XX. [66]
Huic generi historia finitima est, in qua et narratur ornate et regio saepe aut
pugna describitur; interponuntur etiam contiones et hortationes, sed in his
tracta quaedam et fluens expetitur, non haec contorta et acris oratio. Ab his
non multo secus quam a poetis haec eloquentia quam quaerimus sevocanda est. Nam
etiam poetae quaestionem attulerunt, quidnam esset illud quo ipsi differrent ab
oratoribus: numero maxime videbantur antea et versu, nunc apud oratores iam
ipse numerus increbruit. [67] Quicquid est enim
quod sub aurium mensuram aliquam cadit, etiam si abest a versu—nam id quidem
orationis est vitium—numerus vocatur, qui Graece rhythmos dicitur. Itaque video
visum esse non nullis Platonis et Democriti locutionem, etsi absit a versu,
tamen quod incitatius feratur et clarissimis verborum luminibus utatur, potius
poema putandum quam comicorum poetarum; apud quos, nisi quod versiculi sunt,
nihil est aliud cotidiani dissimile sermonis. Nec tamen id est poetae maximum,
etsi est eo laudabilior quod virtutes oratoris persequitur, cum versu sit
astrictior. [68] Ego autem, etiam si quorundam
grandis et ornata vox est poetarum, tamen in ea cum licentiam statuo maiorem
esse quam in nobis faciendorum iungendorumque verborum, tum etiam non nulli
eorum voluntati vocibus magis quam rebus inserviunt; nec vero, si quid est unum
inter eos simile—id autem est iudicium electioque verborum—, propterea
ceterarum rerum dissimilitudo intellegi non potest; sed id nec dubium est et,
si quid habet quaestionis, hoc tamen ipsum ad id quod propositum est non est
necessarium. Seiunctus igitur orator a philosophorum eloquentia, a sophistarum,
ab historicorum, a poetarum explicandus est nobis qualis futurus sit.
|