perfecta in cantibus.
|